تور لحظه آخری
امروز : پنجشنبه ، 12 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخ...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1820119165




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

آداب و رسوم عزاداری ماه محرم در آذربایجان


واضح آرشیو وب فارسی:شباویز: مراسم سوگواری امام حسین(ع) و یاران باوفایش در ایام محرم در سالیان اخیر با تحولات زیادی هم در شکل و هم محتوا روبرو شده است و از بسیاری جهات با دوران کودکی ما تفاوت دارد، اما برخی از این آداب عزاداری پس از گذشت صدها سال، شکل خود را حفظ کرده اند. در این گزارش به نمونه هایی از آداب و رسوم و فرهنگ ماندگار عزاداری مردم منطقه آذربایجان می پردازیم.پایگاه خبری شباویز/آداب و رسوم عزاداری ماه محرم در آذربایجان مراسم سوگواری امام حسین(ع) و یاران باوفایش در ایام محرم در سالیان اخیر با تحولات زیادی هم در شکل و هم محتوا روبرو شده است و از بسیاری جهات با دوران کودکی ما تفاوت دارد، اما برخی از این آداب عزاداری پس از گذشت صدها سال، شکل خود را حفظ کرده اند. در این گزارش به نمونه هایی از آداب و رسوم و فرهنگ ماندگار عزاداری مردم منطقه آذربایجان می پردازیم. آیین طشت گذاری آیین طشت گذاری یکی از قدیمی ترین سنت ها و مناسک ایرانی است که جمع کثیری از مردم ترک زبان ایران، با این آیین، به پیشواز عزاداری های ماه محرم می روند. مراسم طشت گذاری، مراسم سنتی است که در عزاداری ایام عاشورا در شهرهای ترک زبان برگزار می شود و طشت های آب را که رمزی از فرات می باشد در مساجد و حسینیه ها می آورند و این سنت به پیروی از اقدام امام حسین(ع) و یادآور رفتار جوانمردانه او در مقابل سپاه حر می باشد که به روایتی آن حضرت، در روز 27 ذی الحجه ، آب مشک ها را در طشت ها ریخته و تمام لشکر حر و اسبان آنها را سیراب کردند. آیین طشت گذاری در استان های ترک زبان، از ریشه دارترین آیین های ماه محرم است که در روزهای پایان ماه ذی الحجه برگزار می شود و در حقیقت، برگزاری این آیین، آماده شدن حسینیان برای برگزاری مراسم سوگواری امام حسین(ع) را نشان می دهد. مردم در این آیین، طشت ها را بالای سر می گیرند و مسجد را دور می زنند، سپس در داخل آنها آب می ریزند و مردم دست به طشت و آب آن می زنند؛ این آیین، نوعی بیعت با امام حسین(ع) و حمایت از عباس (ع) است. شاه حسین گویان شاه حسین گویان نیز نوعی مراسم مذهبی است که در ایام ماه محرم در بیش تر نقاط آذربایجان و به طور گسترده در شهر تبریز برگزار می شود. این مراسم از چند روز مانده به ماه محرم تا دهمین روز از ماه محرم و ظهر عاشورا ادامه می یابد. در زبان ترکی آذربایجانی، مردم به این مراسم "شاخسِی" می گویند که مخفف واژه "شاه حسین" است. عزاداران در مراسم شاه حسین گویان، نوعی چوب مخصوص این نوع عزاداری را از زمین تا فرق سر خود حرکت می دهند، در حالی که هماهنگ پاهای خود را به زمین می کوبند، وقتی که چوب به سمت پایین آورده می شود، گروهی با صدای بلند ندای "شاخسِی" (شاه حسین) و زمانی که چوب به سرشان نزدیک می شود، گروه دیگر با صدای بلند ندای "واخسِی" (وای حسین) سر می دهند. این حرکت به نشانهٔ جنگ یاران حسین بن علی با یاران یزیدبن معاویه در