واضح آرشیو وب فارسی:شفقنا: شفقنا- هر یک از اقوام ایرانی در هر نقطه از این خاک برای برپایی مراسم های عزا و جشن های خود شیوه های متفاوتی دارند. مردم یزد هم از این قاعده مستثنا نیستند. جبر جغرافیایی در آداب عزاداری های ماه محرم تاثیر خاص خود را دارد و مردم ایران همچنان با شور و علاقه مراسم عزاداری برای شهادت اباعبدالله الحسین(ع) را برگزار می کنند. تعزیه خوانی، نخل برداری و هیات های هماهنگ عزاداری از آیین های مردمی شاخص استان یزد در برگزاری مراسم محرم است که سال های سال با حضور مردم رونق گرفته و با فرهنگ آنان عجین شده است. از مشهورترین انواع عزاداری در استان یزد و شهرهای دیگر این استان مانند میبد، اردکان، تفت و روستاها و آبادی های اطراف و همچنین حسینیه های مشهور که بسیار باشکوه برگزار می شود نخل گردانی است؛ قدمت نخل در آیین های ایرانی به دوره پیش از زرتشت و زمان مرگ سیاوش و مصائب میترا می رسد که به مناسبت آن، آیین نخل گردانی برگزار می شد، اما بعد از اسلام و با شهادت امام حسین(ع)، شخصیت ایشان در میان مردم مسلمان جایگزین سیاوش شد و از آن دوران، یزدی ها مردمانی بودند که آیین نخل گردانی را هر سال برای امام حسین(ع) در ایام محرم برگزار می کنند. “نخل” از جنس چوب است که آن را به شکل برگ درخت یا سرو می سازند و با انواع پارچه های قیمتی، آینه، چراغ، گل، سبزه، شمشیر و خنجر آراسته می کنند. به طور معمول وزن نخل زیاد است و باید برای جابه جا کردن آن ده ها نفر کمک کنند. نخل را به عنوان نمادی از تابوت شهدای کربلا می شناسند و ریشه در سنتی کهن دارد. مردم یزد در گویش محاوره ای به آن «نقل» هم می گویند و معتقدند که «نخل» یا «نقل» نشانه ای از قامت برافراشته شهداست. مراسم نخل بندی و نخل گردانی در یزد به این صورت برگزار می شود که چند روز مانده به شروع ماه محرم، خادمان، شروع به تزیین و آذین بستن نخل می کنند که آذین بندی نخل ها حداقل یک هفته طول می کشد. در اطراف یزد این رسم را دارند که درختان را وقف می کنند تا پس از کهنسال شدن، ساقه های آن را ببرند و نخل را مرمت کنند. نخل سازی صنعت ظریفی است که هر کسی از عهده آن بر نمی آید و استادان این رشته شیوه های ساخت آن را به دیگران می آموزند. به دلیل اهمیت نخل و نخل گردانی در یزد، هم اکنون خانواده هایی در این منطقه وجود دارند که شهرت «نخل بند» و «نخل ساز» را دارند. در تاسوعا و عاشورا مردم بالباس های سیاه به مساجد وارد می شوند. کسانی که سید هستند شال سبز به کمر می بندند و افراد عادی شال کرم و با پاهای پرهنه وارد می شوند و بعد به زیر تنه نخل می آیند. چاوش خوان ها شروع به مداحی می کنند و یک پرچم سیاه نیز در بالاترین نقطه نخل نصب می شود. سپس کسانی که زیر نخل را گرفته اند، با ذکرهای مختلف نخل را بلند می کنند. برخی از هیات ها و دسته های عزاداری به میدان امیر چخماق روانه می شده؛ در آنجا نخل را می بوسیده به دور آن می چرخیدند و پس از عزاداری باشکوه و نمایشی باز می گشتند. نخل امیرچخماق و تفت، دو نخل کهن سالی با حدود ۴۰۰ سال قدمت است. یزدی ها دو یا سه روز قبل از آغاز ماه محرم، آیین پرسه زنی(یرامون چیزی گشتن) را اجرا می کنند. پرسه زنی در روز تاسوعا هم از سنت های رایج است و در تاسوعای هر سال هیات های عزاداری هر محله یا شهر هیأت پرسه زن های خود را موظف می داند در روزی که این آیین را بجا می آورد، به دیدن خانواده هایی بروند که در سال گذشته فوت کرده اند و به آن ها تسلیت بگویند که به نام پرسه زنی مشهور است. عاشورا نیز تکیه گاه ها و حسینیه های محلات و شهرها که در آن به تعزیه خوانی و سوگواری عمومی پرداخته می شود، میعادگاه هیات های عزادار است. تنها روزی که همه هیات های استان در یک محل حاضر می شوند، سیزدهم ماه محرم است که عزداران به مناسبت سومین روز شهادت امام حسین همگی در مسجد قدیمی ملااسماعیل یزد که مصلای نماز جمعه یزد است گرد هم آمده و هر یک با ترتیب و نظم پس از طی خیابان های قدیمی شهر در آن مسجد به عزداری می پردازند. برای انجام این مراسم و جلوگیری از تداخل و رعایت نوبت هیات ها از روز دوازدهم محرم نشان های هیات های عزادار در محلی به ترتیب سپرده می شود. همچنین مانند بیشتر شهرهای کشور، هیات های عزداری استان یزد در اربعین عاشورای حسینی در بارگاه امام رضا(ع) حاضر شده و به سوگواری می پردازند. علاوه بر ارادتمندان امام حسین در یزد هرسال حدود چهار هزار نفر گردشگر خارجی و داخلی برای بازدید از مراسم عزاداری مردمان کویر به این شهر سفر می کنند؛ به این دلیل که مراسم نخل گردانی را یکی از پرشور ترین مراسم عزاداری امام حسین(ع) می دانند البته این مراسم در شهرستانهایی نظیر تفت و مهریز بسیار ویژه و با شکوه خاصی نسبت به شهرستان های دیگر برگزار می شود و جمعیت بسیاری حتی از مرکز استان برای تماشای این مراسم به تفت و مهریز می روند. این فرهنگ و باور مردم استان یزد همچنین مراسم ویژه عزاداری به عنوان یکی از فرهنگهای ملی در فهرست آثار معنوی سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. www.fa.shafaqna.com
پنجشنبه ، ۲۳مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شفقنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]