تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834155293
معرفی هیئت های تأثیرگذار در انقلاب اسلامی – بخش اول
واضح آرشیو وب فارسی:مرکز اسناد انقلاب اسلامی: در طول دورانِ شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی، هیئت های مذهبی علاوه بر حفظ کارکردهای سنتی، کارکردهای جدیدی نیز برعهده داشته اند. از میان کارکردهای انقلابی هیئت های مذهبی میتوان به کارکردهای سیاسی و نظامی، کارکردهای فرهنگی و هنری، کارکردهای اجتماعی و اقتصادی اشاره کرد. براساس چنین کارکردهایی در درونِ هیئت های مذهبی هسته های انقلابی شکل می گرفت؛ انقلابیون آموزش نظامی فرا گرفته، شعارها، اعلامیه ها، نوارها، تصاویر و عکس های انقلابی را تهیه، توزیع و تکثیر می کردند، تجلیل از انقلابیون و بزرگداشت یاد شهدا در قالببه گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در طول دورانِ شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی، هیئت های مذهبی علاوه بر حفظ کارکردهای سنتی، کارکردهای جدیدی نیز برعهده داشته اند. از میان کارکردهای انقلابی هیئت های مذهبی می توان به کارکردهای سیاسی و نظامی، کارکردهای فرهنگی و هنری، کارکردهای اجتماعی و اقتصادی اشاره کرد. براساس چنین کارکردهایی در درونِ هیئت های مذهبی هسته های انقلابی شکل می گرفت؛ انقلابیون آموزش نظامی فرا گرفته، شعارها، اعلامیه ها، نوارها، تصاویر و عکس های انقلابی را تهیه، توزیع و تکثیر می کردند، تجلیل از انقلابیون و بزرگداشت یاد شهدا در قالب جلساتِ آموزش قرآن و احکام اسلامی، روضه خوانی و مراسم عزاداری، و... در درون این هیئت ها انجام می شد. با توجه به مطالب مذکور، شرایط و ساختار خاص هیئت های مذهبی امکان سازمان دهی، بسیج و فعالیت های سیاسی را در جریان انقلاب اسلامی در کنار سایر سازمان ها به شکل قابل توجهی فراهم می کردند. از این رو مرکز اسناد انقلاب اسلامی به بازخوانی فعالیت های برخی هیئت های مذهبی تاثیرگذار در جریان انقلاب اسلامی می پردازد. بخش اول این گزارش به بررسی نقش هیئت بنی فاطمه (س)، هیئت قائمیه و هیئت بنی زهرا (س) می پردازد. الف) هیئت بنی فاطمه (س) 1ـ تاریخچه ی هیئت بنی فاطمه (س) تهران هیئت بنی فاطمه (س) توسط دوازده نفر از سادات تاجر و کسبه، بیش از 75 سال قبل، در بازارچه ی نایب السلطنه تهران برپا شد. به دلیل اینکه سادات بانی هیئت بودند، مؤسسین نام هیئت را بنی فاطمه (س) گذاشتند. مؤسسین هیئت بنی فاطمه (س) عبارت بودند از: محمدرضا زریباف، سید حسین شاهنگیان و برادران زریباف (حاج سید حسن و حاج سید احمد).[1] در اسناد ساواک، بانیان هیئت حسن لولو فرزند محمد طلافروش، هاشم نقره چی فرزند علی اکبر نقره فروش، اسماعیل زریباف، فرزند سید محمد چرم فروش و احمد جعفری نیا فرزند علی نقی، لوازم الکتریکی فروش گزارش شده است.[2] در سفری که بیست نفر از اعضای هیئت به کربلا داشتند، با حاج مرزوق که به سبک خاص، سینه زنی و نوحه خوانی می کرد، آشنا می شوند. اعضای هیئت بنی فاطمه (س) هنگام بازگشت، از حاج مرزوق دعوت می کنند تا به تهران بیاید و در هیئت بنی فاطمه (س) مداحی کند. وی دعوت آنان را قبول کرده و با خانواده ی خود به تهران می آید. حاج عباس زریباف در بازارچه ی نایب السلطنه، منزلی برای حاج مرزوق و خانواده اش فراهم می کند. حاج مرزوق مدتی در هیئت بنی فاطمه (س) بود، تا اینکه وارد هیئت بزازها می شود؛ اما به دلایلی از هیئت بزازها نیز خارج و دوباره به هیئت بنی فاطمه (س) برمی گردد. درنهایت حاج مرزوق به اعضای هیئت، نوحه خوانی و سینه زنی به سبک جدید را آموزش می دهد. نوحه خوان های دیگر هیئت عبارت بودند از: سید احمد آقا لب شکری، سید اسماعیل ناظری، استاد محمد نجاد، حاج محمد نقاش معروف به «آقا محمد کوچیکیه».