واضح آرشیو وب فارسی:گام نیوز: گام نیوز: آیین های مقتلک حضرت علی اصغر(ع)، پامنبری، شروه خوانی، ایا مظلوم، سنج و دمام زنی از ویژگی های عزاداری مردم بوشهر در ماه محرم است.به گزارش "گام نیوز"، ایران اسلامی با پهنه وسیعی از خرده فرهنگ های متنوع و جذاب، دارایی های عظیمی برای ارایه هرچه باشکوه تر رویدادهای فرهنگی در اختیار دارد. از این رو در ایام سوگواری حضرت اباعبدالله (ع) هر گوشه از کشور عزیزمان با توجه به همان ویژگی های قومیتی، شاهد تبلور آداب و رسوم خاص عزاداری با رنگ و بویی در آمیخته با خلق و خوی ویژه مردم آن مناطق هستیم. یکی از انواع عزاداری، مراسم های منحصر به فرد مردم خون گرم استان بوشهر است که گرمای محبت اباعبدلله بر این عشق افزوده و درنتیجه عزاداری بوشهری با حراراتی دو چندان، چون آفتاب بوشهر بر تن سرمازده انسان آرامشی دلچسب می آفریند. عزاداری استان بوشهر نه تنها یکی از منحصر به فرد ترین عزاداری ها محسوب می شود بلکه عزاداری این منطقه از تنوعی بی نظیر برخوردار است که از آن جمله می توان به مراسم های دمام زنی، پامنبری، ایامظلوم، مقتک علی اصغر (ع) نام برد و علاوه بر آن غذاهای سنتی بوشهری نیز به عنوان نذری در ماه محرم توزیع می شود که طعم این غذاها در کام عزاداران ماندگار شده است. نوای غم انگیز نوحه خوانی و نوازندگی سنج و دمام بوشهری ها در ماه محرم و صفر حکایت از دردها و غم های فراوان آنها دارد. سینه زنی در بوشهر و سایر شهرهای خطه جنوب با شکوه خاصی برگزار می شود. سنج، دمام، غمبر و اشکون در مداحی سنتی بوشهر حاج علی رضا پولاد، مداح بوشهری در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به ثبت ملی عزاداری بوشهری در سال 1390 به عنوان میراث فرهنگی در خصوص مراسم دمام زنی اظهار داشت: این مراسم در واقع با هدف اطلاع رسانی به مردم در خصوص آغاز عزای ابا عبدالله (ع) توسط یک اشکون، 2 عدد غمبر و یک گروه دمام زن به همراه تعدادی سنج زن به مدت 30 الی 45 دقیقه اجرا می شود به طوری که ابتدا اشکون زن ضرباهنگ خاص را شروع کرده با تند شدن ریتم، به جهت تهییج دیگران تغییر ضرباهنگ می دهد و با هر چه تندتر کردن ضرباهنگ به صورت صدضرب سایر افراد گروه اشکون را به صدا در می آورند. پولاد ادامه داد: غمبر عبارت است از دو قطعه چوب که غمبر زن از ابتدا با دو ضرب چوب شروع می کند و با تغییر ضرباهنگ توسط اشکون زن، این تعداد به 3 ضرب افزایش می یابد تا جای خالی اشکون را در آهنگ کلی پر کند. سنت پامنبری در مراسم عزاداری حضرت اباعبدالله(ع) یکی دیگر از مراسم های عزاداری بوشهری، سنت پامنبری است که در این سنت یک ذاکر از روی منبر اشعاری را با آهنگ و ریتم های خاص می خواند و مردم در قسمت هایی که لازم است در جواب ذاکر همخوانی می کنند و بعد از پذیرایی مراسم سینه زنی متشکل از حلقه های بخصوص با عنوان «بر» آغاز می شود. و اما نوبت که به سینه زنی بوشهری که می رسد، همه تصاویر مداحی های کویتی پور و فخری در دهه های 60 و70 که از سیما پخش می شد در اذهان زنده می شود، صحنه هایی بسیار تماشایی و شور انگیز که هر بیننده ای را تحت تا ثیر قرار می دهد. در سینه زنی بوشهری یک نفر به عنوان «پیشخون» (پیشخوان) نوحه هایی را برای آماده شدن فضا می خواند و در طول زمان اجرای مراسم توسط پیشخوان 2 الی 3 حلقه به