صحرای کربلا است. علاوه بر ندای "شاخسی" "واخسی"، همچنین "حیدر" "صفدر"، "مظلوم" "حسین"، "حسن" "حسین"، "سوسوز" "حسین"، "عطشان" "حسین" و ... از جمله شعارهایی است که گروه های شاه حسین گویان در حین حرکت منظم خود، سر می دهند. همچنین عزاداران در حین این حرکت منظم و هماهنگ، دست خود را بر پشت یکدیگر قرار می دهند و با این حرکت خود، اتحاد و انسجام شان را نشان می دهند. شاه حسین گویان، در حالی که آرام و دایره وار حرکت می کنند، فردی نیز با مداحی مصیبت های امام حسین(ع) آنان را همراهی می کند. صورت دیگری از حرکت شاه حسین گویان، به این صورت می باشد که به صورت قطاری، مسیر بلندی از کوی و برزن را حرکت می کنند و نزدیک شدن ماه محرم را به همگان اعلام می کنند. عده ای این مراسم را به سبک سنتی انجام می دهند و از هیچ گونه ابزارآلات جدیدی که در سال های اخیر در مراسم شاه حسین گویان دخیل شده و حتی از چوب مخصوص شاه حسین گویان نیز استفاده نمی کنند و به جای بالا و پایین حرکت دادن چوب مخصوص، با حرکت منظم پاهای خود که به زمین کوبیده می شود، بر سینه می زنند؛ اما، عده ای هم با استفاده از تبل، سنج و سایر ابزارآلات، شور و شوق خاصی در این مراسم به وجود می آورند. در صف اول دسته شاه حسین گویان، یکی از ریش سفیدان که آشنایی بیشتری نسبت به جوانان با اشعار و اذکار دارد، با ایستادن در ابتدای صف، اشعار را بیان و سایرین نیز آن را تکرار می کنند. در پایان مراسم شاه حسین گویان، همگی ایستاده و در حالی که دستان خود را بالا می برند و بر سینه می زنند این شعرها را می خوانند: "آقامین آتی گلدی/ قانلی خلاتی گلدی (اسب آقایم به خیمه برگشت، پیراهن آقایم خونین شد)، قانلی قیلیش کربلادا پاس توتوپ/ حسین اوچون ملاکلر یاس توتوپ (شمشیر خونین در سرزمین کربلا زنگ زده است/ ملائکه های آسمان عزای امام حسین(ع) را برپا کرده اند)، فریاد شیمیر الیندن/ ای داد شیمیر الیندن.(فریاد از دست شمشر/ ای داد از دست شمر)" یکی از مهم ترین نوحه های ذکر شده در هیات ها و مراسم شاه حسین گویان، شعر زیبای استاد شهریار است که چنین سرود: حسینه یئرلر آغلار گویلر آغلار/ بتول و مرتضی پیغمبر آغلار (زمین و آسمان در عزای حسین می گریند، بتول و مرتضی و پیغمبر می گریند) و یا این جمله بیشتر به گوش می رسد: هانسی گروهون بئله مولاسی وار؟/ شیعه لرین حضرت عباسی وار(کدامین گروه چنین مولایی دارند؟! شیعیان مولایی چون حضرت عباس دارند). علَم بندی آئین سنتی علَم بندی به صورت کاملا سنتی در آذربایجان در سومین روز محرم برپا می شود، بعد از نصب پارچه ها و استحکام بخشی علم توسط سپرها، چند نفر از بالا بر استفاده کرده و مابقی دستمال ها را بر روی آن نصب می کنند، در حین نصب علم ها هزاران رأس گوسفند زیرپای علم قربانی می شود. این رسم از آئین های کهن شهرستان مراغه است و تقریبا این علم تا اربعین حسینی به همان صورت باقی می ماند. شام غریبان سوگواران حسینی در شام غریبان امام حسین(ع) با راه اندازی دسته های سینه زنی و روشن کردن شمع در مساجد و حسینیه ها، در سوگ شهدای کربلا و اسرای عاشورا اشک ماتم می ریزند. مردم عزادار آذربایجان در غروب روز عاشورا، با تشکیل دسته های عزاداری که به دو گروه تقسیم می شوند و با