واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نگاهی به دیروز و امروز ارتش افغانستان-1
«امیر شیر علی خان»؛ بنیانگذار ارتش نوین افغانستان
پایه و اساس ارتش منظم افغانستان قبل از امیر عبدالرحمان در زمان «امیر علی شیر نوایی» به فرماندهی «سپهسالار حسین علی خان» به وجود آمد.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، سرزمینی که امروز افغانستان نامیده میشود کانون دولتی بود که «احمد شاه ابدالی» در سال 1747 میلادی آن را پایهگذاری کرد و مرزهای کنونی آن در پایان قرن 19 به دست «امیر عبدالرحمان خان» تعیین شد. «امیر شیر علی خان» بنیانگذار ارتش نوین افغانستان اما پایه و اساس ارتش منظم افغانستان قبل از امیر عبدالرحمان در زمان «امیر علی شیر نوایی» به فرماندهی «سپهسالار حسین علی خان» به وجود آمده بود. تا قبل از امیر علی شیر نوایی نیروهای نظامی بیشتر شکل قبیلهای داشتند که تحت فرماندهای برخی از سران اقوام و طوایف در شرایط خاصی به وجود می آمدند و دوباره پراکنده می شدند، اما در این زمان یک ارتش منظم سواره نظام، پیاده نظام و توپچی در مرکز قلعه شیرپور کابل به وجود آمد. مرحوم «غلام محمد غبار» در جلد اول کتاب «افغانستان در مسیر تاریخ»، در باره اقدامات امیر شیر علی خان در زمینه شکل دادن به ارتش در افغانستان چنین نوشته است: امور نظامی افغانستان در عهد امیر شیر علی خان پایهگذاری شد و ارتش افغانستانی تنظیم شد اگر چه این اردو از نظر سوق الجیشی در قدمهای اول و ابتدایی بوده و تشکیلات بالاتری وجود نداشت. غبار در ادامه نوشت: در آن زمان کارخانه توپ سازی، تفنگ و باروت سازی در کابل فعال شده بود و علاوه بر اسلحه و مواد منفجره خارجی، در کارخانه توپ سازی کابل نیز در هر ماه یک توپ آماده میشد و در اختیار نیروهای مسلح قرار میگرفت. ارتش در دوره امیر عبدالرحمان خان با به قدرت رسیدن امیر عبدالرحمان خان، وضعیت ارتش افغانستان منظم تر شد و آنگونه که «اشرف غنی» میگوید، در دوران این امیر یک ارتش منظم در حدود 100 هزار نفر بوجود آمد و سازمان قضایی افغانستان نیز شکل مرکزی به خود گرفت و در چارچوب دولت در آمد. «بصیراحمد دولت آبادی» در کتاب «شناسنامه افغانستان» نوشت: امیر عبد الرحمن خان با این که در ظاهر با تمامی طرحها و برنامههای امیر شیرعلی خان مخالفت ورزید ولی طرح وی را در باره تشکیل اردوی منظم و دائمی از خود کرده به نام خود تکمیل نمود. این حاکم مستبد و با کفایت توانست یک اردوی منظم، مجهز و قوی به وجود آورد که با سلاح و امکانات روز کاملا آشنایی داشت. نیروهای ارتش در زمان عبدالرحمان خان در مناطق کابل، ننگرهار، قندهار، هرات، میمنه و بلخ مستقر بودند و افراد پیاده نظام ماهانه 8 روپیه و سواره نظام 20 روپیه حقوق دریافت میکردند. امیر عبدالرحمان خان در سال 1901 درگذشت و پس از مرگ خویش برای فرزند و جانشین خود «امیر حبیب الله خان» ارتشی قوی و حکومتی نیرومند به جای گذاشت. دوره امیر حبیب الله خان و کاهش نیروهای ارتش در زمان امیر حبیب الله خان فرمانده ارتش را «سپهسالار حبیب الله خان» و «محمد نادر خان» بر عهده داشتند و تغییرات بسیاری در این دوره در ارتش بوجود آمد، هر چند که طبق نوشته دولت آبادی تعداد نیروهای ارتش به 60 هزار نفر کاهش پیدا کرد و این کاهش به خاطر امنیت و نبود جنگ صورت گرفت. در زمان امیر حبیب الله خان بود که مدارس نظامی و تاسیسات آموزشی ارتش در افغانستان تاسیس شد و دانشجویان در مدارس نظامی به تعلیم و آموزش فنون نظامی مشغول شدند که در حدود 1000 نفر در زمان حبیب الله از این مدرسه فارغ التحصیل شدند. حکومت امان الله خان و تجهیز نیروی هوایی ارتش با قتل امیر حبیب الله خان فرزند اصلاح طلب وی «امان الله خان» در سال 1297 خورشیدی در افغانستان بر تخت سلطنت نشست. از مهمترین تغییراتی که در زمان وی در ارتش افغانستان صورت گرفت، مجهز شدن ارتش به نیروی هوایی بود که 11 فروند هواپیمای جنگی در اختیار ارتش قرار داده شد. حقوق سربازان نیز در زمان امان الله خان افزایش خوبی یافت و از 12 روپیه به 20 روپیه افزایش پیدا کرد. همچنین در این دوران اسلحه و مهمات جدید جنگی از ایتالیا، آلمان، انگلستان و روسیه خریداری شد و توپهای 105 میلی متری صحرایی که توسط اسبها کشیده میشد در اختیار ارتش قرار گرفت. سقوط حکومت امان الله خان و فروپاشی ساختار ارتش با به قدرت رسیدن «حبیب الله کلکانی» معروف به «بچه سقو» ساختار ارتش افغانستان فروپاشید و قدرت نیروهای مسلح در دست افراد و گروههای قومی که از حاکم جدید حمایت میکردند، قرار گرفت. هر چند که ساختار دولت حفظ شده بود و فرمانده نیروهای مسلح هم در دست «سید حسن» از یاران نزدیک بچه سقو قرار داشت. عمر حکومت حبیب الله کلکانی خیلی کوتاه بود و بعد از 9 ماه به دست «محمد نادر خان» که در دوران امیر حبیب الله سپهسالار و فرمانده ارتش بود از قدرت برکنار و همراه با یارانش توسط حکومت «نادر» اعدام شد. نادر بعد از به قدرت رسیدن با شتاب هر چه بیشتر دوباره ارتش دوران امان الله خان را که پراکنده شده بودند جمع آوری کرد و تشکیلات نیروهای مسلح را مانند سابق منظم ساخت. محمد نادر خان نیز سر انجام با اسلحه یکی از دانش آموزان کابل به نام «عبدالخالق» به قتل رسید و فرزند وی «محمد ظاهر شاه جوان» بر تخت سلطنت نشست. ادامه داد ... انتهای پیام/
94/08/03 - 14:01
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]