محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828698584
ناگفته های اسارت و شهادت وزیر نفت دوران جنگ بعد از 35 سال
واضح آرشیو وب فارسی:اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران: «من پسر وزیر ٣٠ ساله این مملکتم»؛ این جمله شاید یکی از جذاب ترین دیالوگ های مهدی تندگویان فرزند شهید محمد جواد تندگویان باشد؛ وزیرنفتی که تنها ٤٠روز طعم وزارت را چشید. او یکی از شهدایی است که در مورد چگونگی اسارت و سرنوشت وی، هنوز سوالات بی پاسخ بسیاری وجود دارد؛ وزیری که ١١ سال در اسارت بود. حالا بعد ازگذشت ٣٥ سال از اسارت وی، فرزندش درگفت وگویی مفصل از آن روزها می گوید؛ روزهایی که تنها کودکی هفت ساله بود و به قول خودش تا یک ماه اصلا اسارت پدر را درک نکرده بود. حالا مهدی هفت ساله، مردی ٤١ ساله شده و خودش عضو هیات مدیره نمایشگاه بین المللی تهران است و البته یکی از اعضای شورای شهر. اتاقش در طبقه دوم ساختمان اداری شماره ٢ نمایشگاه بین المللی، دفتر تقریبا بزرگی است با قفسه ای پر از کتاب. در دفترش اما برخلاف دفتر شورای شهرش، هیچ قابی از تصویرپدرش دیده نمی شود. با وجودی که تلاش می کند تا مثل همیشه، به دور از احساسات صحبت کند، اما در طول مصاحبه بارها برای لحظاتی صدایش می لرزد به خصوص مواقعی که از روزهای سخت نبود پدرش یا روزهایی که بی صبرانه منتظر ورود وی به ایران بوده، می گوید. از زمانی که به وعده شوق آزادی و دیدار پدر، در مدرسه شیرینی پخش کرده تا لحظه دیدار خصوصی با امام خمینی. از حضور در جلسات خصوصی که درآن وزرای دولت شرکت داشتند تا گلایه هایی که از بی مهری و کم توجهی مسوولان دولت ایران دارد. گفت وگویی که شاید برای نخستین بار باشد که اینچنین به بررسی زندگی خانوادگی شهید تندگویان می پردازد. از بازگو کردن لحظات اسارت تا نحوه شهادت و آنچه برخانواده وی در طول این سال ها رفته است. مصاحبه ای بی پرده و صریح در مورد داستان سرنوشت عجیب متفاوت ترین وزیر دولت ایران. زمانی که پدرتان اسیر شد شما چند ساله بودید؟ هفت ساله بودم و تازه می رفتم کلاس اول. و زمانی که خبر شهادت او را شنیدید چند ساله بودید؟ ١٧ ساله. از سال های قبل از اسارت خاطراتی از پدر در ذهن تان هست ؟ خاطره و تصویر چندان روشنی از آن روزها یادم نیست. تنها نکته قابل ذکر آن سال ها نامه هایی بود که پدر از عراق برای ما می فرستاد. چهار و پنج نامه که آن هم بعد از سال ٦٢-٦١ قطع شد. البته قبل از اسیر شدن هم پدر درگیر مسائل انقلاب و انجام وظایفی که بر دوش داشت بودند. در حقیقت ارتباط خانوادگی ما چندان زیاد نبود یعنی خیلی کم او را می دیدیم. مثلا بعضی وقتها زمانی که نصفه شب، بلند می شدم بروم آب بخورم، می دیدم پدرم در آشپزخانه نشسته و شام می خورد. ارتباط ما در این حد بود. قبل ازانقلاب هم که زندان ساواک بود یعنی وقتی من متولد شدم، پدر زندانی بود. محتوای نامه هایی که در دوره اسارت می نوشتند چه بود؟ کوتاه و مختصر بود. روی سربرگ های صلیب سرخ. درحد احوالپرسی. حالم خوب است و زنده ام و... آخرین نامه ای هم که از او به دست ما رسید با این مضمون بود که من، محمدجواد تندگویان، وزیر نفت دولت جمهوری اسلامی ایران، از این پس مایل به ادامه مکاتبه با خانواده ام نیستم. بعدها از پرس و جوهایی که از اسرای آزاد شده (که به نوعی با وی در یک اردوگاه بودند) داشتیم به این نتیجه رسیدیم که دلیل این کار این بوده که احتمالا در قبال مکاتبه با خانواده، عراقی ها از او یک سری مطالباتی را داشته اند که شهید تندگویان نمی خواسته زیر بار آنها برود. و نامه های شما چه متن هایی داشت؟ ما هم بیشتر همان در حد حال و احوالپرسی بود. آن هم تا سال ٦١ . چون بعد از آن صلیب سرخ اعلام کرد که عراق حاضر نیست نامه های ما را به پدرم برساند و به همین دلیل آنها هم نمی توانند نامه ای را از ما قبول کنند. پس از این مکاتبات ما تبدیل به مکاتبه با صلیب سرخ و مجامع بین المللی شد. حتی یک بار به همراه مادرم سفری به مقر صلیب سرخ در سوییس و بعد اتریش داشتیم چون رییس جمهور اتریش، آن روزها رییس سازمان ملل هم بود. رفتیم برای پیگیری سلامت پدرم چون ما هیچ ردی از او و دو معاونش یعنی آقایان یحیوی و بوشهری نداشتیم. البته باز ما می دانستیم که پدرمان زنده است و اسیر اما از آنها هیچ اثری وجود نداشت. یک بار همان هفته اولی که پدرم را به اسارت گرفته بودند، تلویزیون عراق چند دقیقه ای، تصاویری از او را نشان داد ولی از دو معاون او اصلا اثری وجود نداشت و نمی دانستند زنده هستند یا نه. شاید بد نباشد بدانید که ما از یکی از نامه های پدرم بود که فهمیدیم این دو نفر زنده اند. چطور؟ در یکی از نامه ها ما از پدرمان خواسته بودیم که برای خواهر کوچک ترمان که تازه بعد از اسارت متولد شده بود، اسمی را انتخاب کند. در جواب این نامه، پدرم برای ما نوشته بود به فلانی و فلانی هم سلام برسانید و بگویید حال ما خوب است. این دو اسم، نام فرزندان دو معاونش بود. در واقع می خواست به ما بگوید آنها زنده اند. همین طور هم بود و آنها بعد ازجنگ آزاد شدند. بعدا هم آقایان بوشهری و یحیوی تعریف می کردند که در همان بازداشتگاهی بودند که پدرم آنجا بود. ظاهرا سلول این دو کنار هم بود ولی سلول پدرم دورتر از آنها بوده است. آنها تعریف می کردند که از روی شعارهایی که می داد یا اذانی که می گفت متوجه می شدیم که این فرد، مهندس تندگویان است. برخورد نهادها و سازمان های بین المللی که به آنها مراجعه می کردید چطور بود؟ برخورد خوبی داشتند. اظهار همدردی می کردند ولی در عین حال همگی می گفتند که ما نمی توانیم با عراق دربیفتیم و کاری از دست مان برنمی آید. حتی گویا چندین بار ماموران صلیب سرخ را در عراق تا نقطه ای برده بودند، ولی اجازه نداده بودند پدرم را ببینند. فقط سال ٦٥ یکی از اسرایی که در این بازداشتگاه بودند، هنگام عبور از راهرو می شنود که پدرم در حال صحبت با کسی است و می گوید: من محمدجواد تندگویان هستم. حتما خبر سلامت من را به خانواده ام برسانید. بعد از جنگ عراق و کویت هم از آنجایی که بازداشتگاه استخبارات عراق بمباران شده بود، مجبور شده بودند اسرای آن را به جایی دیگر منتقل کنند. آنجا هم تعدادی از اسرای کویتی، وی را در یکی از بازداشتگاه های عراق دیده بودند و به همین دلیل مادرم سفری به کویت کرد و اظهارات آنها را ثبت کرد. می خواهم بگویم، تا بعد از جنگ کویت و عراق هم پدرم زنده بودند. از سمت عراق، پیشنهادی برای مبادله شهید تندگویان مطرح نشده بود؟ تا بعد از سال ٦٨، یعنی بازگشت اسرا، عراق هیچ اطلاعاتی به ما نمی داد. بعد از آن هم تصورما این بود که او به همراه دو معاون شان، با هم آزاد شوند ولی در عمل آقای بوشهری و یحیوی آزاد شدند ولی پدرم همچنان در اسارت ماند. حتی قرار بود روزی که طارق عزیز به تهران سفر می کند، پدرم هم همراه با او آزاد شود ولی باز هم این اتفاق نیفتاد. حتی ما سالنی برای برگزاری جشن ورود پدر تدارک دیده بودیم. بعد از آن، در سال ٧٠ بود که عراق اعلام کرد که پدرم شهید شده است. یعنی تا آن زمان کلا عراق وجود محمدجواد تندگویان را کتمان می کرد. بنابراین هیچ وقت صحبتی رسمی در مورد مبادله پدر مطرح نشد. البته چرا، اوایل جنگ و در دولت شهید رجایی، یک بحث هایی مطرح شد که دولت عراق اعلام کرده، حاضر است پدرم را با ٣٠ خلبان اسیر شده عراقی مبادله کند ولی این اتفاق نیفتاد چون می گفتند پدرم قبول نکرده و گفته خلبان ها اگر آزاد شوند دوباره اقدام به بمباران شهرهای ایران می کنند و مردم را می کشند. البته اینها همه در حد حرف بود. بعد از اینکه عراق اعلام کرد پدرتان شهید شده است، شما چه کردید؟ ما کاری نکردیم بلکه گروهی متشکل از نماینده وزارت امورخارجه، پزشکی قانونی و دندانپزشک شخصی پدرم برای احراز هویت به عراق رفتند. آذر ماه ١٣٧٠ بود. عراق اعلام کرده بود که او در همان سال های ٦٢ – ٦١ در زندان شهید شده اند. هیات ایرانی را به همراه هیات صلیب سرخ سر قبری می برند که از جنازه داخل آن از لحاظ قدمت همان سال ٦٢-٦١ فوت کرده بوده اما کارشناسان ایرانی تشخیص می دهند که جنازه متعلق به فرد دیگری است. این مساله باعث اختلاف می شود و هیات ایرانی تصمیم می گیرد که برگردد. همین ماجرا باعث شد تا همه ما بگوییم شهادت او دروغ است. روزهای عجیب و غریبی بود. حتی یادم هست من آن روز در مدرسه شیرینی پخش کردم. یک هفته، ١٠ روز بعد وقتی هیات ایرانی می خواستند به ایران بازگردند، یکدفعه عراق اعلام می کند که در دفتر کشته ها اشتباهی پیش آمده و آماده اند تا قبر شهید تندگویان را نشان دهند. این بار جنازه ای که نشان می دهند، متاسفانه متعلق به شهید تندگویان بوده است. با این تفاوت که هنوز پیکر تر و تازه بوده است. یعنی پوست و چهره پدر تغییر چندانی نکرده بود و فقط بدنش جمع و تکیده شده بوده است. این نشان می داد که او همین چند ماه قبل و اوایل سال ٧٠ شهید شده بود نه سال ٦٣-٦٢. حتی وقتی خاک ها را برمی داشتند لابه لای آن برگ های درختان تازه دیده بودند، یعنی جنازه تازه دفن شده بود. فیلم این نبش قبر تازه دو هفته قبل به دستم رسید. دلیل مرگ چه چیزی اعلام شد؟ پزشکی قانونی دلیل مرگ را شکستگی استخوان های حنجره عنوان کرده است یعنی گویا گلوی پدر را به قدری فشار داده اند که خفه شده است ولی اینکه چرا دولت عراق، بعد از پایان جنگ چنین اقدامی را مرتکب شده، هنوز برای ما جای سوال دارد. البته حدس می زنیم سازمان منافقین هم در شهادت او دخیل بوده است. این تناقض ها مورد اعتراض خانواده شما قرار نگرفت و به مجامع بین المللی شکایت نکردید؟ چرا. تمام این مسائل به سازمان های داخلی و خارجی مرتبط منعکس شد ولی اشکالی که وجود داشت این بود که چه برای آزادی او و چه بعدها، برای مطالبه حقوق پدرم، دولت هایی که سرکارآمدند، هیچ اقدامی نکردند. یعنی اگر در این ١١ سالی که پدرم در اسارت بود دیپلماسی خوبی داشتیم، احتمال آزادی اش زیاد بود. چون اولا شهید تندگویان غیرنظامی و دارای سمت و مسوولیت دیپلماتیک بود که مصونیت دیپلماتیک برایش به دنبال داشت، ثانیا از داخل خاک ایران ربوده شده بود و به عراق برده شده بود و فرد متجاوزی نبود. یعنی امکان پیگیری حقوقی وجود داشت. هنوز هم وجود دارد ما الان با عراق موضع خصمانه نداریم، بلکه مساله بر سر احقاق حق یک شهروند است. من حتی خودم با وکلای دادگاه لاهه صحبت کردم. آنها می گفتند تخلف محرز است و باید غرامت پرداخت شود، البته به شرط اینکه «دولت» شما شکایت کند ولی به هر حال، دولت به این سمت نرفت که تفاهمی کند یا فشاری به مجامع بین المللی برای آزادی او بیاورد. مکاتبات همسران این سه نفر موجود است. شاید بشود کتابی از آن تدوین کرد. جایی نبوده که برای پیگیری وضعیت همسران شان و مطالبه حق شان نامه نگاری نکرده باشند. این موضوع فقط در مورد ما هم نبوده است. هیچ وقت پرونده مطالبات شهروندانی که در حمله عراق به خرمشهر به آنها تجاوز شد یا حقوق پایمال شده شهروندان شهرهای جنگ زده پیگیری نشد. رییس جمهور های دولت های مختلف چطور؟ آنها نیز پیگیر اسارت و آزادی پدرتان بودند؟ چرا. به هرحال هر کدام تا حدودی پیگیری های خودشان را داشته اند ولی بیشترین پیگیری مربوط به زمان خود شهید رجایی بود. البته به نظرم شاید این مساله دلیل هم داشته باشد. بعد از شهادت آقای رجایی ما شاهد موجی از ترورها و آشوب ها در کشور بودیم و درحقیقت کشور همواره با مشکلات عدیده ای مواجه بود. تقریبا تمام همقطاران شهید تندگویان شهید شدند در واقع من فکر می کنم کس دیگری باقی نمانده بود که دغدغه پیگیری وضعیت پدرم را داشته باشد. ما روایت های مختلفی از دستگیری شهید تندگویان شنیده ایم، حالا می خواهیم این روایت را از زبان شما به عنوان پسرشان بشنویم. شهید تندگویان چطور به اسارت درآمدند؟ همان طور که می دانید، پدرم ٤٠ روز بیشتر سمت وزارت نفت را برعهده نداشتند. البته قبل از وزارت هم سرپرستی مناطق نفت خیز را برعهده داشت. قبل از اینکه وزیر شود هم اعلام کرده بود که حوزه کاری من تهران نیست. درست سه، چهار روز بعد از وزارت او جنگ شروع شد و اول از همه نیز، پالایشگاه ها را زدند. به همین دلیل او در طول این ٤٠ روز چهار، پنج بار به مناطق نفت خیز جنوب سفر می کند. واقعیت این است که این دوران مصادف با ریاست جمهوری بنی صدر بود که به وضوح اطلاعات وزرا و کشور را به دشمن لو می داد. کما اینکه جان بسیاری از شخصیت ها و وزرای ما به همین دلیل گرفته شد. شهید فکوری و بسیاری دیگر یقینا با لو دادن شهید شدند. پدرم هم دفعه آخری که به سفر رفت ظاهرا اول به اهواز می روند. آنجا می گویند وضعیت منطقه امن نیست و بهتر است با هواپیما پرواز کنند. دقیقا روزی بوده که عراق بعد از اشغال خرمشهر از طریق منطقه ذوالفقاریه می خواسته وارد آبادان شود ولی بعدا مشخص می شود که بنی صدر دستور داده بوده که تمام هواپیما ها از اهواز برگردند. به هرحال پدر تصمیم می گیرند که با ماشین برگردند و در بین راه از جاده ای فرعی میانبر می زنند و برای همین جاده خوفا را انتخاب می کنند. این جاده در حقیقت موازی جاده آبادان و کارون است که از یک سمت به ماهشهر و از یک سمت به جاده ورودی اهواز می رسد. می رسند به یک ایست بازرسی که فکر می کنند ایست خودی است. محافظان او پیاده می شوند که بگویند اینها وزیر و مسوولان هستند که یک دفعه سربازان عراقی آنها را به رگبار می بندند. شاید بد نباشد که بدانید همراه با ماشین شهید تندگویان، چندین خودروی دیگر هم بوده اند که در آن مسوولان نشسته بودند. ازجمله دکتر منافی که آن زمان وزیر بهداشت بود هم در یکی از ١٠،٩ ماشین کاروان همراه او بودند. منتها ماشین پدرم اول کاروان بود. بقیه وقتی وضع را چنین می بینند سریع دور می زنند و فرار می کنند ولی ماشین پدرم نمی تواند برگردد و آنها را اسیر می کنند. و بعد از آن چه شد؟ اطلاعات ما از بعد از دستگیری، به روایت آقای یحیوی و بوشهری برمی گردد. به گفته آنها، بعد از دستگیری به پیشنهاد پدرم، تمام اسناد و مدارک شان را سریع زیر خاک مخفی می کنند و از بین می برند. در همین حین آنها را به گودال بزرگی منتقل می کنند که ٢٠٠ ، ٣٠٠ نفر دیگر (از بچه های سپاه گرفته تا مردم عادی) هم در آن گوال بوده اند و گویا قرار بوده آنها را به صورت دسته جمعی دفن کنند. آنجا یکدفعه شهید تندگویان می گوید من اگر خودم را معرفی کنم جلوی کشته شدن این جمعیت را خواهم گرفت. بعد هم بدون تامل، بلند می شود و خودش را معرفی می کند و می گوید در اینجا شخصیت های زیادی هستند. عراقی ها هم از ترس اینکه مبادا به خاطر کشتن مسوولان مورد مواخذه قرار بگیرند سریع گودال را تخلیه می کنند و آنها را سوار کامیون می کنند و به عراق می فرستند. تا بصره پدرم و یحیوی و بوشهری با هم بوده اند و حتی نماز را هم پشت سر پدر خوانده اند ولی به گفته آنها، بعد از آن یک هلی کوپتر می آید و پدرم را با خود می برد و آنها از هم جدا می شوند. البته در این بین یک اتفاق تامل برانگیز هم رخ می دهد که نشنیدم جایی بازگو شده باشد. چه اتفاقی؟ گویا زمانی که پدرم بلند می شود و خودش را معرفی می کند، یک افسر عراقی به وی نزدیک می شود و می گوید: شما دیر رسیدید. این یعنی اینکه مسیر حرکت آنها لو رفته بوده است. حالا توسط کی؟ نمی دانیم. گرچه حدس هایی می زنیم. مثلا همان طور که می دانید شهید تندگویان مهندس اخراجی پالایشگاه تهران در قبل از انقلاب بود. بعد از انقلاب شهید اشراقی، او را طی حکمی به سمت مسوول پاکسازی صنعت نفت جنوب منصوب می کند. ما احتمال می دهیم که ممکن است یکی از همان افرادی که توسط وی پاکسازی شده است، از روی عناد، این کار را کرده باشد ولی به هر حال اینها همه حدس و گمان است. در جریان های قبل از انقلاب شهید تندگویان بیشتر به کدام جریان فکری و سیاسی گرایش داشت؟ پدر اصلا حزبی نبود. در هیچ یک از حزب ها نیز اسمی از او پیدا نمی کنید. دلیل دستگیری شان در قبل از انقلاب هم فعال کردن انجمن اسلامی دانشکده صنعت نفت اهواز بود. آن زمان شخصیت های بزرگی مانند دکتر شریعتی یا علامه جعفری را برای سخنرانی به اهواز دعوت می کند و همین زمینه ای می شود برای دستگیری اش. یعنی فعالیت های حزبی نداشت ولی به دکتر شریعتی فوق العاده علاقه مند بود به طوری که کتاب چهار زندان شریعتی که شامل سخنرانی های دکتر در دانشگاه صنعت نفت آبادان است را او جمع آوری و تبدیل به کتاب کرد. گفتید که زمان اسارت پدرتان فقط هفت سال داشتید، پس نباید زیاد آن روزها را به خاطر داشته باشید. بله. ما آن موقع ساکن اهواز بودیم و قرار بود من همان شهر به مدرسه بروم. بعد