[3] در پایان دوره ی قاجاریه، فضای سیاسی ـ امنیتی ملتهبی در سراسر کشور به خصوص تهران به وجود آمد. رضاخان که سودای سلطنت در سر می پروراند، برای فریب افکار عمومی در ایام عزاداری ماه محرم با سر و پای برهنه و شمعدان به دست، پیشاپیش هیئت های عزاداری حرکت می کرد. او پس از مدت کوتاهی، از مقام نخست وزیری و سپهسالاری به مقام پادشاهی رسید. در این زمان بود که عزاداری برای امام حسین (ع) ممنوع شد لذا بانیان هیئت برای اداره ی جلسات خود باید چاره می اندیشیدند. هیئت بنی فاطمه (س) تا مدت ها، جلسات عزاداری نداشت تا اینکه به همت پیش کسوتان، جلسات عزاداری به صورت مخفیانه برگزار گردید. این هیئت، طی روزهای ممنوعیت عزاداری، درحالی که تنها چهار یا پنج سال از تشکیل آن می گذشت، جلسات خود را در خانه های انتهای کوچه، داخل زیرزمین و با اطمینان از بسته بودن درها برگزار می کرد. احمد شاهنگیان در این باره می گوید: «آن طور که از پدرم مرحوم سید حسین شاهنگیان شنیدم، برای آنکه مردم بدانند جلسه در کدام کوچه و خانه برگزار می شود، بر در خانه تسبیح آویزان می کردند و وسط کوچه ای که آن خانه قرار داشت، شمع روشن می کردند. این گونه مردم متوجه می شدند و در جلسات حضور پیدا می کردند». [4] این جلسات همان گونه که گفته شد، پنهانی و بدون استفاده از آلات و نمادهای مذهبی مانند پرچم و عَلَم بود و حتی روحانیون و خطبا بدون استفاده از لباس روحانیت، در جلسات شرکت می کردند تا رفت وآمد آنها باعث مشخص شدن محل برگزاری جلسات نشود. حتی پس از اتمام جلسات، عزاداران حسینی، صورت های خود را می شستند تا آثار گریه از آنها پاک شود و به طور مخفیانه و یک به یک از محل برگزاری جلسه خارج می شدند که به دست مأموران ساواک نیفتند. [5] در اولین سال بعد از سقوط رضاشاه هیئت وارد خیابان می شود تا عزاداری و سینه زنی راه اندازند. هنگامی که به نزدیکی سه راه مولوی می رسد، مأموران جلوی آن را می گیرند. در این هنگام مرحوم حاج سلطان الواعظین که قبل از آقای فلسفی، خطیب معروف ایران بود، به همراه مرحوم حسین شاهنگیان و محمد زریباف اعلام می کنند که عزادارن حسینی هستند و حالا که اجازه داده نمی شود، در خیابان عزاداری کنند، لااقل اجازه دهند به طرف بازار حرکت کنند. بدین ترتیب هیئت از سه راه مولوی به سمت بازار حرکت می کند. [6] رسم معمول نوحه خوانی در هیئت های بازار بدین ترتیب بوده که نوحه خوان وسط عزادارن چهارپایه ای گذاشته، بر روی آن رفته و شروع به نوحه خوانی می کرد. هنگامی که هیئت به بازار می رسد حاج مرزوق بر روی چهارپایه می رود و با زبان عربی به رضاخان ناسزا می گوید. بعد از وی حسین شاهنگیان سخنرانی می کند. هیئت بعد از بازار وارد مسجد شاه (مسجد امام) می شود و تا 5 بعد از ظهر به عزاداری می پردازند. [7] هیئت ابتدا سیار بود؛ یعنی روزهای جمعه عصر در منزل برخی از اعضا برگزار می شد. برنامه ی هیئت در ابتدای تأسیس، بدین گونه