فاصله چند متری از همدیگر حرکت می کنند، با همخوانی مرثیه ها و اشعاری که با سینه زنی همراه است، با حضرت زینب کبری عقلیه بنی هاشم(س) و حضرت زین العابدین(ع) و سایر یاران و خاندان امام حسین (ع) ابراز همدردی می کنند. شیوه این عزداری به این صورت است که دسته اول بعد از اتمام همخوانی، شروع به حرکت می کند و اعضای دسته دوم که چندمتر عقب تر از آن در حال حرکت هستند، می ایستند و اشعاری را قرائت می کنند و همین روال تا پایان این مراسم، تکرار می شود. در میان این دسته های تشکیل شده، شمع هایی نیز روشن می شود تا تسلی بخش شام تار اسیران کربلا باشند، مداحان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) نیز در مراسم شام غریبان دشت کربلا، در رثای مظلومیت امام حسین (ع) و یاران شهیدش نوحه سرایی می کنند. در این شب، شرکت کنندگان در مراسم عزاداری در حسینیه ها و تکایا، به جزء خوانی قرآن می پردازند و ثواب آن را به ارواح پاک شهیدان کربلا نثار می کنند. مراسم خیمه سوزانی این رسم در اکثر نقاط آذربایجان شرقی و در ظهر روز عاشورا قبل از نماز ظهر و عصر برگزار می شود، این آئین برگرفته از آتش زدن خیمه های امام حسین (ع) در روز عاشورا است. بعد از اجرای این آئین حاضرین با صدای بلند و گریه فریاد می زنند: "قتیل کسیلد ی" (مقتول بریده شد). اکثرا در نقاطی که شبیه خوانی برگزار می شود، مراسم سوزاندن خیمه با تعزیه این مراسم توام می گردد و تعدادی شبیه خوان کودک را در صحنه نمایش در حال فرار و شیون قرار می دهند تا تاثیر آن ملموس تر گردد. مراسم اللهم لبیک این مراسم نیز یکی از آئین های بی نظیر در آذربایجان است. موعد این آئین صبح روز عاشورا است، براساس این رسم دسته های سینه زن و عزاداران قبل از طلوع آفتاب دسته دسته در حالی که کفن بر تن یا حواله ای به نشانه احرام بر بدن پوشیده اند به حسینیه می رسند. بعد از ادای نماز صبحگاه عاشورا در حالی که صورت ها را گل مالیده اند با پای برهنه دو ردیف تشکیل می دهند. سردسته این هیات ابتدا با لعنت گفتن بر ظالمان و آل یزیدیان،حاضرین را آماده می کند و سپس کم کم ورد و دعای مخصوص را می خواند با این مضمون "الله، الله حسین واویلا" کم کم که شور و شوق مردم را مجذوب کرد مردم با هیجان به حالت هروله مانند حرکت در صفا و مروه به جوشش آمده و در حالی که با هر ورد گفتن به سر می کوبند در فواصل معین ورد "اللهم لبیک یا حسین" را نیز می خوانند یعنی ای حسین ما برای بیعت آمده ایم. گرداندن اسب ذوالجناح بازگشت اسب بی سرنشین در دشت کربلا یکی از غم انگیزترین صحنه هایی عاشورا است که به صورت نمادین در شهرهای مختلف آذربایجان شرقی بازآفرینی می شود. برای این منظور اسب سفید رنگی که مجهز به پارچه های سبز و سفید است در حالیکه آغشته به خون کرده اند به آن تیرو پیکان های چوبی نیز متصل می نمایند و بعضا کبوترهای خونین بال را هم سوار بر اسب کرده و در بین دسته عزاداران می گردانند.


جمعه ، ۱۷مهر۱۳۹۴


[مشاهده متن کامل خبر]





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: شباویز]
[مشاهده در: www.shabaveiz.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 39]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن