واضح آرشیو وب فارسی:اندیمشک جوان: روز چهارشنبه بعد از ۱۴سال تلاش هزاران دانشمند از دهها کشور جهان و صرف ده میلیارد دلار هزینه ، نخستین پروتونها به دستگاه پیچیده ای در اعماق زمین در مرز میان سوییس و فرانسه تزریق می شود تا نظریه ای در مورد “ذرات بنیادی” آزمایش شود. بیش از ده هزار دانشمند از ۸۵کشور از […]روز چهارشنبه بعد از ۱۴سال تلاش هزاران دانشمند از دهها کشور جهان و صرف ده میلیارد دلار هزینه ، نخستین پروتونها به دستگاه پیچیده ای در اعماق زمین در مرز میان سوییس و فرانسه تزریق می شود تا نظریه ای در مورد “ذرات بنیادی” آزمایش شود. بیش از ده هزار دانشمند از ۸۵کشور از جمله ایران که حدود یک سوم آنان درجه دکتری فیزیک دارند در اجرای این پروژه همکاری کرده اند. در این آزمایش در دستگاهی متشکل از یک حلقه حاوی مغناطیس های بسیار سرد با پیرامونی برابر ۲۷ کیلومتر در عمق یکصد متری زمین در دو سوی مرز سوییس و فرانسه ، دو پروتون با سرعت ۱۱هزار دور در ثانیه در جهت های مخالف به دور این حلقه عظیم می چرخند تا از برخورد آنها ذرات ناشناخته پدید آید. هنگامی که پرقدرت ترین آزمایشگاه برخورددهنده ذرات ( LHC ) فعالیت خود را آغاز می کند، برخی از عجیب ترین کشفیات نظیر ماده نامریی یا ابعاد اضافی در فضا در معرض آزمایش قرار می گیرد. آزمایشگاه عظیم برخورد دهنده ی ذرات، یک تونل بزرگ دایره ای شکل است با محیط ۲۷ کیلومتر که برای شتاب دادن و برخورد دادن ذرات بنیادی و ثبت اطلاعات و نتایج بدست آمده در فیزیک بکار می رود. آزمایش بزرگ روز چهارشنبه ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ استفن هاوکینگز اخترفیزیکدان نامدار انگلیسی معتقد است که در این آزمایش، ذره بنیادی به نام ذرات “هیگز” به دست نخواهد آمد. او در این مورد حاضر شده است ۱۰۰دلار شرط بندی کند. اما برخی دانشمندان دیگر، خوشبین تر هستند. هوبرت ریوز اخترفیزیکدان فرانسوی به نشریه فرانسوی لومتن گفت آزمایش در شتاب دهنده هادرون در سازمان تحقیقات هسته ای اروپا (سرن) می تواند نتایج غیرمنتظره ای به بار آورد که دنیای فیزیک ذرات را برای همیشه تغییر دهد. هاوکینگز می گوید آزمایش بزرگ “سرن” می تواند به یافتن ذراتی غیر از ذرات هیگز شود. اثبات وجود ذراتی قرینه ذراتی که اکنون شناخته شده هستند، می تواند “تئوری ریسمانها” را تایید کند و به این ترتیب ماهیت “ماده تاریک” مرموز که کهکشانها را در کنار هم نگاه می دارد، روشن شود. انتقادات برخی منتقدان بیم آن دارند که تحقیقات آزمایشگاه ابرتصادمگر هادرون از بدترین فرضیاتی که فیزیکدانان مطرح کرده اند نتایج ویرانگرتری داشته باشد. برای آنان این سوال مطرح است که آیا این برخورددهنده سیاهچاله ای بوجود خواهد آورد که زمین را می بلعد یا ذراتی در فضا می پراکند که زمین را به یک توده داغ مرده تبدیل می کند؟ اما دانشمندان سازمان تحقیقات هسته ای اروپا یا همان سرن CERNکه برخی از آنها یک نسل است روی این برخورددهنده ۵/۸میلیارد دلاری کار می کنند این فرضیات را احمقانه می دانند. لین ایوانس سرپرست این طرح می گوید واضح است که با راه اندازی این شتاب دهنده دنیا به آخر نخواهد رسید. این برخورددهنده از یک حلقه مغناطیس های بسیار سرد با پیرامونی برابر ۲۷ کیلومتر تشکیل شده که به یک ردیاب عظیم به شکل بشکه متصل است. این حلقه که در مرز میان سوییس و فرانسه قرار دارد در عمق ۱۰۰متری زیر زمین مدفون است. قرار است دانشمندان در این تحقیقات، به جستجوی علایم ماده تاریک نامریی و انرژی تاریک بپردازند که ۹۶درصد کیهان را تشکیل داده است و امیدوارند به پدیده پیچیده Higgs bosonنگاهی بیندازند. گمان می رود جرم ماده به خاطر وجود این ذره باشد که تاکنون کشف نشده است. این برخورددهنده می تواند شواهدی از ابعاد اضافی فراهم کند که برای فرضیه ابررشته ( superstring theory ) یک موهبت محسوب می شود. این فرضیه می گوید کوارک ها که ذرات تشکیل دهنده اتم ها هستند، رشته های لرزان کوچکی هستند. این فرضیه می تواند بسیاری از سوالات پاسخ داده نشده فیزیک را حل کند، اما حل آن نیازمند ۱۰بعد است که بسیار بیشتر از سه بعد فضایی است که حواس ما می تواند احساس کند. ایمنی این برخورددهنده که هفت برابر قویترین رقیب آن در فرمی لاب واقع در نزدیکی شیکاگو انرژی تولید می کند، سالها مورد بحث