بوده که عصرهای جمعه، دعای سمات، توسط مرحوم شیخ محمدحسن دیوانی، قاری و واعظ خوانده می شد. برنامه ی هیئت چند سال به همین روال بوده تا اینکه قرار گذاشته می شود شب های جمعه دعای کمیل و صبح جمعه نیز بعد از منبر، مراسم عزا برقرار باشد. بدین ترتیب برنامه ی هیئت این گونه شد که شب های جمعه از ساعت 12 شب در منزل یکی از اعضای هیئت جمع می شدند و بعد از یکی دو ساعت استراحت، ساعت 5/2 - 3 مراسم شروع می شد. ابتدا دعای کمیل خوانده می شد. بعد از نماز صبح و برنامه ی پذیرایی صبحانه، سوره ی صافات و بعد از آن حاج مقدس به منبر می رفت. [8] بعدها که هیئت کمی توسعه پیدا کرد، در ایام سلطنت محمدرضا، هیئتی ها تصمیم گرفتند محلی را برای آن تهیه کنند؛ چون دیگر منازل برایشان کوچک بود. بنابراین تصمیم گرفتند منزلی را خریداری نمایند تا به عنوان محل برگزاری مراسم درنظر گرفته شود. ابتدا در بازارچه ی شهاب الملک منزلی خریداری کردند. مدتی در آنجا بودند، اما باز به علت استقبال بیشتر، مکان کوچک شد، لذا آنجا را رها کردند و در سرچشمه خانه ی رزم آرا را خریدند. در آنجا حسینیه ی بنی فاطمه (س) را بنا کرده و هیئت مکان ثابتی پیدا کرد. از این زمان از آیت الله مکارم شیرازی دعوت می شد تا در هیئت حضور یافته و سخنرانی کنند. از ابتکارات ایشان برقراری سبک پرسش و پاسخ در جلسات هیئت بود. اما به دلیل مشکلاتی که برای آیت الله مکارم شیرازی به وجود آمد، برنامه را آیت الله سراج، آیت الله صدرای اراکی[9] و آیت الله فلسفی ادامه دادند.[10] علاوه بر این وعاظ، دو طلبه ی تقریباً کم سن و سال، یعنی شهید فضل الله محلاتی و آیت الله علی اصغر مروارید[11] ، به عنوان وعاظ مدعو هیئت بودند؛ هر دو بی پرده سخن می گفتند و در سخنرانی های خود در شب های محرم به شاه و دولت حمله می کردند. [12] با تأسیس حسینیه شب های جمعه به عنوان عرض ادب به پیشگاه مقدس امام حسین (ع)، در منزل مجلس ذکر مصیبت برپا می کردند؛ بدین ترتیب این سنت حفظ و هنوز هم ادامه دارد. از مداحان قدیمی هیئت می توان به اشخاص زیر اشاره کرد: حاج محمد مرشدیْ حدیث و روایت می گفت اما شعر نمی گفت. مرحوم حاج عباس زریباف، حاج حسن آقا ناظم که در مسجد لرزاده و هیئت محبان الحسین (ع) نیز ذکر مصیبت می خواندند. حاج آقا یحیی اسلامبولچی، حاج آقا انصاری قمی و... از مداحان و وعاظ هیئت بنی فاطمه (س) بودند. [13] بیشتر هیئت ها در شهرهای بزرگی مانند: تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و اردبیل به صورت شورایی و مشورتی اداره می شوند، اما در این میان برخی هیئت ها، مانند بنی فاطمه (س) از این قاعده پیروی نمی کنند و مدیریت آن از ده سال گذشته تا به حال هیئت امنایی است. در ترکیب اعضای هیئت امنا، اسامی آشنایی به چشم می خورد که عبارت اند از: حاج سیداحمد شاهنگیان، حاج جواد صادقی، حاج عباس جابرانصاری، حاج تقی مس فروش، حاج محمد خانیان و حاج محمد کلاهدوز به ریاست حاج سیدعلی زریباف. با وقوع انقلاب اسلامی به دلیل اختلافات به وجود آمده در بین اعضای هیئت، حاج سید قاسم شجاعی، نورانی، کلاهدوزها، داوری ها و نیک پنجه حسینیه ی کوچکی خریداری کردند و از هیئت بنی فاطمه (س) جدا شدند. کم کم این هیئت هم گسترش و توسعه پیدا کرد تا خانه ای بزرگ در آب سردار بنا کردند که الان محل حسینیه ی فاطمیون است. [14] شاهنگیان درباره