واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: قندوز، دهليز ورود تروريستها به آسياي مركزي
نویسنده : دكترسيدنعمتالله عبدالرحيمزاده
يورش طالبان به شهر قندوز چيزي نبود كه مقامهاي ارشد سياسي و نظامي افغانستان در كابل انتظارش را داشتند به خصوص اينكه نيروهاي طالبان در كمتر از يك روز موفق به تصرف بخش عمدهاي از شهر شدند. اين اتفاق باعث شد محمد اشرف غني، رئيسجمهور افغانستان، به سرعت دستور اعزام نيروهاي نظامي و امنيتي به اين شهر را بدهد و دكتر عبدالله عبدالله، رئيس دولت اجرايي دولت افغانستان، هم مجبور شد سفر خود براي شركت در نشست سالانه سازمان ملل را نيمهكاره گذاشته و به افغانستان برگردد. گذشته از اهميت شهر قندوز و سقوط آن به دست طالبان، موضوع براي هر دو نفر از جهتي ديگر هم اهميت دارد كه مربوط ميشود به يكسالگي وحدت سياسي اين دو. سال پيش در اين روزها بود كه هر دو نفر بعد از ماهها تنش سياسي بر سر راهحلي براي تشكيل دولت وحدت ملي به توافق رسيدند. اين راه حل باعث شد دكتر عبدالله رياست جمهوري اشرف غني را قبول كند و در مقابل، اشرف غني هم پست تازه تأسيسي به نام رياست دولت اجرايي را براي دكتر عبدالله پذيرفت و پستهاي كابينه دولت هم بين هر دو تقسيم شد. حالا سقوط قندوز به دست طالبان بر يكسالگي وحدت اين دو سايه انداخته و باعث شده سؤال جدي در مورد توانايي سياسي- نظامي دولت وحدت ملي ايجاد شود. روزنامه 8 صبح چاپ كابل به اين موضوع اشاره كرده و مينويسد: «سقوط قندوز نشان داد حداقل كفايت كاري هم تا به حال در ادارات محلي ايجاد نشده است.» با وجود اين نگاه انتقادي به كارنامه يكساله دولت وحدت ملي اما بايد توجه داشت مسئله سقوط قندوز تنها به توانايي دولت وحدت ملي محدود نميشود بلكه بايد به دو ضلع ديگر از اين مسئله هم توجه كرد. ضلع ديگر در طالبان و نقشه اين گروه براي تصرف قندوز است. قبل از هر چيز بايد توجه داشت گروه طالبان طي ماههاي اخير و با انتشار خبر مربوط به مرگ ملا محمد عمر، رهبر پيشين طالبان، دچار بحراني در صدر رهبري خود شده بود به گونهاي كه با وجود تعيين ملا اختر محمد منصور به عنوان رهبر جديد طالبان اما شماري از فرماندهان بانفوذ اين گروه حاضر به قبول رهبري او نشدهاند. ملا اختر براي تحكيم رهبري خود در ميان واحدهاي طالبان نياز به يك قدرتنمايي جدي داشت كه نقشه حمله و تصرف قندوز همين قدرتنمايي او است تا آن تعداد از فرماندهان مخالف را به قبول رهبرياش متقاعد كند. از طرف ديگر، ظهور داعش در افغانستان باعث شده رقيب جدي براي ملا اختر و گروهش ايجاد شود به خصوص اينكه داعش توانسته شماري از فرماندهان و نيروهاي طالبان را به خود جذب كند. دليل عمده در جذب اين افراد عدم تحرك جدي طالبان دانسته شده كه حالا با تصرف قندوز انگيزه جديدي در ميان نيروهاي طالبان براي ماندن در اين گروه ايجاد شده است. ضلع سوم از معماي قندوز را ميتوان در عملكرد ناتو به رهبري امريكا در افغانستان دانست چنان كه سقوط ناگهاني و سريع قندوز نگاه جدي به اين عملكرد ايجاد كرده است. خبرگزاري صداي افغان، آوا، با انتشار مطلبي با عنوان «سقوط قندوز و مأموريت ناتو»، سؤالهايي مربوط به عدم تشكيل نيروي قابل توجه هوايي، قرار نگرفتن تجهيزات نظامي پيشرفته و سنگين نظامي در دست نيروهاي رزمي كشور و عدم برنامهحرفهاي، توسعه يافته و جامع براي آموزش پرسنل نظامي افغانستان از سوي ناتو را مطرح كرده و در ادامه به امكانات اطلاعاتي ناتو اشاره ميكند كه توانايي پي بردن به پايگاهها، آموزشگاهها و راههاي تداركاتي طالبان را دارد اما «چرا اين اطلاعات را در اختيار نيروهاي كشوفي و امنيتي افغانستان قرار نميگيرد؟» در واقع، اين پرسش جدي در افغانستان كه به نيت اصلي ناتو و به خصوص امريكا در برابر طالبان اطميناني نيست چنانكه تحليلگري مثل احمد سعيدي نگاه فراتري از وضعيت داخلي افغانستان دارد و در مصاحبهاي با آوا، سقوط قندوز را طرح خارجيها در ايجاد دهليزي براي مخالفان مسلح به سوي آسياي مركزي ميداند. اين تلقي خبرهاي مربوط به همكاري مقامهاي محلي و حتي ارشد دولتي با طالبان در سقوط قندوز را توجيه ميكند و نشان ميدهد چه عواملي باعث شده نيروي طالبان در حد 500 نفر توانسته نيروي چند هزار نفري دولتي در قندوز را مجبور به عقبنشيني كند. ميتوان بحران قندوز با توجه به هممرزي آن با تاجيكستان را از منظر ايجاد بحران براي كشورهاي آسياي مركزي و بيشتر از اين، روسيه دانست تا آنكه روسيه و متحدان آن در آسياي مركزي بيشتر به فكر اين دهليز باشند تا آنكه قصد ورود به حوزه خاورميانه به خصوص سوريه را داشته باشند. تمام اين سه ضلع از مثلث قندوز باعث شده سقوط پنجمين شهر بزرگ افغانستان به دست طالبان بسيار پيچيدهتر از آن باشد كه در نظر اول تصور ميشود و بايد جداي از عوامل محلي در اين ولايت، نگاهي گستردهتر در سطح كشوري و حتي بينالملل براي تحليل اين موضوع داشت.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۸ مهر ۱۳۹۴ - ۲۱:۲۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]