واضح آرشیو وب فارسی:حمایت: در ماه های اخیر خبر کوتاهی در رسانه های کشورمان انتشار یافت که از احتمال افتتاح شعبه رستورانهای زنجیره ای مک دونالد در تهران حکایت می کرد. این خبر در دیدگاه نخست چندان بااهمیت نمی نمود. با این حال عده ای به انتقاد پرداخته و این اتفاق را نشانه ای از وجود طرح هایی برای نفوذ فرهنگ آمریکایی به کشور دانستند. در مقابل عده ای دیگر به تمسخر این انتقاد پرداخته و منتقدان را به دچار بودن به توهم توطئه از نوع شدید آن متهم کردند که حتی «یک رستوران ساده» را نیز تحمل نمی کنند! در این میان، بازخوانی ابعادی از تجربه آمریکایی سازی فرهنگ چین پس از رشد و شکوفایی اقتصادی آن قابل توجه است. به گزارش تسنیم، برای پیشبرد «نفوذ فرهنگی» ابتدا باید «حضور آمریکایی» داشت و این حضور در وهله نخست از طریق کالاها، تولیدات فرهنگی و خدمات امکانپذیر خواهد شد. نظم اجتماعی آمریکایی در چین رشد پدیده «فرهنگ جهانی» طبق مدل تک قطبی فرهنگ آمریکایی و ورود آن به چین نظم سنتی جامعه چین را به تدریج دگرگون کرد. در نتیجه یک نظم فرهنگی جدید در چین سنتی دارای ریشه های فرهنگی بومی متولد شد که بیشتر شبیه به فرهنگ باز و رهای آمریکا بود. هرچند سرعت ایجاد این نظم کم بود اما توانست در بسیاری از جنبه ها ارزش های چینی را کنار زده و ارزش های آمریکایی را جایگزین کند. نفوذ فرهنگ آمریکایی توانست الگوها را در چین به شدت تغییر دهد و فردگرایی را جایگزین گروه گرایی کند. در نتیجه فرهنگ اجتماعی چین آمریکنیزه شد؛ ارزش های غیراخلاقی آن در لایه های مختلف جامعه چین نفوذ کرد و بدین ترتیب فردگرایی زاییده آزادی آمریکایی و بازار آزاد جایگزین نظم سنتی اجتماعی و فرهنگی چین شد. به موازات این تغییر و تبدیل نظم «مصرف گرایی» نیز در جامعه چین با قدرت بیشتری رواج یافت. به طوری که در این دوره گذار حتی در روستاهای دور افتاده این کشور که بسیاری از آنها فاقد جاده های ارتباطی بودند مردم درباره خانه های بزرگ واتومبیل و رفاه صحبت می کردند. فرهنگ آمریکایی و خانواده نفوذ فرهنگ آمریکایی بر خانواده های چینی نیز تاثیر گذاشت و به خصوص روابط عاطفی بین اعضای جوان و سالخورده را از بین برد. به موازات اهمیت آن در جامعه چینی، جمع گرایی در درون خانواده ها نیز جایگاه ویژه و حتی برتری در مقایسه با جامعه داشت که در اثر گرایش شدید به جمع آوری پول و مادیات، آنچنان که در فرهنگ آمریکایی مرسوم است، قاموس آن از هم پاشیده شد. جوانان چینی سعی می کنند طبق الگوی جهانی شدن آمریکایی «انسان خود ساخته» آمریکایی را در خود پرورش دهند و در نتیجه چه دختر و چه پسر در سالهای نخست جوانی به مستقل شدن و جدایی از خانواده گرایش دارند. فرهنگ آمریکایی و زن ارزش های آمریکایی درباره جنس زن، نگاه دیگری به زنان چینی ارائه داد و نقش آنها در کشور خود را بر اساس باورهای مادی آمریکایی بازتعریف کرد. زنان چینی به تقلید از غرب پرداخته و جایگاه و شیوه زندگی خود را طبق نیازهای بازار آزاد تنظیم کردند. در واقع سیاست گذاران نفوذ فرهنگی آمریکا در چین، غربی سازی این کشور را با تز و ایده «رهایی زن» به پیش بردند. وظایف یکسان با مردان به زنان چینی محول و فعالیت های آنها به مسیر خواسته هایی مبنی بر مدرن شدن و خروج از چارچوب فرهنگ سنتی چین هدایت شد. اسب تروای محصولات آمریکایی صادرات کالاها و تولیدات آمریکایی، اعم از اجناس و رسانه، به چین ابزار نفوذ فرهنگ آمریکایی تلقی می شود. در واقع برای پیشبرد «نفوذ» ابتدا باید «حضور» داشت و این حضور در وهله نخست از طریق کالاها، تولیدات و خدمات امکانپذیر خواهد شد. فیلمهای آمریکایی، برنامه های تلویزیونی، فست فود و حضور شرکت های آمریکایی به آرامی تولیدات بومی، فرهنگ های محلی و ارزش های متعلق به آنها را در چین کنار زدند و آمریکنیزاسیون کشور به صورت نمادی از مدرن بودن و دوری از عادات کهنه و بی معنی جلوه داده شد. جاری شدن محصولات فرهنگی آمریکا به چین و مصرف گسترده آنها در این کشور قابلیت رقابت را از تولیدات چینی گرفت و تیشه به ریشه تولید این محصولات زد. «همبرگر»، «مک دونالد» و «هیپ هاپ» که در جامعه آمریکا متولد شده بودند به بخشی از زندگی روزانه چینی ها تبدیل شد و مهمتر از آن، فرهنگ حول و حوش این محصولات و تولیدات را نیز با خود وارد چین کرد. برخی از پژوهشگران از این نوع نفوذ به عنوان «مک دونالیزاسیون» یاد کرده اند که قابل پیش بینی بودن، همسانی، تاکید بر کمیت و نه کیفیت و استفاده از تکنولوژی بدون دخالت انسان برای کنترل افراد را تبیین می کند. فرهنگ چین به کمک وسایل ارتباط جمعی و رویداد مک دونالیزاسیون یا استاندارد سازی مصرف از درون به فرهنگ آمریکایی مبدل شد. تجربه چین می تواند برای برنامه ریزان فرهنگی کشور ما محل درس و عبرت باشد تا با دوری از «یک رستوران ساده»انگاری اسبهای تروای فرهنگ آمریکایی امید آمریکایی سازی ایران اسلامی را برای دشمن به یاس بدل کنند.
چهارشنبه ، ۱۵مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: حمایت]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 131]