ی ایام برگزاری مراسم عزاداری چنین می گوید: «در حال حاضر، هیئت بنی فاطمه (س) در 60 روز محرم و صفر، 30 شب ماه رمضان، 15 شب اول محرم، 75 روز ایام فاطمیه، 10 روز دهه ی شهادت امام صادق (ع) و 13 روز ماه رجب به نام امام موسی کاظم (ع) یعنی 250 روز از سال را مجالس عزاداری برپا می کنند. مجالس صبح این هیئت همچون 91 سال گذشته از 30/6 صبح آغاز و بعد از سخنرانی و مداحی در ساعت 30/9 صبح به پایان می رسد و مراسم عزاداری ایام محرم نیز شب ها بعد از نماز مغرب و عشاء آغاز می شود». [15] 2ـ میزان مشارکت مردمی و پایگاه اجتماعی از اسناد برمی آید که اقشار و طبقات مختلفی در هیئت بنی فاطمه (س) شرکت داشته اند؛ از تجار و کسبه گرفته تا دانشجویان، روحانیون و دانش آموزان (سند شماره ی 3582/2 مورخ25/1/52 )، اما بخش عمده ی وقت جلسات هیئت، به پاسخ گویی سؤالات مطرح شده توسط جوانان دانشجو اختصاص داشته است. همان طور که مطرح شد، این روش پرسش و پاسخ توسط آیت الله مکارم شیرازی پایه گذاری شده است. [16] هیئت بنی فاطمه (س) تنها هیئتی است که جمعیت شرکت کننده در آن به چهار هزار نفر نیز می رسیده است. [17] البته اسنادی نیز وجود دارد که تعداد افراد شرکت کننده در آن را کمتر از هزار نفر گزارش داده است. [18] 3ـ مبارزان و شهدای انقلابی هیئت از مبارزان هیئت بنی فاطمه (س) می توان به محسن رفیق دوست اشاره کرد که در هیئت مؤتلفه ی اسلامی نیز عضو بوده و با شهید اندرزگو ارتباط تگاتنگی داشت. به طوری که در دوره ی انقلاب، یکی از فعالان سیاسی به شمار می رفت.[19] یکی دیگر از مبارزان هیئت بنی فاطمه (س)، حاج سیدعباس زریباف بود. ساواک وی را به هنگام مداحی روی چهارپایه دستگیر و زندانی کرده و بعد از مدتی تبعید نمود. در تبعیدگاه مرحوم زریباف، آیت الله خامنه ای و آیت الله مکارم شیرازی حضور داشتند. ساواک یک بار هم آقای محمدعلی اسلامی را هنگام مداحی دستگیر و تبعید کرد. از جمله زندانیان دیگر هیئت، حسن لولو و شهید محمد منتظری بودند که یکی دو ماه را در زندان قزل قلعه در انفرادی به سر بردند. [20] در جلسات آیت الله مکارم شیرازی، مأموران مخفی ساواک حضور داشته و ضمن تهیه ی گزارش در مواردی هم با مسئولین هیئت برخورد داشتند. چون هیئت بنی فاطمه (س) مورد توجه تمامی اقشار مردمی، به ویژه دانشجویان و دانشگاهیان بود، لذا دستگاه ساواک روی جلسات آن حساس شده، همچنین ذاکرین و وعاظ هیئت نیز تحت فشار بودند. فردی به نام ناصر اولیایی از عوامل رژیم شاه، که در هیئت نفوذ کرده بود، روز عاشورا وسط بازار، جلوی چهارپایه با بلندگو خطاب به سید عباس زریباف از وی می خواهد برای سلامتی شاه که در مسافرت به سر می برده و ظاهراً کسالت نیز داشته است، دعا کند. ایشان که از دعای شاه امتناع می کرد ابتدا چند بیت شعر مذهبی خواند و در ادامه چنین گفت: «به من می گویند مسلمان نیست، بابا اگر مسلمان نبود چرا توی خانه ی خودش سه روز روضه می خواند به نام اهل بیت؟ بابا خدا بهش پسر داد اسمش را گذاشتند علیرضا». بعد در ادامه ی صحبت های خود گریزی به گودال قتلگاه زد و با سر دادن وامحمدا، واحسینا شروع به حسین حسین کرد و مردم نیز با وی دم گرفتند و عملاً به این شکل خود را از فشار سازمان امنیت رهانید. [21] شهید محلاتی در خاطراتش با تأیید جو و فضای سیاسی هیئت بنی فاطمه (س)، مستقر در خیابان نیروی هوایی نقل می کند که وی به همراه مروارید، واعظان آن هیئت بودند تا اینکه بنابر درخواست امام (ره)، آیت الله مروارید به قم عزیمت می نماید تا مجالس آنجا را اداره کند. از این رو، شهید مطهری در شب های پایانی محرم به جای آیت الله مروارید می آید که در نهایت، شهید مطهری بعد از منبر شب دوازدهم دستگیر می شود، ولی خود وی می تواند از دست مأموران امنیت بگریزد. [22] ب) هیئت قائمیه 1ـ تاریخچه ی هیئت قائمیه طبق اظهارات احمد تهرانی، [23] بانی هیئت برادر وی شیخ محمد تهرانی بوده است، اما ساواک سیدمحمدمهدی موسوی خلخالی فرزند سید فاضل امام جماعت مسجد مهدویه را بانی هیئت گزارش کرده است.[24] ابتدای تأسیس هیئت یعنی سال 1325 ش، هیئت مکان ثابت و معلومی برای استقرار نداشته و در خانه ها و منازل دوستان به صورت سیار برگزار می گردید. هم زمان با تأسیس هیئت، مراسم جشن و سرور به مناسبت نیمه ی شعبان بر پا می شد. از سال 1332 اقدام به گسترش و توسعه ی چراغانی کرده و مراسم را از داخل منازل به خیابان ها کشاندند. منزل مرحوم حاج حبیب الله زاهدی در خیابان خراسان، پشت ساختمان معروف به «ایستگاه ماشین دودی»، کوچه ی تنکابنی، تا سه سال متوالی در اختیار هیئت قرار گرفته بود. طول کوچه را با کاغذ الوان و لامپ های مهتابی روشن کرده، مبادرت به احداث و نصب یک طاق نصرت و تزیین آن کرده بودند. همچنین با انجام آتش بازی و ایجاد سر و صدا و خواندن سرودهای مذهبی، در مردم ایجاد شور و شعف می کردند.[25] مراسم هیئت از سال1377ق / 1336 ش، در مسجد صدریه واقع در میدان خراسان، خیابان رسام برگزار می شد. اولین برنامه ی هیئت در مسجد صدریه شب 13 رجب، مصادف با جشن تولد حضرت امیرالمؤمنین (ع) برگزار شد. فعالیت های هیئت قائمیه در مسجد صدریه گسترش یافت و محمد تهرانی، فرصت های بهتری یافت تا با ایراد سخنرانی از جنایات و خیانت های سردمداران پرده برداشته، به افشاگری بپردازد.[26] جوانان پرشوری نیز جذب هیئت و مسجد شده بودند و به فعالیت های مذهبی و اجتماعی می پرداختند. در اولین سالی که جشن نیمه ی شعبان در مسجد صدریه برگزار شد، برنامه های جدیدی نیز ارائه گردید. از جمله ساخت و نصب طاق نصرت بزرگی به پهنای خیابان شهباز (17 شهریور فعلی) به عرض 20 متر و به ارتفاع 11 متر از آهن. از آنجا که مصادف با اواسط زمستان بود، به خصوص جوانان هیئت، شب ها مشغول کار و نصب طاق نصرت می شدند و باید بدون جرثقیل و ابزار کافی و فقط با دست اقدام به نصب می کردند، لذا کاری بس طاقت فرسا و پرزحمت بود. همچنین از ابتدای خیابان رسام تا ورودی مسجد صدریه را نیز با چمن مصنوعی که در زمان خود ابتکار نادری بود، همراه با ایجاد حوضچه های پر از آب و ماهی های زینتی رنگین با فواره های الوان و چیدن صدها گلدان کوچک و بزرگ گل، تزیین می کردند. بنابراین، هرکس هر هنری داشت برای بهتر و زیبا کردن مراسم جشن عرضه می داشت. [27] حضور پرشور دانش آموزان با لباس های متحدالشکل و زیبا همراه با حمایل مخصوص و شاخه های گل نرگس و خواندن سرود در مسیر مدرسه تا مسجد از مناظر بسیار دیدنی و زیبای جشن بود که توجه همگان را به خود جلب می کرد. با زمینه سازی ها و مدیریت، کم کم سایر هیئت ها نیز متوجه شدند و اغلب با دسته گل و چلچراغ و طبق های شیرینی همراه با شعارهای جالبِ مربوط به امام زمان (عج) به صورت انبوه شرکت کردند، به