واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه جام جم: پس از ظهور حزب حاکم ترکیه یعنی حزب عدالت و توسعه تحت رهبری رجب طیب اردوغان در دهه گذشته، بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی در غرب، بویژه چهره های آکادمیک ایالات متحده بر این باور بودند دولتی در ترکیه روی کار آمده که می تواند یک مدل برای کشورهای عرب منطقه باشد زیرا در این دولت بر وجود اسلام و دموکراسی به طور همزمان تاکید شده بود. ترکیه و اسپانیا در سال 2005، طرح اتحاد تمدن ها را مطرح کردند که در آن ترکیه به عنوان یک کشور نمونه در جهان اسلام پدیدار شده بود.با این حال، تحولات اخیر ترکیه بسیاری از دانشمندان و روشنفکران غرب را که از حامیان سرسخت این چشم انداز جدید اردوغان بودند، ناامید کرده است. استیون کوک، عضو ارشد مطالعات خاورمیانه در شورای روابط خارجه آمریکا یکی از این محققان است. وی دارای مدرک لیسانس در رشته مطالعات بین الملل از کالج واسر، کارشناسی ارشد در رشته روابط بین الملل از دانشگاه جان هاپکینز و کارشناسی ارشد و دکترای علوم سیاسی از دانشگاه پنسیلوانیاست. استیون کوک عضو سابق موسسه بروکینگز (2001 ـ 2002) به زبان عربی ترکی و فرانسه مسلط بوده و متخصص مسائل اعراب و ترکیه و همچنین سیاست آمریکا در قبال خاورمیانه است. وی همچنین نویسنده کتاب «مبارزه برای مصر: از ناصر تا میدان تحریر» است که انتشارات دانشگاه آکسفورد در پاییز 2011 آن را به چاپ رسانید و در سال 2012 موفق به کسب مدال طلای سیاست شرق نزدیک موسسه واشنگتن شد.کوک همچنین کتاب «توسعه نظامی و سیاسی در مصر، الجزایر و ترکیه» را تالیف کرده که انتشارات دانشگاه جان هاپکینز در سال 2007 آن را چاپ کرد. دکتر کوک همچنین مقالات متعددی را در بسیاری از مجلات سیاست خارجه و روزنامه ها منتشر کرده و مفسر اخبار رادیو و تلویزیون است. وی بر این باور است که: «دیگر نمی توان از ترکیه به عنوان یک دموکراسی یاد کرد.» در همین رابطه روزنامه زمان چاپ ترکیه در گفت وگو با وی به بررسی تحولات اخیر در ترکیه پرداخته که مشروح آن را می خوانید. برخی از محققان در ایالات متحده از زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان اعلام کردند ترکیه می تواند یک مدل خوب برای نشان دادن همزیستی اسلام و دموکراسی باشد. چگونه جاه طلبی های اردوغان، این موضوع را تحت تاثیر قرار می دهد؟ بنده خود نیز یکی از این محققان بودم. نوامبر 2002 و تابستان 2007 دوره اصلاحات سیاسی قابل توجه در ترکیه بود، به طوری که آنکارا حتی دعوتنامه رسمی آغاز مذاکرات با اتحادیه اروپا را درخصوص پیوستن به این اتحادیه دریافت کرد. این کاملا یک دستاورد برای ترکیه بود که به لطف حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان محقق شد. به نظر می رسید یک دوره جدید در سیاست ترکیه آغاز شده است، زیرا با وجود نگرانی ها عمدتا در غرب که نخست وزیر و حزب او به دنبال تضعیف دولت سکولار هستند، اردوغان سیاست مبتنی بر اجماع را دنبال کرد و تغییرات اساسی را در نهادهای سیاسی به وجود آورد. اگر شما گذشته را مرور کنید و بسته های قانون اساسی را که حزب عدالت و توسعه سال 2003 و 2004 تصویب کرد، بررسی کنید، متوجه خواهید شد این تغییرات بسیار چشمگیر بوده، اما واقعیت این است که این اصلاحات هرگز نهادینه نشد. نخست وزیر سابق و مشاورانش از سال 2007 و 2008، به جای آن که در پی اصلاحات بیشتر بوده تنها به دنبال تضعیف و سلب مشروعیت مخالفان خود ـ واقعی یا فرضی ـ رفتند و از قدرت دولت برای ارعاب مخالفان و تغییر در قانون اساسی با هدف حفظ قدرت خود استفاده کردند. در نتیجه یک سیستم سیاسی پدیدار شد که در آن اعتراضات