دور او تشکیل می شود. بین 5 تا 20 حلقه انسانی دور او تشکیل می شود و سینه زن ها به صورت دایره ای می چرخند و حرکت پای آنان با نوای نوحه خوان هماهنگی دارد؛ این شیوه ی سینه زنی حالا از بوشهر به بقیه شهرهای جنوب هم راه یافته است. اوج اجرای سینه زنی، هنگام اعلام واحد توسط نوحه خوان است که در آخرین لحظات سینه زنی و دمام که دریای مواج سینه زنان در اوج هیجان و شور و خلسه فرو رفته، پس از یک مکث کوتاه با صدای رسا می گوید «واحد» و گروه سینه زن یک صدا جواب می دهند «الله واحد» و نوحه خوان نوحه واحد را مطابق و مناسب با روز عزا می خواند. در ادامه پولاد در خصوص سینه زنی بوشهری گفت: در هر «بر» یا حلقه سینه زنی افراد با دست چپ، کمر فرد کناری را گرفته و با دست راست سینه می زند و سینه زن ها به هر ضربه سینه پای خود را حرکت داده و دور می چرخند و نوحه خوان اصلی، نوحه را با دو ضرب به صورت هر ضرب روی یکی از پاها اجرا کند و مردم هم در جاهای لازم پاسخ می دهند و با افزایش چند برابری شور سینه زنی، نوحه خوان اعلام «واحد» می کند که از این به بعد سینه زن ها فقط روی پای راست سینه می زنند. مقتلک حضرت علی اصغر(ع) چگونه اجرا می شود؟ در مراسم ایا مظلوم یا «بر حیدری» 5 الی 6 نفر از بهترین سینه زن ها و بزرگان مجلس در رأس قرار می گیرند و بقیه به جا تشکیل حلقه های مجزا به صورت قطاری، با گرفتن کمر این چند نفر با دو دست، یک حلقه واحد تشکیل می دهند. از موارد کاربرد مراسم ایامظلوم در زمان های جابجایی دسته های عزا از مسجدی به مسجد دیگر و یا حرکت دسته عزا در خیابان است به طوریکه در این مراسم یک نفر در وسط جمعیت اشعاری را می خواند و سایر افراد جواب می دهند. مقتک علی اصغر (ع) از دیگر شیوه های مرسوم عزاداری در بوشهر هم به این ترتیب است که گهواره نمادین حضرت علی اصغر (ع) آورده می شود و اشعاری در وصف آن حضرت و همچنین در رابطه با فراغ حضرت رباب (س) را می خوانند. غذاهای محلی، از قیمه بوشهری تا ماهی نذری! «شروه خوانی» که به صورت منفرد و تک نفری با نوایی سوزناک اجرا می گردد و البته با مرثیه خوانی متفاوت است. زیرا این آوای جنوبی در قالب دو بیتی های عاشقانه با حال و هوای وصل و فراق و وصف معشوق هستند و شکل و شیوه ی قرائت و خواندن آن ها به صورت شروه، با ریتمی غم آلود واندوهناک همراه است. این سنت قدیمی مردم خطه بوشهر اگرچه در گذشته فقط برای عزاداری مورد استفاده قرار نمی گرفته اما امروزه اگر هست به عشق حسین (ع) اجرا می شود. «چاووشی خوانی» و «مصیبت خوانی» هم که در سایر نقاط کشور کم و بیش اجرا می شود نیز در مراسم عزاداری سنتی بوشهری جایگاه ویژه ای دارد. در استان بوشهر نذری ها هم رنگ و بوی خود را دارد به طوریکه برای صبحانه در ایام عزا، نان و آش بوشهری با سبزی و گوشت پخته و در وعده ناهار و شام هم بیشتر قیمه بوشهری با گوشت و نخود له شده و شکرپلو با شکر و زعفران و در برخی شهرستان هایی که مردم به شغل صیادی مشغولند ماهی به عنوان نذری استفاده می شود و علاوه بر آن آش بوشهری که از نخود، لوبیا، سبزی و ادویه های مختلف درست شده و تقریباً سفت است نیز بین مردم توزیع می شود. GAMNEWS.IR
دوشنبه ، ۴آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: گام نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]