طوری که گاهی در طول خیابان پشت سر هم، مدت ها منتظر می ماندند تا به مسجد برسند و علاقه مند بودند با استقرار در پشت بلندگوی هیئت، اقدام به عرض تبریک و شادباش نمایند. پس از ختم مراسم هنگام خروج، هیئت قائمیه به تمامی هیئت ها شیرینی با سکه هایی که جنس آنها از مس و نقره بود، می داد. [28] فعالیت های هیئت قائمیه در مسجد صدریه متجاوز از 27 سال طول کشید و چون امکانات آن مسجد دیگر پاسخ گوی نیاز نبود، لازم دیده شد به فکر تهیه ی مکانی وسیع تر باشند، بنابراین مکان فعلی را که در خیابان قدیم شمیران، بالاتر از پل رومی، کوچه نبوی واقع شده، به مساحت 1560 متر مربع خریداری و اقدام به ساخت هیئت فعلی کردند. از اوایل تأسیس هیئت قائمیه به منظور جلوگیری از انحرافات مذهبی و رواج فساد اجتماعی مانند ارائه ی علنی مشروبات الکلی و بی حجابی و بدحجابی و غیره، اقدام به انتشار فتاوی از مراجع عظام تقلید کردند. [29] هیئت قائمیه در دوره ی مصدق خیلی فعال بود و اعلامیه های بسیاری علیه دولت مصدق صادر کرد که اکثر این اعلامیه ها توسط برادر حاج احمد تهرانی، شیخ محمد تهرانی نوشته و منتشر می گردید.[30] تهرانی با نواب صفوی ارتباطات نزدیکی داشت و درجهت اهداف و برنامه های فدائیان اسلام گام برمی داشت. در دوره ی شاه نیز محمد تهرانی علیه شاه اعلامیه های بسیاری صادر کرد و چندین بار با امام خمینی (ره) دیدار داشت و به دلیل فعالیت های سیاسی و مبارزاتی با رژیم شاه دستگیر و زندانی شد. در پی دستگیری، به دلیل مخالفت با حکومت مصدق، آیت الله کاشانی خواستار آزادی وی شد و از آنجا که در آن زمان رئیس مجلس بود، جهت آزادی وی در خانه بست نشست.[31] در اسناد نیز مشاهده می شود که حاج احمد تهرانی از سوی ساواک احضار شده و حتی برای جلوگیری از تشکیل هیئت قائمیه، ساواک احمد و محمد تهرانی را زندانی کرد. [32] 2ـ میزان مشارکت مردمی و پایگاه اجتماعی در هیئت قائمیه تمامی اقشار جامعه (دانش آموزان، دانشجویان و...) مشارکت داشتند. اما اطلاعات دریافت شده از مصاحبه با احمد تهرانی حاکی از آن است که هیئت قائمیه با فدائیان اسلام در ارتباط بوده و در راستای اهداف فدائیان گام برمی داشت. گزارش ساواک تهران نیز درخصوص اجتماع اعضای هیئت قائمیه در مسجد صدریه ی تهران (وابسته به جمعیت فدائیان اسلام)، حاکی از ارتباط هیئت قائمیه با فدائیان اسلام دارد.[33] در سندی دیگر، ساواک منشأ رهبریت فدائیان اسلام را هیئت قائمیه معرفی می کند. در همان سند، ساواک هیئت قائمیه را جزء هیئت های انقلابی مذهبی می شمارد.[34] همچنین بیشترین جمعیت شرکت کننده در هیئت 250 گزارش شده است. [35] 3ـ مبارزان و شهدای انقلابی هیئت با نگاهی به اسناد و مصاحبه با احمد تهرانی، می توان دریافت شیخ محمد تهرانی در دوره ی رضاشاه علیه دولت و اقدامات ضد دین حکومت، به سخنرانی های تندی پرداخته است. او یکی از مبارزان فعال در جریان نهضت ملی شدن نفت بود که در جبهه ی آیت الله کاشانی قرار داشت. وی به دلیل صدور اعلامیه علیه دولت مصدق، توسط سازمان امنیت کشور دستگیر و زندانی شد.[36] یکی از اعضای فعال هیئت قائمیه غلامرضا کرباسچی بوده است. وی در این رابطه چنین می نویسد: «هم در هیئت قائمیه بودم که به رهبری حضرت شیخ محمد تهرانی بود، شرکت می کردم و هم...». [37] ساواک مأمور ویژه ای در هیئت قائمیه گماشته بود تا در تمامی جلسات هیئت حاضر شود و اخبار را گزارش کند. در یکی از اسناد آمده است، مأمور ویژه با عضو فعال هیئت، به نام حسین پور قمی در تماس بوده و اطلاعاتی راجع به هیئت به دست آورده است.