بوده است. طبق برآورد فیزیکدانی به نام مارتین ریس احتمال اینکه یک شتاب دهنده یک فاجعه جهانی ایجاد کند یک در ۵۰ میلیون است. هر چند این احتمال بسیار کمی است، اما مشابه شانس برنده شدن در برخی بخت آزمایی ها است. یک گروه سرن اخیرا با انتشار گزارشی به این نتیجه رسیدند که خطر وقوع یک حادثه فاجعه بار وجود ندارد. منتقدان این تصادم گر در ماه مارس دادخواستی را در دادگاه هاوایی تنظیم کردند تا شروع فعالیت این مجموعه را متوقف کنند. آنها مدعی هستند که فعالیت برخورد دهنده پیامدهای ناخواسته ای دربردارد که می تواند در نهایت به تخریب سیاره ما بینجامد. دانشمندان سرن می گویند از ۴/۵میلیارد سال پیش تاکنون که منظومه شمسی تشکیل شد، پرتوهای کیهانی زمین را بمباران کرده اند و تصادمهایی نظیر آنچه که برای این برخورددهنده برنامه ریزی شده است ایجاد کرده اند ولی زمین تا به امروز زنده مانده است. جان الیس فیزیکدان نظری در سرن می گوید برخورد دهنده فقط آنچه را که هر ثانیه در طبیعت اتفاق می افتد، آنچه که میلیاردها سال است انجام می شود بازآفرینی می کند . منتقدانی نظیر واگنر می گویند تصادماتی که شتاب دهنده ها انجام می دهند می تواند بسیار خطرناکتر از پرتوهای کیهانی باشد. تولید سیاهچاله؟! هر دو پدیده ، میکروسیاهچاله هایی ایجاد می کنند که انواع زیراتمی سیاهچاله های کیهانی است، سیاهچاله ها ستارگان فروپاشیده ای هستند که میدان جاذبه آنها به حدی قوی است که می تواند سیارات و سایر ستارگان را ببلعد. اما میکروسیاهچاله ها که در اثر تصادم پرتوهای کیهانی ایجاد می شوند احتمالا با چنان سرعتی سیر می کنند که بدون هیچ خطری از زمین می گذرند. اما منتقدان می گویند سیاهچاله های تولید شده از یک تصادم گر حرکت بسیار کندتری دارند و داخل میدان جاذبه زمین به دام می افتند و در نهایت این کره را تهدید می کنند. منتقدان می گویند این برخورددهنده ابتدا سیاهچاله های کوچکی ایجاد می کند که الیس این احتمال را رد می کند. آنها می گویند حتی اگر این سیاهچاله ظاهر هم شوند همانگونه که استفان هاوکینگ فیزیکدان انگلیسی پیش بینی کرده است بلافاصله از بین می روند. سرن در مورد ذرات خطرناک strangeletsخاطر نشان می کند که وجود آنها هیچ گاه به اثبات نرسیده است. حتی اگر این ذرات داخل برخورددهنده تشکیل شوند به سرعت تجزیه می شوند. هنگامی که برخورددهنده با نیروی کامل فعالیت کند دو پرتو پروتون با سرعت ۱۱هزاردور در ثانیه در جهت های مخالف به دور این حلقه عظیم می چرخند. این پرتوها در دو لوله به ضخامت شیلنگ آتش نشانی حرکت می کنند و داخل یک خلا که سردتر و تهی تر از فضای ماورای جو است با سرعت حرکت می کنند. مسیر حرکت این پرتوها توسط مغناطیس های بسیار سرد خنک می شود تا پرتوهای اطراف این حلقه ها را هدایت کند و مانع از عبور بسته های پروتون از درون مغناطیس های پیرامونی شود. مسیر این پرتوها در چندین ردیاب استوانه ای که در طول حلقه قرار دارند با یکدیگر تلاقی می کنند و تعداد معدودی از پروتون ها ی داخل آنها با یکدیگر برخورد می کنند. دو ردیاب که بزرگترین این ردیاب ها محسوب می شوند ، درواقع دوربین های دیجیتالی عظیمی هستند که هر کدام هزاران تن وزن دارند و قادرند هر ثانیه میلیونها عکس بگیرند. این ردیاب ها سالیانه ۱۵پتابایت اطلاعات تولید خواهندکرد که معادل کوهی از سی دی به ارتفاع ۱۲مایل است. تجزیه و تحلیل این اطلاعات نیازمند یک شبکه جهانی رایانه های پرسرعت است. روز چهارشنبه در ساعت ۷و.۳۰ دقیقه به وقت گرینویچ دستگاه شتاب دهنده برای آزمایش فعال شد اما آزمایش اصلی ۴۰روز بعد انجام می گیرد و پردازش انبوه اطلاعات ناشی از آن میتواند سالها بطول انجامد. شماری از دانشمندان پژوهشگاه دانشهای بنیادی (مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات ) ایران با “سرن” همکاری دارند. در محوطه سرن که به فاصله کمی از سواحل دریاچه ژنو واقع شده ، بهار امسال هزاران نفر گردهم جمع شدند. در این جا ارتش عظیمی از دانشمندان وجود دارند که می دانند درباره چه سخن می گویند! به یکی از کارگاههای بزرگ ساخت این آزمایشگاه بروید! با حرکت دادن موس، اطراف خود را ببینید! منبع:
شنبه ، ۱۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اندیمشک جوان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]