واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه شهروند: هامون طهماسبی - متین دهقان| عمرش وابسته است به آبگیری سد داریان. سدی که با وجود مخالفت محلی ها و نگرانی دوستداران محیط زیست تا دو ماه دیگر آبگیری خواهد شد و «چشمه بل» را به زیر خواهد کشید. می گویند، با آبگیری سد، چشمه در دریاچه آن غرق خواهد شد و دیگر اثری از چشمه بل یا به قول محلی ها «کانی بل» دیده نخواهد شد. چشمه ای که دبی آن حدود سه تا چهار هزار لیتر در ثانیه است و همچون رودی خروشان، حجم عظیمی از آب پاک و قابل شرب را از دل کوه های اورامان کردستان بیرون می کشد و می تواند آب شرب شهری با 2 میلیون نفر جمعیت را تامین کند. حالا دیگر فرقی نمی کند که توانایی های چشمه بل یا کانی بل محلی ها چقدر باشد، تصمیم ها گرفته شده، چیزی به پایان ساخت سد و آبگیری آن نمانده و با اتمام پروژه سد داریان، شصت و چهارمین اثر ملی کشور که سوم مردادماه سال 88 در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت، زیر آب می رود و حیاتش به پایان می رسد. در جریان این مخالفت ها و نگرانی ها از آینده این چشمه و به عبارتی پایان یافتن حیات چشمه تاریخی بل در لرستان، خردادماه سال جاری، چشمه بل از محل مظهر جدیدی سرازیر شد تا با آبگیری سد، حیات چشمه به خطر نیفتد. به گفته محمود مشیری مجری طرح داریان، «با توجه به غرق شدن محل چشمه بل در دریاچه سد با درخواست سازمان محیط زیست مقرر شد مظهر یا همان محل خروج آب این چشمه در جایی دیگر و به دور از دریاچه منتقل شود. آب چشمه بل در تراز 836 متر (هشت متر بالاتر از نرمال) و 120 متر بالاتر از مظهر قدیم، در محل مظهر جدید سرازیر شد.» اما این انتقال هم مورد انتقاد دوستداران محیط زیست و مردم محلی، قرار گرفته و نگرانی ها و نارضایتی ها از اجرای این پروژه را کاهش نداده است. دوستداران محیط زیست، همچنان برای آبگیری نشدن سد داریان به منظور ادامه حیات این چشمه تلاش می کنند، نشست می گذارند، تجمع برگزار می کنند و از مسئولان می خواهند تا «آبگیری سد داریان را متوقف کنند.» بر همین اساس، در نشستی که به همت اندیشکده تدبیر آب ایران و پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف دراین باره برگزار شد، مختار هاشمی، سرپرست کارگروه مردمی نجات چشمه بل و همکار تحقیقاتی موسسه NIRES نیوکاسل برای پژوهش در زمینه پایداری، درباره پیامدهای نابودی چشمه های کارستی نظیر چشمه بل بر امنیت آب، هویت فرهنگی و امنیت ملی، با اشاره به این که این سد ارزیابی زیست محیطی ندارد، عمل نکردن مجری طرح به وعده هایش را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «با یک رویکرد آزمون و خطا، کارفرمای سد داریان درحال انجام کارهایی است که ما می بینیم که نهایتا نتیجه اش نابودی کانی بل خواهد بود. ایده ای که الان به عنوان طرح احیا از زبان کارفرما کلید زده شده، قرار است با نابودی مظهر چشمه، آب را به مکان دیگری منتقل کند. مشکل اصلی اجرای این طرح یکی این است که منطقه کارستی است. آن جا در امتداد زمین، درزهای کوچک و بزرگ زیادی وجود دارد که قطعا باعث اختلاط آب مخزن سد با چشمه خواهد شد و آبخوان چشمه که آب معدنی ناب است را از بین خواهد برد. ما در کارگروه مردمی نجات چشمه بل، از سال 88 مرتبا این نکات را سعی کردیم با گفت وگو و مذاکره علمی منتقل کنیم، اما متاسفانه به تخریب روی آوردند و بعد از آن ما دیگر چاره ای ندیدیم جز روی آوردن به کمپین مردمی.» سرپرست کارگروه مردمی نجات چشمه بل، در ادامه با نمایشی خواندن طرح احیای چشمه، یادآوری کرد: «اطلاعات دریافتی از کارگران و عکس های پروژه، نشان می دهد که آب از کناره سازه و نزدیکی مظهر، به بیرون نشت می کند و این نشان می دهد چشمه بل زنده است و مازاد آب آن با فشاری شگفت انگیز، عرض رودخانه سیروان را طی می کند!» از نظر هاشمی، انتقال سالم آب چشمه ای که نه سرچشمه اش را کشف کرده اند و نه مسأله گسل ها و خلل هایش را رفع کرده اند، امکان پذیر نیست. ما راهکار داریم او با تاکید بر این که ما فکر می کنیم که می شود چشمه را نجات داد و هنوز دیر نشده است، ادامه داد: «من یک پیشنهاد دارم؛ این آب برای چیست؟ تولید برق؟ 210 مگاوات برق ادعایی حتی اگر واقعا محقق شود، زیاد نیست. در همان استان، نیروگاه قلیان سنندج، 5 برابر این مقدار را تولید می کند. دغدغه دیگر چیست؟ انتقال آب به دشت گرمسیری مجاور؟ خب برای این کار حتی اگر راهکار مناسبی باشد، بایستی ابتدا ساخت تونل ها تکمیل شود که این خود سه تا چهار سال زمان می برد. یعنی تا چهار سال دیگر، امکان استفاده از این مزیت سد نیست؛ خب پس این عجله برای آبگیری سد برای چیست؟!» او سپس خواسته مشخص ذینفعان محلی را توقف آبگیری عنوان کرد و گفت: «حداقل همین چهار سال را صبر کنیم که به صورت مشارکتی و با همفکری هم، مهندسی ارزش کنیم. ما پروپوزال و ایده های نجات بخشی مشخصی داریم که با همکاری یکی از بهترین مشاوران کشور و بر مبنای مستندات علمی نوشته شده است، اما متاسفانه هنوز به آن توجهی نشده است و مجریان طرح، به جای گفت وگو با ذینفعان محلی و توجه به این پیشنهادات، تنها به تسریع در سدسازی روی آورده اند.» هاشمی افزود: «گاهی وقت ها می پرسند ما چند صد میلیارد تومان هزینه کرده ایم، حیف است تمام اش نکنیم و من می گویم، چشمه بل از همه چیز حیف تر است. اگر چشمه بل باشد، این پول جبران می شود. داریان نباید آبگیری شود چراکه مشکلات آن حتی در گزارش های محرمانه مشاوران پروژه هم مورد اعتراف قرار گرفته است. به همین دلیل صراحتا می خواهیم که چشمه بل بماند.» حرکت مردمی نجات چشمه بل، در راستای حفظ مصالح نظام است هاشمی، تلاش های مردمی برای نجات چشمه بل، را یک حرکت محیط زیستی منحصربه فرد در ایران نامید که برای اولین بار مثلثی را با سه ضلع گروه های مردمی، ارگان های دولتی و دانشگاهیان را زیر یک چتر جمع کرده است. سرپرست کارگروه مردمی نجات چشمه بل با اشاره به مردمی بودن این حرکت ادامه داد: «ما فکر می کنیم تمام قدم هایی که برمی داریم اتفاقا در راستای تقویت امنیت ملی است. حرکت ما تنها یک خواسته مشخص دارد، یعنی «نجات چشمه بل» و در این راه، به واسطه تعاملات خوبی که داشتیم، توانستیم نیروهای اصلاح طلب و اصولگرا، علمای محلی، برخی ائمه محترم جمعه، ماموستا ها و شیخ ها را همراه کنیم.» او با تاکید بر لزوم تقویت گفتمان محیط زیستی در حاکمیت کشور، از همراهی اقشار مختلف مردم، تشکل های محیط زیستی، هنرمندان و حتی نظام مهندسی کردستان با این کارگروه خبر داد. طومار 70 هزار امضایی، حمایت بیش از 100 سمن «ان جی او»، نامه شش نفر از نمایندگان مجلس استان کردستان به وزیر، نامه نگاری های مکرر استاندار کردستان از دیگر اقدامات حمایتی مهمی بود که مختار هاشمی به آن اشاره کرد، پیگیری هایی که البته بدون پاسخ مانده اند. لزوم توجه به امنیت زیست محیطی هاشمی در ادامه بر لزوم حرکت به سمت گفت وگوی مثبت امنیتی تاکید کرد: «باید دقت کنیم که این سد در بهترین حالت، 50 سال عمر خواهد کرد؛ بعد از آن چه می شود؟ مهاجرت اقشار با توانمندی اجتماعی پایین به حاشیه شهرها چه پیامدهایی خواهد داشت؟ اینها هم جزوی از مسائل امنیتی است که با تغییرات اکوسیستم ها گره خورده است. در واقع، امنیت، 5 دسته نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را شامل می شود که هیچ یک از اینها به تنهایی عمل نمی کند؛ به بیان دیگر اگر امنیت زیست محیطی نداشته باشیم، امنیت سیاسی و اجتماعی هم نخواهیم داشت.» اعتراض ها به آبگیری سد داریان، در میان محلی ها و دوستداران محیط زیست ادامه دارد، اعتراضاتی که تاکنون به جز طرح انتقال چشمه که به گفته سرپرست کارگروه مردمی نجات چشمه بل، نتیجه بخش نخواهد بود، راهکار دیگری به خود ندیده و به نظر می رسد بار دیگر هزینه های میلیاردی برای ساخت سد، بر اعتراض ها پیروز خواهد شد و نتیجه آن تنها یادگار ماندن خاطرات روزهای خروش چشمه بل خواهد بود.
یکشنبه ، ۳آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه شهروند]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]