[38] در این زمینه احمد تهرانی چنین اظهار می کند: «مأموران ساواک در هیئت، حضور داشته و برای جلوگیری از فعالیت های هیئت اقدام به دستگیری ایشان و برادرشان شیخ محمد تهرانی می کنند و در حدود یک سال در سلول انفرادی زندان به سر می برند». پ) هیئت بنی الزهرا (س) 1ـ تاریخچه ی هیئت بنی الزهرا (س) هوشنگ طریقت درباره ی تاریخچه ی هیئت می گوید: هیئت بنی الزهرا (س) در ابتدا در منازل اعضای فعال برگزار می گردید و اعضا پول قند و چای را تهیه کرده و هزینه ی مداح و روضه خوان و سایر هزینه ها توسط مرحوم حاج رضا طریقت (پدر هوشنگ طریقت) پرداخت می شد. تا اینکه زمینی در سال 1334 در نزدیک منزل خود رضا طریقت در خیابان ری، کوچه ی شیرازی خریداری می شود و حسینیه ی بنی الزهرا (س) ساخته می شود. ساواک گرداننده ی هیئت را حاج رضا فرزند حاج محمد طریق منفرد معرفی می کند. عزاداری در دوره ی رضاشاه به طورکلی ممنوع بود و حتی یک صدای یا حسین به صورت علنی از شهر شنیده نمی شد. اولین محرمِ بعد از رفتن رضاشاه مردم توانستند به کوچه و خیابان بریزند و عزاداری کنند. در دوره ی رضاشاه مراسم هیئت در منازل افراد در کوچه پسکوچه ها برپا می شد، اعضای هیئت از بین خودشان چند نفر را به عنوان مأمور گمارده بودند تا در طول کوچه و خیابان مراقب باشند که اگر مأموری از آنجا رد می شد، اینها نفر به نفر به همدیگر خبر می دادند و با اشاره می فهماندند که صدایتان را آرام کنید. در سال اول حکومت محمدرضا پهلوی مردم آمادگی نداشتند. پرچم ها و بیرق ها و وسایل عمومی عزاداری سال های سال متروک و فرسوده شده بود. اعضای هیئت بدون لباس بیرون آمده بودند. نتیجه اینکه مردم بعد از فشارهای چندین ساله، در پی آن بودند که در یک جایی بتوانند عقده های چندین ساله را بگشایند. از وعاظ معروف هیئت می توان به آیت الله وحیدخراسانی، آیت الله شریعتمداری، شیخ اسلامی سبزواری،[39] آیت الله فلسفی، شیخ حاجی اشرف و ... اشاره کرد. دلیل توجه ساواک به هیئت نیز حضور این وعاظ بود. وعاظ در هیئت با مطرح کردن مسائل روز، مردم را از اوضاع جامعه آگاه می کردند. سخنرانی وعاظ، توسط حاج آقا رضا طریقت ضبط می شد. هم اکنون نیز آرشیوی از نوارهای این سخنرانی ها در هیئت بنی الزهرا (س) وجود دارد. از میان وعاظ تنها آیت الله وحیدخراسانی از ضبط سخنرانی جلوگیری می کرد. یک بار که سخنرانی ایشان توسط حاج آقا طریقت ضبط گردید، نوار ضبط شده توسط ساواک گرفته شد. در دوره ی حیات حاج آقا طریقت به دلیل اختلافاتی که در هیئت به وجود آمد تعدادی از اعضا از هیئت جدا و هیئت مهدویه را به وجود آوردند، اما رونق چندانی پیدا نکرد و تعطیل گردید. در حال حاضر هیئت در دهه ی اول محرم و بیست روز دوم ماه رمضان و همچنین روزهای جمعه، جهت دعای ندبه برنامه دارد. 2ـ میزان مشارکت مردمی و پایگاه اجتماعی طبقات مختلف مردم و اکثر اوقات نیز اعضای چندین هیئت مانند هیئت زینبیه، مهدویه و انصار عباس الحسین و غیره برای شرکت در جلسات مذهبی فوق العاده هیئت بنی الزهرا (س) شرکت می کردند،[40] اما مانند هیئت بنی فاطمه (س) محل حضور و مشارکت قشر خاصی، مانند دانشجویان و تجار نبود. یا مانند هیئت قائمیه با گروه یا حزب خاصی در ارتباط نبود تا اهداف آن گروه را دنبال کند.