که پدرم وزیر شد به اجبار به تهران آمدیم ولی هنوز خاطراتی از صحنه های نخستین بمباران های عراق به اهواز در ذهنم هست. به دلیل همان کودکی فهم درستی هم از اسارت نداشتم تا اینکه حدود یک ماه بعد، شهید رجایی و باهنر به منزل ما آمدند. من قشنگ یادم هست که روی زانوهای شهید رجایی نشسته بودم و بازی می کردم. تازه آنجا بود که فهمیدم مثل اینکه واقعا اتفاقی افتاده است و پدرم دیگر نمی آید. بگذارید این روایت را هم بگویم که سفر قبل از اسارت شان، من را هم با خود به آبادان برده بود، با وجود تمام خطراتی که وجود داشت. شاید می خواست بگوید که من حتی در خطرناک ترین شرایط هم خانواده ام و عزیزانم را با خودم می آورم. آخرین خاطرات من از پدرم به همان مسافرت به اهواز برمی گردد. مادرتان چطور از پدرتان تعریف و یاد می کرد؟ ما زیاد در این زمینه مشکلی نداشتیم چون آن زمان مدارس شاهد شکل گرفته بود و با بچه های هم وضعیت خودمان درس می خواندیم و صحبت می کردیم باعث شده بود تا پذیرش نبود پدر برای مان آسان تر باشد. البته برای مادرم سختی های خاص خودش را هم داشت. به هر حال بزرگ کردن چهار فرزند. به خصوص توضیح دادن وضعیت پدر برای خواهر کوچکم که اصلا وی را ندیده بود کار ساده ای نبود. من همیشه به بچه های شهدا می گویم شما با ما خیلی تفاوت داشتید چون شما به هر حال یک روزی اعلام کردند که پدرتان شهید شده است ولی ما ١١ سال در آرزوی دیدار پدرمان بودیم و خیلی امید داشتیم که او را ببینیم. اینکه بعد از ١١ سال تمام امید، آرزو و باورت یک دفعه فرو بریزد فکر کنم خیلی سخت تر و دردناک تر از شهادت یک رزمنده باشد. مادرتان شاغل بودند یا خانه دار؟ به صورت پاره وقت در آموزش و پرورش تدریس می کردند. یعنی زندگی شما با حقوق پدر می گذشت؟ بله. و این حقوق تکافوی خرج زندگی شما را می داد؟ قصه زندگی ما طولانی است. ما وقتی از اهواز به تهران آمدیم در میدان آرژانتین در خانه ای اجاره ای زندگی می کردیم. بعدها آنجا هم براثر بمبگذاری اطرافش خراب شد. زندگی برای زنی تنها با چهار فرزند خیلی سخت بود. چند سالی در خانه های ستاد اجرایی زندگی می کردیم چون به ما از خانه های ویژه شهدا هم جایی نمی دادند. مادرم هیچ وقت در این خانه ها راحت نبود. یعنی از اینکه بخواهد در خانه مصادره ای زندگی کند در عذاب بود. بالاخره هم اینقدر تلاش کرد تا موفق شد با کمک وام و قرض و قوله خانه ای برای فرزندانش بخرد. این امر در زمان دولت نخست وزیر دوره دفاع مقدس بود که بحق هم او خیلی به مادرم در این راه کمک کرده بود. یعنی هیچ گونه حمایت خاصی از خانواده اولین وزیر نفت اسیر جمهوری اسلامی نشد. اصلا. مادرتان وقتی از پدرتان یاد می کند او را چگونه توصیف می کند؟ مادرم مدت زیادی با پدرم زندگی نکردند چون پدرم یا در زندان بود یا در حال انجام وظیفه در پست های پرمشغله. سال ٥٢ ازدواج کردند و سال ٥٣ زندان رفتند ولی آنچه او و همه دوستان و همکاران شان از پدرم نقل می کنند، تصویری است از انسانی بسیار خاکی، مهربان و صادق. وی حتی زمانی که می خواست رای اعتماد بگیرد با یک پیراهن و شلوار جین به مجلس رفته بود. زمان دستگیری هم کت و شلوار نپوشیده بود. یعنی می خواهم بگویم به شدت خاکی بود. فیلم وعکسی هم از دوران جنگ پدر دارید؟ فیلم که خیلی کم. شاید در حد یکی، دو مصاحبه ای که داشتند، عکس هم چند تایی داریم ولی زیاد نیستند. در آن سال ها پیش امام هم رفتید؟ بله. یکی، دو بار به اتفاق خانواده و در مجالس عمومی خدمت امام رسیدیم که برای من خاطراتی شیرین است و یک بار هم خودم خصوصی خدمت شان رسیدم که خودش داستان جداگانه ای دارد. داستان آن را برای ما می گویید؟ یادم است که در یکی از ملاقات های عمومی که مختص آموزش و پرورشی ها بود ما هم به اتفاق عمه ام که آموزش و پرورشی بود به جماران رفته بودیم. آن زمان آقای اکرمی وزیر آموزش و پرورش بود. من دیدم آقای اکرمی به همراه پسرش دارند از در گوشه حسینیه می روند خدمت امام. من آن زمان راهنمایی بودم و ١٢، ١٣ سالم بود. راستش خیلی به من برخورد. آمدم پیش محافظان و شروع کردم به داد وبیداد و گفتم: اگر او وزیره پدر من هم وزیربود... که یادم هست سپاهی هایی که آنجا بودند به من می خندیدند. چون من را نمی شناختند. با ناراحتی آمدم دم در که یک دفعه یکی از بچه های سپاه صدایم کرد و گفت: چی شده، حرف حسابت چیه؟ آنجا بود که خودم را معرفی کردم و گفتم می خواهم بروم امام را ببینم. به هر حال او کمک کرد و من را تو بردند. خوب یادم هست که احمد آقا روی یک سکویی نشسته بود و داشت صبحانه می خورد. من را معرفی کردند و گفتند فرزند فلانی است و می خواهد امام را ببنید. احمد آقا هم خندید و گفت: بیا من ببوسمت پسرم... من هم که از آن بچه پرروهای معروف بودم خیلی راحت گفتم: نمی خوام من را ببوسی. من آمدم امام را ببینم تو دیگه کی هستی؟! البته من اصلا ایشان را نمی شناختم. یادم هست، آقای بروجردی، داماد امام بالاخره رفت تو و گفت آقا گفته اند بیاوریدش داخل. من را بردند آن خانه پشتی یا اتاق خواب اصلی امام. یک ایوانی هم روبه رویش بود. امام بدون عمامه و عبا رو به حیاط نشسته بودند و یک چهارپایه ای هم زیر پای شان بود و داشتند کتاب می خواندند. یادم هست به محض اینکه به ایوان رسیدم اصلا حالم را نفهمیدم و پریدم بغل امام و شروع کردم به طور ناخودآگاه به گریه کردن. امام هم دستی روی سرم کشیدند و جویای احوال خانواده ام شدند. من خیلی گلایه کردم و گفتم، خواهرم و مادرم هم آمده اند ولی نمی گذارند که بیایند که امام خیلی ناراحت شدند و همان جا گفتند بروید مادر و خواهر ایشان را هم بیاورید. اما آمدند و گفتند که آنها را پیدا نکرده اند. امام گفت بروید کارت بیاورید. آن زمان کارت های ملاقاتی بود که سبز رنگ بود و با آنها می توانستید به حسینیه جماران بروید. امام آنها را امضا کرد و به من داد و گفت: از این به بعد با این کارت ها هر وقت خواستید اینجا بیایید. تا مدت ها این کارت ها دست به دست بین افرادی که می خواستند امام را ببینند می چرخید. این یک خاطره ماندگار و دیدار پنج، شش دقیقه ای پدر و پسری بود که تا پایان عمر همراهم خواهد ماند. با توجه به مسوولیت های رهبری در آن روزها، قاعدتا باید با ایشان هم ارتباط نزدیکی داشته باشید. ارتباط داشتیم و داریم. اما در حد معمولی. آن زمان که ایشان رییس جمهور بودند ارتباط بدی نداشتیم. ضمن اینکه جلسات و گعده هایی تشکیل می شد که در آن وزرا و شخصیت ها دور هم جمع می شدند. ما را هم در این جلسات دعوت می کردند و از همین طریق با بسیاری از وزرا و مسوولان در تماس بودیم. دراین جلسات شخصیت های مختلفی حضور داشتند. شخصیت هایی چون دکتر نجفی، دکتر نمازی، گنابادی، اینها هر دو سه هفته یک بار در خانه یکی از وزرا جلسه داشتند. درآنجا آیت الله خامنه ای هم می آمدند. نخست وزیر هم می آمدند. یعنی این ارتباط ها از همان زمان شکل گرفته بود. الان هم تقریبا سالی یکی، دو بار ایشان را می بینم. حتی وقتی اعضای شورای شهر بعد از انتخابات خدمت ایشان رسیده بودند، آنجا خودم نامه ای را به رهبری دادم که براساس آن تعدادی از بچه های شهدا (که سال هاست با هم هستیم) درخواست دیدار با ایشان را داشتند که اتفاقا این دیدار هماهنگ شد و ما در بهمن همان سال – ١٣٩٢- به اتفاق تعدادی از فرزندان نخبه شهدا به دیدار رهبری رفتیم. در آن سال ها با کدامیک از وزرا ارتباط نزدیک تری داشتید؟ به خاطر آن گعده هایی که گفتم، با اکثر وزرا ارتباط داشتیم. حتی ارتباط مان خانوادگی شده بود ولی یکی از وزرایی که با ما ارتباط بسیار تنگاتنگی داشت، بهزاد نبوی بود. وی هر سال روز چهار فروردین به دیدار نوروزی پدربزرگ و مادربزرگم می رفت و همیشه جویای احوال ما هم بود. بعدها اما به دلیل درگیری هایی که برایش پیش آمد و از طرفی فوت پدر و مادربزرگم این ارتباط کمرنگ تر و کمرنگ تر شد. با بچه های وزرا چطور؟ با کدام یک صمیمی تر هستید و به قول معروف رفیق فابریک بودید و هستید؟ با همه آنها. اتفاقی که افتاد این بود که اواخر ریاست جمهوری آقای خامنه ای یا اوایل ریاست جمهوری آقای هاشمی، هر سال به مناسبت هفته دولت، خانواده های مسوولان و وزرای شهید شده یک روز به ریاست جمهوری دعوت می شدند و شامی یا ناهاری را با رییس جمهور بودند. این دوره ها در زمان آقای خاتمی خیلی پررنگ تر برگزار می شد و همین امر باعث شد تا خانواده ها و فرزندان مسوولان بیشتر و بهتر به هم نزدیک شوند. این جلسات بهانه ای شد تا جمع ما فرزندان مسوولان شهید شده و وزرا کم کم شکل بگیرد و تا امروز هم ادامه داشته باشد. جمعی بسیارصمیمی و هدفمند. خودمان شروع کردیم به فعالیت های مختلف، مثلا از وزرای مختلف وقت می گرفتیم و می رفتیم پیش آنها. و در این گروه چند نفر هستید؟ حدود ٤٠ نفر که همگی فرزندان شهدای دولت، فرماندهان سپاه و... هستند. در این گروه پسران شهدایی چون باکری، نامجو، کلانتری، عباسپور، فیاض بخش، همت، حاج داوود و عباس کریمی، سردارساجدی و... حضور دارند و اگر نخواهم اغراق کنم باید بگویم الان ما مثل ٤٠ برادریم که تقریبا هر ٢ ماه یک بار جایی دور هم جمع می شویم و همیشه پشت و یاور هم هستیم. با اینکه در بین ما از بچه های راست راست و موتلفه (مثل فرزند شهید اندرزگو) هستند تا بچه هایی که مثل من به اصلاح طلب مشهورند ولی با این حال حتی یک بار هم بر سر مسائل سیاسی با هم مشکل پیدا نکرده ایم ما اکیپ مان سال ٨٤ مشخصا از آقای هاشمی حمایت کرد. ازدواج های خانواده های مسوولان هم جالب است. معمولا همسران شان را از بین خانواده های مسوولان انتخاب می کنند. درست است؟ نه. لزوما این گونه نیست. بلکه اکثرا ازدواج های شان با خانواده هایی عادی یا غیرسیاسی است. مثلا همسر بنده، خواهر یک شهید است که پدرشان هم درجنوب تهران یک خواربارفروشی داشتند. فرزند شهید تندگویان بودن در طول زندگی به شما کمک نکرده است؟ به هیچ عنوان. شاید عامه مردم همین تصور را داشته باشند ولی واقعیت این است که در طول این سال ها نه تنها این نام و نشان کمکی به ما نکرده که همیشه در مظان اتهام هستیم و باید مدارا کنیم. خود من شاید می توانستم پست خیلی خوبی در وزارت نفت داشته باشم ولی به عمد خودم نپذیرفتم، به دلیل همین تصور مردم. از طرفی این وجهه بعضا باعث شده تا آرامش ما هم مختل شود. مثلا تاکنون نشده که همراه با خانواده، راحت و آرام جایی برویم یا بخواهیم تفریحی کنیم و کسی نیاید و صحبتی را مطرح نکند و... اینکه من به فرزند شهید تندگویان بودن خودم افتخار می کنم یک بحثی است ولی اینکه تصور کنید از قبال این نام شهرتی عاید ما شده باشد، کاملا اشتباه است. چند فرزند دارید؟ یک پسر و یک دختر. پسر بزرگم الان سال آخر دبیرستان است. فرزندان تان از پدربزرگ شان سوال نمی پرسند؟ چرا. بعضی وقت ها در خانه صحبت پدرم می شود. ما هم سعی می کنیم از او به عنوان یک الگو برای فرزندانم تعریف کنیم. مثلا دایم می گوییم شما نوه های شهید تندگویانی هستید که چنین خصوصیت هایی را داشت و شما هم باید حواس تان باشد تا نام وی را خدشه دار نکنید. هر دو هم به شدت به پدرم علاقه مندند. الان چه روزی را به عنوان بزرگداشت پدرتان مراسم می گیرید ؟ ٢٩ آذر یعنی روزی که او را در ایران خاک کردیم، روز بزرگداشت پدر می دانیم. در مراسم سالگردهایی که می گیرید وزرا و شخصیت ها نیز حضور پیدا می کنند؟ به جز وزیر نفت. نه، وزیر دیگری نمی آید. البته درزمان ریاست جمهوری احمدی نژاد وزیر نفت هم نمی آمد. وجهه پدرتان در شکل گیری شخصیت سیاسی شما تا چه حد تاثیرگذار بوده است؟ خیلی زیاد. من با سیاست بزرگ شده ام. بعضی وقت ها به وزرا می گویم شما اگر وزیر چند ساله هستید، من بچه وزیر ٣٠ ساله ام چون پدرم برکنار نشد و کنار نرفت بلکه شهید شد. من خودم هم از ابتدا سیاست را دوست داشتم. یعنی واقعا (نه به شعار) مردم و کار کردن برای مردم را دوست دارم. حس می کنم اینها روحیه های بابام است. و چه شد که اصلاح طلب شدید؟ زیاد اعتقادی به اصلاح طلب و اصولگرا ندارم. ولی به عنوان یک اصلاح طلب شناخته می شوید. این فرمی که زندگی می کنم شاید شبیه رفتار و زندگی گروه اصلاح طلبان بوده باشد. من بارها گفته ام، کسانی که واقعا از روی اعتقاد کاری را می کنند، انسان های خوب و قابل احترامی هستند. به همین دلیل هیچگاه با اصولگرایانی که از سر اعتقاد و خالصانه کار کرده اند مشکلی نداشته و ندارم. به قول خودتان به عنوان فرزند وزیر٣٠ ساله این کشور، فکر می کنید تفاوت وزرای سال های اول انقلاب با مسوولان و وزرای امروزی در چیست؟ اصلا شباهتی به هم ندارند، آن زمان همه چیز با الان فرق داشت. مسوولان آن سال ها اصلا دنبال رفاه و زندگی خوب نبودند. وزیر بودن یک معامله مادی و پولی نبود. هیچ دغدغه ای جز خدمت نداشتند. مثلا پدرم بعد از انقلاب شاید شش ماه فقط حقوقش را گرفته بود. بقیه را نمی گرفت و برایش دپو شده بود. یا صرف امور خیریه می کرد. اصلا مدل های زندگی یک جوردیگری بود. الان از آن نسل وزرا تک و توک باقی مانده است. وزرایی مثل آقای زنگنه که واقعا مدیری جهادی است و زمانی هم که وزیر نبود همینی بود که الان است. الان اکثر وزرا از آن قالب و شکل درآمده اند. مدل زندگی های شان یا ثروت هایی که برخی موارد خبرهایی از آنها می شنویم و با هیچ عقل و منطقی جور درنمی آید، همه و همه نشان از این امر دارد. الان معاملات سیاسی کاملا عادی شده ولی قبلا اصلا این مسائل وجود نداشت. با اینکه درگیری های حزبی و سیاسی در اوایل انقلاب خیلی بیشتر از امروز بود ولی نگاه به مردم و خدمت رسانی به آنها در اولویت بود. الان همه چیز قربانی معاملات سیاسی می شود. دیگر کمتر کسی را می توانید پیدا کنید که واقعا به فکر «خدمت» به این مردم باشد. ما وقتی می گوییم اصلاح طلب یا اصولگرا در واقع داریم همه چیزمان را فدای مقاصد سیاسی مان می کنیم، حتی مردم را. برای همین به جرات می توانم بگویم وزرای قبل وفعلی اصلا شباهتی به هم ندارند. الان با زنگنه هم ارتباط دارید؟ بله. گرچه الان سرشان خیلی شلوغ شده ولی در مورد مسائل مختلف هر وقت کاری داشته باشم، پیامک می دهم و ایشان خودشان تماس می گیرند. من هم درک می کنم که او وزارتخانه ای ویران را تحویل گرفت. هیچ ابایی ندارم که بگویم در دولت احمدی نژاد تمام زیرساخت های صنعت نفت ما نابود شد. یک دفعه جمعیت کارکنان صنعت نفت چهار برابر شد. منطقه عسلویه که در دور قبل وزارت مهندس زنگنه یک منطقه «امید» برای ایران تلقی می شد و بیش از ٣٠ هزار نفر در آن شبانه روز کار می کردند، در پایان دولت احمدی نژاد به نقطه «وحشت» تبدیل شده بود و تعداد کارکنانش به زحمت به هزارتا دو هزار نفر می رسید. حالا ترمیم اینها خیلی سخت است. مهندس زنگنه با شهید تندگویان آشنا و دوست بودند؟ نه. خود او هم این مساله را تکذیب کرده است. یکی از مواردی که آقای احمدی نژاد همواره بر آن تاکید می کرد، رسیدگی به خانواده ها و فرزندان شهدا و سر زدن به آنها بود. وی به شما و سایر فرزندان خانواده های شهدای هیات دولت هم سر می زد؟ همه این ادعاها غلط است. من خودم این را به آقای احمدی نژاد هم گفته ام. تنها اتفاق همان جلسات هفته دولت بود که آن هم از قبل پایه ریزی شده بود. ولی در عوض او خیلی خوب بلد بود از فرزندان و خانواده های شهدا استفاده کند و بعضی مواقع به واقع رفتارشان توهین به خانواده شهدا بود. اینکه یک دختر شهید را ببرم سر قبر پدرش و بعد آقای احمدی نژاد بیاد کنارش و دختر او را بغل کند و بگوید شما هم مثل فرزند من هستید، واقعا بالاترین توهینی بود که در دولت جمهوری اسلامی به شهدا شد. هیچ کس حق ندارد بگوید من جای پدر یک فرزند شهید هستم. هر کس چنین ادعایی بکند اشتباه کرده است. ما حتی حق نداریم خودمان را در رده شهدا بدانیم چه رسد که بخواهیم خودمان را جای آنها جا بزنیم. آقای احمدی نژاد هیچ کاری برای فرزندان شهدا و از جمله برای فرزندان شهدای هیات دولت نکرد. آقای روحانی چطور؟ پیگیر وضعیت خانواده شهدای دولت بوده اند؟ نه. واقعیت این است که او هم دراین مورد کمی سهل انگاری کرده است. تنها ارتباط ما با ایشان، برمی گردد به جلسه هیات دولت سال گذشته که آن هم خیلی کوتاه و مختصر بود. نمی دانم شاید دلیلش مشغله های بیش از حد آقای روحانی باشد یا شاید مدل ایشان این طوری باشد. من چند شب قبل یکی از مشاوران را دیدم و به وی هم گلایه کردم. به هر حال امیدواریم این روند بهبود پیدا کند.
سه شنبه ، ۷مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران]
[مشاهده در: www.tccim.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]
-
گوناگون
پربازدیدترینها