واضح آرشیو وب فارسی:تین نیوز: تین نیوز | بسته سیاستی ضدرکود که اخیرا رونمایی شد با دو فرض اساسی تدوین شده است: 1- فقدان تقاضای موثر برای کالاها 2- نرخ سود بانکی بالا. بسته ضدرکود بر پایه این دو فرض، سیاست هایی را برای تحریک تقاضای موثر از طریق وام ارزان تجویز کرده است. حال سوال این است که آیا تیم اقتصادی دولت در تشخیص صورت مساله و تجویز راه حل دچار خطا شده است یا نه؟ راه حل اتخاذ شده علت فقدان تقاضای موثر را ظاهرا نبود قدرت خرید تشخیص داده شده است و دقیقا به همین دلیل، نسخه تجویزی تحریک قدرت خرید را هدف قرار داده است. برای تبیین خطای احتمالی اول، می توان این سوال را مطرح کرد که آیا این تشخیص درست است؟ متاسفانه برای پاسخ مثبت به این پرسش شواهد کافی وجود ندارد؛ هرچند برای پاسخ منفی می توان شواهدی ارائه کرد. این پاسخ منفی ریشه در انتظارات خوش بینانه اما نادرستی دارد که نسبت به دوره پسابرجام در بین اکثریت مردم شکل گرفته و باعث ایجاد تاخیر در تقاضای آنان شده است. اگر این فرض را بپذیریم راه حل تجویزی، ناگزیر متفاوت و معطوف به اصلاح انتظارات خواهد بود؛ اگرچه متاسفانه هیچ اقدام موثری از سوی دولت برای تصحیح انتظارات عمومی نسبت به دوره پسابرجام را شاهد نبوده ایم. حتی اگر نقش انتظارات نسبت به دوره پسابرجام را نادیده بگیریم می توان خطای احتمالی دیگری را نیز مطرح کرد. این خطا ریشه در بی توجهی به ماهیت تولیداتی دارد که گفته می شود با افزایش موجودی انبار مواجه شده و نیاز به تحریک تقاضا دارد. طبق گزارش های رسمی، عمده این تولیدات مربوط به بخش های مسکن، خودرو و صنایع وابسته به این دو بخش پیشران در کنار برخی کالاهای بادوام است. تجویز «تحریک تقاضای این کالاها با وام ارزان» می تواند ناشی از یک غفلت بزرگ باشد. به نظر می رسد نکته مغفولی که باعث اتخاذ این راه حل شده بی توجهی به «سرکوب تقاضا» در این بخش ها است. منبع تقاضا برای این نوع کالاها در اکثر کشورها «پس انداز آینده» یا وام است که در ایران مدت ها است با ممنوعیت و محدودیت های شدید مواجه شده است. می توان ادعا کرد که برای تحریک تقاضا در این بخش ها حذف «سرکوب تقاضا» و آزادسازی وام با همان نرخ سود بازار کافی بود و عبور به مرحله «تحریک تقاضا با وام ارزان» تنها زمانی می تواند قابل پذیرش باشد که «حذف سرکوب تقاضا» اهداف سیاست گذار را تامین نکند و البته همچنان قابل بحث است. اما در مورد فرض دوم بسته ضدرکود که باعث تجویز وام ارزان و یارانه ای شده است شاید بهتر باشد صورت مساله یک بار دیگر مرور شود. صورت مساله این طور مطرح می شود که نرخ سود بانکی باید با کاهش نرخ تورم کاهش می یافت که این اتفاق نیفتاده است. این صورت مساله به دو دلیل نادرست است؛ دلیل اول اینکه، مگر نرخ سود بانکی با افزایش تورم افزایش یافته بود که حالا با کاهش نرخ تورم کاهش یابد؟ به عبارت دیگر، این سوال در صورتی می توانست درست باشد که زمانی که نرخ تورم مرز 40 درصد را درنوردید نرخ سود بانکی نیز به تبعیت از تورم مثلا به مرز 50 درصد می رسید و اکنون که تورم به زیر 20 درصد رسیده است از آن مرز 50 درصدی پایین تر نمی آمد. دلیل دوم و مهم تر اینکه بر اساس کدام تئوری اقتصادی عنوان می شود که با کاهش نرخ تورم، باید نرخ سود بانکی بلافاصله کاهش یابد؟ مگر نرخ سود بانکی تابع نرخ «تورم گذشته» است؟ اجماع همه اقتصاددانان بر این است که نرخ سود بانکی تابع «تورم آینده» یعنی تورم انتظاری است نه «تورم گذشته». اگر تورم انتظاری در ذهن مردم همچنان بالا است به دلیل عدم اعتماد به تداوم پایبندی سیاست گذار به انضباط پولی است و عبور از انضباط پولی به انبساط پولی می تواند این عدم اعتماد را تشدید کند. در پایان به مصداق «عیب می جمله بگفتی هنرش نیز بگو» باید کنار گذاشتن رویکرد شکست خورده تخصیص وام ارزان به بخش عرضه را ستود؛ چرا که باعث حذف تولیدکنندگان واقعی از چرخه جذب اعتبارات به نفع متقلبان و رانت خواران شده بود. اما همان طور که تاکید شد بهتر بود این چرخش سیاستی به نفع بخش تقاضا در مرحله اول روی حذف «سرکوب تقاضا» متمرکز می شد.
چهارشنبه ، ۲۹مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تین نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]