واضح آرشیو وب فارسی:هراز نیوز: ˝کَرْب زنی˝ یا ˝کرپ زنی˝ از آیین های ویژه عزاداری در ماه محرم است که اجرای آن بیشتر در مازندران و گیلان دیده می شود. هنرآنلاین: اسمش را که می شنوید یاد زنجیر زنی می افتید. فقط اسمش عوض شده و کمی تفاوت دارد. "کَرْب زنی" یا "کرپ زنی" از آیین های ویژه عزاداری در ماه محرم است که اجرای آن بیشتر در مازندارن و گیلان دیده می شود. "کرب" قطعه چوبی است تراشیده شده، به اندازه ای که در کف دست جا می گیرد و سطح بیرونی آن صاف است. در پشت آن بندی قرار دارد که به پشت دست می افتد. کرب در کف دست قرار می گیرد و انگشتان برگرد آن حفاظ می شوند. عزاداران هر کدام یک جفت کرب را در دست می گیرند و به آهنگ نوحه ای که خوانده می شود آنها را برهم می کوبند. کل داستان کرب زنی این است. اینکه چرا این کار برای ما مهم شده برمی گردد به اینکه یک گروه از کرب زنان مازندارنی در ایام محرم در تهران حضور یافته و همان مراسم سنتی شمالی را در تهران اجرا می کنند که تاکنون با استقبال مردم هم روبه رو شده است. گروهی که طبق گفته مسئولشان، سال هاست برای عزای حسین (ع) این مراسم را انجام می دهند. "کرب زنی" معمولا در ماه محرم و در دهه ی نخستین این ماه برگزار می شود که موسوم به عاشورا و مصادف با شهید شدن امام سوم شیعیان "حسین ابن علی(ع)" است. در این آیین حرکاتی نمادین از عملکرد نادمانه اقوام و طوایفی است که به هنگام وقوع نبرد، میان حسین بن علی(ع) و یزید بن معاویه در دشت نینوا و صحرای کربلا قرار گرفتند و این رسم در واقع ابراز ندامت و پشیمانی این اقوام است. کرب زنان ضمن هماهنگی و همنوایی باهم، نمادی از همدلی و اتحاد از خود نشان می دهند و ناله کرب آنان بیانگر ناله جمادات و زمین و زمان بر حسین (ع) و یارانش است. حسن کاظمی 56 ساله و اهل روستای کوهپایه سرا در شهرستان بابل است. او از 9 سالگی تا به امروز یعنی به مدت 47 سال، برای امام حسین کرب زنی می کند. شغل اصلی اش زنبورداری است اما در ایام محرم هرسال دسته عزارداری سقاخانه شان را که به نام فامیل آنها معروف است، راه می اندازد و برای عزای حسین(ع) راهی خیابان های کوهپایه سرا می شود. او و گروهش امسال در تهران حاضر شدند و در محله جنت آباد دسته کرب زنان راه انداختند. قدمتی ۲۰۰ ساله در روستای کوهپایه سوار "نمی توانم بگویم کرب زنی از چه زمانی به مازندران وارد شد اما در روستای ما بیش از 200 سال است که قدمت دارد. پدرم و پدرش دسته های کرب زنی راه می انداختند و این سنت به ما هم منتقل شده است. فرزندان من هم از من می آموزند." کاظمی می گوید اینکه چرا اسمش شده کرب، برمی گردد به کرب و بلا و اتفاقاتی که در حادثه کربلا رخ داد. کرب زنی از آن جهت اهمیت پیدا می کند که جزو آلات موسیقی محرمی محسوب می شود و با تولید صدایش، نوای عزا را یادآور می شود. کاظمی درباره کرب زنی می گوید: "کرب زنی از زمانی باب شد که در کربلا اسرا برای اینکه صدای گریه شان به گوش دشمن نرسد، دو سنگ را به هم می کوبیدند و صدایی تولید می کردند که مانع پخش صدای گریه شان می شد. در گیلان و مازندران هم به همین واسطه چنین چیزی رسم شده است. اما در این منطقه به جای سنگ از چوب استفاده می کنیم. یعنی به جای اینکه سنگی را که زود می شکند به هم بزنیم، از چوب استفاده می کنیم که به وفور در این استان وجود دارد. ضمن اینکه می توانیم تراشش دهیم و به هر شکلی بخواهیم در بیاوریم." کرب زنی مثل زنجیرزنی است "کرب زنی مثل زنجیرزنی است، فرق چندانی ندارد. حتما دیده اید بعضی ها را که به جای یک زنجیر چند زنجیر با هم می زنند، در اینجا هم همین اتفاق می افتد. مثلا یک دفعه چند کرب را با هم می گیرند و می زنند. به طور معمول 3، 5 یا 7 کرب دست می گیرند و می نوازند. تفاوت چندانی با زنجیر ندارد. تنها تفاوت شان در شکل ظاهری اشان است." به گفته کاظمی کرب زنی نوحه خاصی ندارد فقط ریتمش نسبت به زنجیر زدن تند تر است و همه کسانی که کرب می زنند باید هماهنگ باشند وگرنه صدایی که تولید می شود فالش خواهد شد: "باید بلد باشی که چطور بزنی چون اگر اشتباه بزنی کل صداها در هم می شود. مثلا در زنجیرزنی اگر اشتباه بزنی اتفاقی نمی افتد و هیچ کس نمی گوید صدای اشتباهی تولید می شود اما وقتی کرب را اشتباهی بزنی این اتفاق می افتد و صدایی که تولید می شود، صدای بدی است. این مراسم با شعر خاصی همراه نیست. گرچه ریتمی که گرفته می شود کمی فرق دارد. در کرب زنی برای اینکه دسته از ریتم نیفتد باید نوحه ها سریع تر خوانده شوند و دست ها سریع تر به آسمان برود." به گفته کاظمی حتی بچه های کوچک هم به عشق امام حسین (ع) وارد این دستجات می شوند و از همان عنفوان کودکی به کرب زنی مشغول می شوند: "بچه ها از همان کودکی در سقاخانه ها بزرگ می شوند و یاد می گیرند چطور کرب زنی کنند. حتی نوه 5 ساله من هم در این مراسم شرکت می کند و طبل کوچکی دارد که همیشه همراه خودش می آورد."
شنبه ، ۲آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هراز نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]