[41] با توجه به اسناد موجود در هیئت بنی الزهرا (س) جمعیت شرکت کننده در آن مانند هیئت بنی فاطمه (س) بالغ بر دو تا سه هزار نفر بوده است. [42] 3ـ مبارزان و شهدای انقلابی هیئت با توجه به گزارش های ساواک هیئت بنی الزهرا (س)، به دلیل حضور وعاظ مختلف در این هیئت و ضبط سخنرانی های آنان، مورد توجه ساواک قرار گرفته بود. یکی از منابع خبر ساواک شخصی به نام غفاری بوده است. [43] منابع : موسی فقیه حقانی، پیشین، ص 131 سند شماره ی 046400020 مورخ 8/9/34 موسی فقیه حقانی، پیشین، صص 131-134 مصاحبه با شاهنگیان، مورخ 1/2/1389 مصاحبه با سید احمد شاهنگیان موسی فقیه حقانی، پیشین، ص 134 همان همان، صص 138-139 شاگرد آیت الله سلطان آبادی در حوزه ی اراک و آیت الله حائری در حوزه ی قم که موجب آشنایی وی با امام خمینی شد و همواره در فعالیت های سیاسی امام علیه رژیم پشتیبان ایشان بود. (نگارنده) موسی فقیه حقانی، پیشین، صص 139ـ 143 فرزند آیت الله ثقه الاسلام علی اکبر مروارید بود. وی از شاگردان امام خمینی، آیت الله بروجردی و محقق داماد بوده است. از اول نهضت و قیام امام خمینی وارد صحنه ی مبارزه شد و چندین بار به زندان افتاد. (نگارنده) علی باقری، خاطرات 15 خرداد ، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، 1376، دفتر نهم، ص 76 همان همان، ص 77 مصاحبه با سید احمد شاهنگیان پیوست شماره ی 32- سندشماره ی 58774/3 مورخ10/11/52 پیوست شماره ی 1 سند بی شماره مورخ 24/11/51- سند شماره ی 3582/2مورخ25/1/52 - سند شماره ی 59060/3- مورخ11/11/52- سند بی شماره مورخ23/10/51 خاطرات محسن رفیق دوست، تدوین داوود قاسم پور، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1383، صص 50-51 مصاحبه با سید احمد شاهنگیان همان حمید روحانی، نهضت امام خمینی ، جلد 3، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ، 1374، صص 51-49 وی به همراه برادرش شیخ محمد تهرانی هیئت قائمیه را تأسیس کرد. احمد تهرانی به عنوان نماینده ی هیئت قائمیه به همراه شش هیئت دیگر در سال 1342 به نجف رفته و با امام خمینی (ره) دیدار کردند. (نگارنده) سندشماره ی 04640012 مورخ 6/7/52 مصاحبه با احمد تهرانی، مورخ 20/1/1389 همان همان مصاحبه با احمد تهرانی ناگفته هایی از حاج احمد تهرانی ، تهران، زنبق، 1386 پیوست شماره ی 61 – پیوست شماره ی 66 پیوست شماره 64 مصاحبه با احمد تهرانی سند بی شماره ی مورخ 10/13/41 پیوست شماره ی 2 سند شماره ی 1534/20 ه 3 مورخ 19/1/47 و سند شماره ی 53002/20 ه 3- مورخ 23/2/47 پیوست شماره ی 59 غلام رضا کرباسچی، پیشین، ص 270 پیوست شماره ی 3 مؤسس جامعه ی تعلیمات اسلامی و از جمله وعاظ تأثیرگذار در جریان 15 خرداد بود. ایشان با فدائیان اسلام و آیت الله کاشانی ارتباط نزدیکی داشت.(نگارنده) پیوست شماره ی 5 سند شماره ی 2-3-3595- مورخ22/8/38- سند بی شماره، مورخ 27/9/38 سند شماره ی 3-3-190/3 - 14/9/38- سند بی شماره- مورخ 26/9/38 –پیوست شماره ی 46 پیوست شماره ی 18
چهارشنبه ، ۲۹مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مرکز اسناد انقلاب اسلامی]
[مشاهده در: www.irdc.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]
-
گوناگون
پربازدیدترینها