واضح آرشیو وب فارسی:لالی نیوز: به گزارش لالی نیوز در تقویم های عامیانه مردم سرمای زمستان به دو” چله ” بزرگ و کوچک تقسیم شده است « چله بزرگ » از اول زمستان و شب یلدا (شب اول چله) آغاز می شود و چهل روز ادامه دارد « چله کوچک » هم بلافاصله پس از آن تا آخر بهمن و به مدت بیست روز به طول می کشد. در باور بختیاری ها روزهای زمستان تقسیم بندی ها و نام های دیگری نیز دارد و از مقطعی «ده روزه» به عنوان سردترین روزهای سال یاد شده که نخستین روزهای چله کوچک را شامل می شوند و عبارت است از دو مقطع چهار روزه که « چارچار » خوانده می شوند و یک مقطع «دو روز» که به « لهر کور کورک » موسوم است (مقارن دهم تا بیستم بهمن) بر این باور در این ده روز به خصوص در «لهر کورکورک» که هیجدهم تا بیستم بهمن است زمستان به اوج خود می رسد و زمین سردترین روزهای سال را تجربه می کند. بعد از این از این دو « چله » سرمای زمستان تمام شده و هوا رو به اعتدال می رود. بر همین باور زمستان را شش روز دیگر هست که در شمار روزهای سرد سال آورده می شوند این شش روز که از اول تا ششم اسفند ادامه دارد و اغلب با بارندگی، باد و بوران همراه است را “ ششه دالو ” می خوانند. در مورد این شش روز روایت های متفاوتی است از افسانه یا باوری کهن ُ که هر کدام با اندکی تفاوت دیگری را تضمین می کند . باور بر این است که زنی (دالو ) در آخرین روز بهمن که سرمای زمستان پایان یافته و هوا رو به اعتدال می رود از خداوند مهلت می خواهد تا شتران او در این مهلت آبستن شوند –در باور این داستان شتر در فصل سرما جفت گیری می کند – خداوند شش روز به زن ) دالو) مهلت می دهد، و “دالو” هر چه در توان دارد از باد و برف و باران در این شش روز بر زمین می ریزد. پس از پایان شش روز “دالو” که از آبستن شدن شترانش نومید شده است در حالیکه آتشزنه ای در دست دارد بر می خیزد و با خواندن این شعر به آسمان می رود: احمدیلم رهد مهمدیلم رهد دل به کی کنم خش جمتی ( چمتی ) وا دست گرم دنیا ن زنم تش “ احمدیل و مهمدیل” من رفته اند دیگر دلم را به چه کسی خوش کنم ؟ آتشزنه ای در دست می گیرم و دنیا را به آتش میکشم احمدیل و مهمدیل نام های دیگر چله کوچک و چله بزرگ است که دراین داستان فرزندان” دالو” معرفی شده اند در ادامه داستان آمده است که پیر زن در حالیکه در آسمان آتشزنه را در دست گرفته است تصمیم می گیرد که آتشزنه را به کوه بیاندازد یا به دریا زن داستان اگر از جفت گیری شترانش راضی باشد آتشزنه را به دریا و اگر ناراضی باشد آنرا به کوه می اندازد . و باور بر این است چنانچه آتشزنه را به کوه بیاندازد سال بعد از آن توام با خشکسالی و کمبارانی خواهد بود و اگر “دالو ” آتشزنه را در دریا بیاندازد سال پر بارانی در پیش خواهد بود. بنا بر باور این داستان سرنوشت ترسالی و خشکسالی هر ساله در دست این زن است و مردم در طول سال بعد اگر با خشکسالی و کمبارانی در مواجه باشند می گویند: ” دالو” جمت وند به که (مادر بزرگ آتشزنه را به کوهستان انداخت) و چنانچه سالی توام با ترسالی و نعمت باشد می گویند:” دالو” جمت وند به دریا یعنی مادر بزرگ آتشزنه را در دریا انداخته است. همچنین اعتقاد دیگری هست مبنی برآنکه اگر در آخرین روز “ششه دالو” برابر با ششم اسفند باران ببارد نشانه ای است از اینکه” دالو “چمت (آتشزنه) را به دریا انداخته و سال آینده سالی توام با بارندگی است. زن موجود در این داستان از بسیاری جهات شبیه به آناهیتا الهه آب ها و مظهر زایش و رویش در آیین زردشت و باورهای کهن تر ایرانی است . احمدیل و مهمدیل که در افسانه ششه دالو پسران مادر بزرگ خوانده می شوند دو نام مذهبی اند که گویا با تعغیر آیین مردم از دی و بهمن -که تقارن تقویمی با چله کوچک وبزرگ دارد- و ماهیت زردشتی خود تهی شده و به نام های جدید اسلامی در آمده اند باید در نظر داشته باشیم که دالو برخلاف تصور رایج نه به معنای پیرزن بلکه به معنای مادربزرگ است. کلمه” دالو” از دو بخش “دا” به معنای مادر و “لو” به معنای بزرگ ساخته شده است . با این اوصاف دالوی داستان” ششه دالو ” مادربزرگی است که در آسمان جایگاه داشته و قدرت آفرینش با دو باران و تگرگ را دارد همچنین این مادر صاحب دو پسر با نام های مقدس احمدیل و مهمدیل است و در دستان خود آتشزنه ای دارد (نماد زردشتی) که به وسیله آن سرنوشت کشت و زرع بارندگی را معین می کند . در باورهای اساطیری نیز آناهیتا زنی است مقدس که سوار بر ارابه ی چهار اسبی نشسته و در آسمان جایگاه دارد. چهار اسب ارابه او شامل باران برف باد و تگرگ می شود (ممکن است شتران دالو نیز رمزی از اسب های آناهیتا باشد) ّآناهیتا فرشته نگاهبان بر آبها َبادَ برف و باران است این الهه همچنین مظهر رویش و زایش نیز معرفی شده است . تقارن تقویمی “ششه دالو” با نخستین روزهای اسفند که همواره آسمان جوی منقلب و ناپایدار دارد و همچنین نشانه های مذهبی این داستان در اسامی و باورهای آن که با سایر آیین های مربوط به آب و بارندگی در پیوند است ما را به تفکر بیشتر در زوایای افسانه ها و تجربه های زندگی مردم وامی دارد. افسانه های کهن در باورهای کهن ریشه دارند ، افسانه های خود را پاس بداریم
دوشنبه ، ۶مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: لالی نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]