سرکوب می شد. حزب عدالت و توسعه با این حال متحدانی را در این بازه زمانی داشت که ازجمله آن می توان به جنبش هیزمت به رهبری فتح الله گولن اشاره کرد که مشتاقانه خواستار به حاشیه راندن ستاد ارتش ترکیه بود. همچنین، مخالفان ازجمله حزب جمهوریخواه خلق و حزب جنبش ملی گرا ثابت کردند قادر به ارائه چشم اندازی نیستند که حزب عدالت و توسعه را که نفوذ بسیار گسترده ای بر عرصه سیاسی کشور پیدا کرده بود، به چالش بکشند. اردوغان از زمان آغاز تظاهرات پارک گزی تصور می کرد ابزارهای استبدادی بهترین روش ممکن برای حل چالش های سیاسی است. برخی بر این باورند که اردوغان همیشه یک اقتدارگرا بوده، اما سبک رهبری و صفات شخصیتی وی با دقت تجزیه و تحلیل نشده بود. شما با این موضوع موافق هستید؟ اردوغان و پس از آن ژنرال حلمی اوزکوک رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه در دوره اول حزب عدالت و توسعه توافق کردند هر اقدامی را برای جلوگیری از سقوط این حزب و ورود این کشور به بحران انجام می دهند، اما اردوغان در نهایت نشان داد سیاست کنونی ترکیه کمتر به سوی تحقق دموکراسی پیش می رود. آیا فکر می کنید اردوغان به سوی دیکتاتوری در ترکیه پیش می رود؟ نمی توانم بگویم این تصمیم اردوغان بود، اما وی هم اکنون در مسیر استبداد پا گذاشته و در حال حرکت است. من فقط دو بار وی را ملاقات کردم و هیچ دیدی نسبت به افکار درونی وی پیدا نکردم، اما برایم روشن است که دیگر نمی توان از ترکیه به عنوان یک دموکراسی یاد کرد. آیا فکر می کنید مردم ترکیه تمایلی به داشتن رهبران مستبد و قوی دارند؟ هر کسی دوست دارد یک رهبر قوی داشته باشد. آمریکایی ها نیز دوست دارند رهبران آنها قوی و قاطع باشند، اما قطعا یک رهبر مستبد را نمی پسندند. روشن است حامیان اردوغان و حزب عدالت و توسعه، از رئیس جمهوری ترکیه به عنوان یک رهبر خودکامه یاد نمی کنند. آیا شما تلاش های اردوغان را با هدف تحکیم قدرت خود و از بین بردن جنبش هیزمت ارزیابی می کنید؟ اقتدارگرایان مراکز مستقل قدرت را دوست ندارند. با توجه به عضویت ترکیه در ناتو، آیا تغییر نظام بر آینده روابط آنکارا و ناتو تاثیر می گذارد؟ اعضای ناتو نگران این موضوع هستند که ترکیه در حال فاصله گرفتن از ائتلاف و کاهش نقش خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی باشد. آیا اردوغان می خواهد جایگزین آتاتورک شود؟ اردوغان چگونه می تواند جایگزین آتاتورک شود؟ این بسیار روشن است که اردوغان خود را به عنوان بزرگ ترین رهبر ترکیه از زمان مصطفی کمال می بیند و به دنبال پیشی گرفتن از وی است، اما بدون شک، اردوغان و حزب عدالت و توسعه، نگرش خصمانه ای نسبت به دیدگاه های کمالیسم دارند. آیا فکر می کنید ارتش ترکیه در سیاست های ترکیه کاملا به حاشیه رانده شده است؟ نظرسنجی های اخیر نشان می دهد ارتش همچنان مورد اعتمادترین نهاد در ترکیه است و تنها باید به افسران اعتمادبه نفسی را داد که از سال 2007 تاکنون کمرنگ شده است. درباره تلاش های اردوغان برای ضبط بانک آسیا چه نظری دارید؟ چگونه این موضوع بر اقتصاد ترکیه در آینده نزدیک تاثیر می گذارد؟ هر گونه تلاش برای تضعیف یک موسسه مالی در چنین راه پرهیاهوی سیاسی خطرناک است زیرا باعث می شود سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در چنین کشوری فاصله بگیرند. در پایان، آیا احتمال خودمختاری کردهای ترکیه در آینده نزدیک وجود دارد؟ در عراق این احتمال وجود دارد، اما فکر نمی کنم چنین اتفاقی در ترکیه بیفتد. مریم کاظمی جام جم
یکشنبه ، ۱۲مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه جام جم]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]