واضح آرشیو وب فارسی:شبکه اجتهاد: نظر مراجع تقلید درباره حج افرادی که به نیت حج به مکه رفته اند اما موفق به انجام عمل حج نشده اند و یا در بین مناسک حج جان باخته اند این است که اگر چه آنها اعمال حج را به طور کامل انجام نداده اند اما عمل حج مقبول در نامه عمل آنها نوشته شده است.به گزارش شبکه اجتهاد ، حادثه دلخراش سقوط جرثقیل در مسجدالحرام و فاجعه جان باختن بسیاری از حجاج بیت الله الحرام در صبح روز عید قربان در منا، موجی از غم و اندوه را در میان مسلمانان و حتی انسان های آزادی خواه در پی داشت. اما پس از این حوادث سؤالی از سوی بسیاری از مردم مطرح شد. تکلیف حج زائرانی که به نیت انجام عمل عبادی حج (که یک واجب شرعی است) به مکه رفته بودند و قبل از انجام حج و یا در بین مناسک حج کشته شده اند، چه می شود و حکم فقهی آن چیست؟ فتاوای مراجع عظام تقلید در این خصوص کاملاً روشن است و نکته جالب اینکه همه مراجع تقلید از گذشته تاکنون در خصوص این موضوع اتفاق نظر دارند. نظر مراجع عظام تقلید در خصوص حج افرادی که به نیت حج به مکه رفته اند اما موفق به انجام عمل حج نشده اند و یا در بین مناسک حج جان باخته اند به صورت اجمالی این است که اگر چه آنها اعمال حج را به طور کامل انجام نداده اند اما عمل حج مقبول در نامه عمل آنها نوشته شده است. اما تفصیل بیشتر حکم این موضوع فقهی بر اساس کتب فقهی و روایات به شرح زیر است: در فقه شیعه، کسی که برای حج احرام بسته و داخل در منطقه حرم مکه شده و به هر دلیل از دنیا برود، گویی خود شخصا حج گزارده و حجش مقبول و نیازی به قضا یا نیابت نیست و در واقع این تفضلی است که خداوند منان بر بندگانش داشته است. گویی نیت حج، احرام و داخل شدن در حرم بسان پایان حج برای چنین افراد است و گویی اینان لبیک گو پیشاپیش به مهمانی پروردگار متعال در جنت الماوی شتافته اند. این رای فقهی بین فقهای شیعه مورد اتفاق و «اجماع» است، چه آنکه شیخ طوسی در «الخلاف»، صاحب جواهر و دیگران بدان تصریح داشته اند. مرحوم نراقی نیز گزارشی مبسوط از دیدگاه اتفاق بین فقهای عظام در این باره آورده است. در این مساله اجماع وجود دارد و همه فُقهایی که به این موضوع پرداخته اند، به کفایت حجِ این گونه افراد حکم داده اند و بالاتر آن که مرحوم «موسوی عاملی» در مدارک الاحکام، مرحوم «فیض کاشانی» در مفاتیح الشرایع، مرحوم «وحید بهبهانی» در شرح مفاتیح الشرایع، مرحوم «شهید ثانی» در مسالک، مرحوم «علامه حلی» در منتهی المطلب، مرحوم «فاضل مقداد» در التنقیح الرائع، مرحوم «سید طباطبایی» در ریاض المسائل، مرحوم «نراقی» در مستندالشیعه و مرحوم «نجفی» در جواهرالکلام ادعای اجماع و اتفاق بین فقیهان در مساله دارند. بنابراین، این مسئله مورد اتفاق فقهای بزرگوار بوده و هیچ گونه اختلاف فقهی از قدماء تا متاخرین در این باره در کتب فقهی گزارش نشده است. مستند فتوای فقهاء از دیرباز تاکنون روایات معتبر در این باره است، چه آنکه صاحب وسایل الشیعه چهار روایت -ضریس، برید العجلی، ابی رئاب و مرسله مفید- در این رابطه نقل کرده که سه روایت آن صحیحه و روایت دیگر آن مرسله مفید است که در حکم صحیح می باشد. از نظر دلالت نیز مجموع این روایات بر کفایت حجت الاسلام (حج واجب) فردی که در حال احرام و پس از وارد شدن به حرم مرده، روشن و شفاف است. در یکی از این روایات آمده است: "عن ضریس عن أبی جعفر(علیه السلام) قال: فی رجل خرج حاجّاً حجّة الاسلام فمات فی الطریق . فقال: إن مات فی الحرم فقد أجزأت عنه حجّة الاسلام و إن مات دون الحرم فلیقض عنه ولیه حجة الإسلام؛ امام صادق(ع) درباره حج گزاری که در بین راه از دنیا رفته است فرموده است: اگر چنین فردی در حرم مرده، از حجة الاسلام او کفایت می کند و نیازی به قضای آن نیست". بنابراین، کسی که بعد از احرام و داخل شدن در حرم مکه (حتی قبل از انجام اعمال عمره تمتع) از دنیا برود کفایت از حج واجبش (حجة الاسلام) می کند و نیازی به جای آوردن حج برایش نیست و حجش مقبول است. همچنین کسی که بعد از پایان اعمال عمره تمتع و قبل از شروع حج تمتع در مکه و یا در اثنای حج - همانند جان باختگان منا- از دنیا برود به اقتضای قاعده اولویت و اطلاق روایات بالا حجش به اتفاق فقهاء مقبول و نیازی به قضا یا نیابت گرفتن برای وی نیست. بر اساس این گزارش فتوای آیات عظام امام خمینی، گلپایگانی، خوئی، اراکی، فاضل لنکرانی، بهجت، تبریزی، سیستانی، خامنه ای، صافی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی، سبحانی، مظاهری و دیگران نیز بر همین قرار است که "فردی که بعد از داخل شدن در حرم مرده، حج از او ساقط شده است." بنابراین، حج گروهی که در فاجعه منا و یا سقوط جرتقیل از دنیا رفته اند، کامل است و هیچ وظیفه ای بر عهده بازماندگانشان نیست. در نتیجه لازم نیست برای انجام اعمال حج و یا تکمیل آن برای وی نائب گرفته شود بلکه حج از گردن وی برداشته می شود. منبع: خبرگزاری حج
شنبه ، ۱۱مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شبکه اجتهاد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]