واضح آرشیو وب فارسی:دولت بهار: دولت بهار: استاد حقوق بین الملل دانشگاه های کشورمان معتقد است که عربستان از کشورهای زیان دیده در فاجعه منا باید عذرخواهی رسمی و دیپلماتیک کند و تعقیب حقوقی و جزایی مأموران، عاملان و مسببان حادثه ضرورت دارد.به گزارش دولت بهار به نقل از فارس از سمنان، در 24 ساعت گذشته، اتفاقات تلخی در منا رخ داد که سبب کشته و زخمی شدن 3 هزار و 500 زائر کشورهای مختلف از جمله 193 زائر ایرانی شد. هر سال به دلیل حضور میلیونی حاجیان حج تمتع و البته انجام همزمان مناسک توسط آنها، در مسیرهای منتهی به رمی جمرات ازدحام شدید رخ می دهد؛ اما نکته ای که وجود دارد تدبیر رژیم سعودی برای ساماندهی این اوضاع است؛ مسئله ای که در چندین سال اخیر بسیار کمرنگ دیده شده است. صبح روز گذشته در حالیکه حاجیان کشورهای مسلمان به سوی رمی جمرات حرکت می کردند، ارتش سعودی به دلایل نامعلوم و بدون هماهنگی قبلی دو مسیر رمی جمرات را بست؛ زائران مجبور شدند از مسیرهای دیگر تردد کنند؛ آنهایی که به انتهای خیابان رسیده بودند، با انسداد انتهای مسیر مواجه شدند و در حال بازگشت بودند که با سیل عظیم جمعیتی که برای رمی جمرات به محل انجام مناسک می رفتند، برخورد کردند. سپس آنها به مسیر باریک و کوچکی هدایت شدند که باید از دروازه ای کوچک عبور می کردند و همین امر موجب برخورد و ازدحام شدید در ورودی این مسیر شد و فاجعه منا را رقم زد. ابعاد مختلف این فاجعه را در گفت وگوی تفصیلی با محمد جهان تیغ، وکیل دادگستری، دارای دانشنامه دکتری حقوق و استاد حقوق بین الملل دانشگاه های کشور بررسی کردیم. فارس: فاجعه منا را به لحاظ حقوقی چگونه ارزیابی می فرمایید؟ آیا دولت عربستان سعودی در این زمینه باید از منظر حقوقی پاسخگو باشد یا خیر؟ جهان تیغ: با سلام. ضمن تسلیت به بازماندگان حادثه منا و مکه؛ باید ابتدا به مبانی تحقق مسئولیت بین المللی عربستان در حوادث منا و مکه پرداخت. تحقق مسئولیت بین المللی آل سعود در نقض آشکار اعلامیه حقوق بشر چه در حادثه منا و چه بمباران کشورهای اسلامی در روز عید بدیهی و روشن است؛ این کشور مسبب اصلی حادثه مکه و منا بوده و نیروهای آل سعود و سازمان های اداری و اجرایی آن به علت اعمال و رفتار خلاف حقوق بین الملل موجبات تحقق مسئولیت بین المللی این دولت را فراهم کرده اند. فارس: پس اینکه گفته می شود فاجعه منا با بی نظمی خود زائران رخ داده، محلی از اعراب ندارد؟ جهان تیغ: خیر. در عرصه بین الملل، امنیت انسانی یکی از مهم ترین حقوق بنیادین افراد در سطح ملی و بین المللی محسوب می شود؛ به طوری که می توان آن را مبنای سایر موارد در حقوق بشر به شمار آورد. در واقع، دولت ها نه تنها متعهد هستند که امنیت زائر یا توریست را به طور تمام و کمال فراهم کنند؛ بلکه وظیفه دارند تا شرایط لازم برای حفظ امنیت ساکنان کشور خود و اتباع دیگر کشورها را که به صورت قانونی وارد کشور شده اند، فراهم سازند. تردیدی وجود ندارد که امنیت از مهم ترین فاکتورهای اجتماعی بوده که وجود آن در هر کشوری از ضروریات جامعه محسوب شده و بدون آن، زندگی با امنیتی برای آحاد مردم امکان پذیر نیست. فارس: پس به نوعی تأمین امنیت زائران باید پیش از آغاز مناسک حج برنامه ریزی می شده است؟ جهان تیغ: بله. یکی از مؤلفه های پذیرش زائر یا گردشگر در هر کشور، مسئله مهم و اساسی تأمین «امنیت» آنهاست. امری که در واقع منشأ و زیربنای تمام امور اجتماعی بوده؛ به طوری که حتی در اعلامیه حقوق بشر موادی از آن به صراحت به موضوع امنیت اجتماعی پرداخته است. عربستان در قبال بی مسئولیتی خود مقابل جان زائران کشته یا مجروح شده، مسئولیت بین المللی دارد و نمی توان صرفاً با پرداخت ریال های سعودی به بازماندگان این حوادث، اهمال یا تعمد خود را لاپوشانی کرد. فارس: یعنی حتی در صورت دریافت غرامت، بازماندگان جان باختگان فاجعه منا می توانند شکایت بین المللی خود را پیگیری کنند؟ جهان تیغ: بله. امنیت اتباع هر کشور چیزی نیست که کسی به آن در سطح ملی یا بین المللی توجهی نداشته باشد؛ به طوری که تمام عقلا و خردمندان جوامع بشری از آن به عنوان نخستین نیاز هر جامعه یاد کرده و حاکمان را به تأمین و ایجاد آن توصیه کرده اند. از توجه به احادیث و روایات منقول از امامان معصوم(ع) نیز درمی یابیم که «امنیت» از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و آن بزرگواران به کرات اهمیت آن را مورد تأکید و تکرار قرار داده اند. به عنوان نمونه، امیرالمؤمنین علی(ع) در حدیثی فرموده اند «بدترین جا برای سکونت جایی است که ساکنان در آن امنیت نداشته باشند» و امام صادق (ع) نیز در این باره فرموده اند «سه چیز است که عموم مردم بدان نیازمندند: امنیت و عدالت و فراوانی نعمت». بنابراین، امنیت انسانی یکی از مهم ترین مبانی حقوق و آزادی های بنیادین بشر به شمار می رود؛ در بیشتر قوانین اساسی کشورها به این مفهوم اشاره شده و جزء حقوق بنیادین بشر محسوب می شود. فارس: وظیفه سازمان های جهانی در این ارتباط چیست؟ آیا سازمان ملل متحد یا سایر سازمان های جهانی در قبال فاجعه منا می توانند سکوت کنند یا آن را بر گردن خود زائران بیندازند؟ جهان تیغ: از آنجا که دولت های عضو سازمان ملل متحد جملگی تعهد دارند تا رعایت قوانین جهانی و مؤثر و نیز مقررات حقوق بشر و آزادی های اساسی را با همکاری سازمان ملل متحد تضمین کنند، هیچ تردید و شکی برای تحقق مسئولیت بین المللی آل سعود در قبال زائران ایرانی و سایر کشورها وجود ندارد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلامیه جهانی حقوق بشر را آرمان مشترک تمام مردمان و ملت ها قلمداد کرده تا همه افراد و نهادهای جامعه آن را در نظر داشته باشند و با تمام توان بکوشند که به یاری آموزش و پرورش، رعایت این حقوق و آزادی ها را گسترش دهند و با تدابیر فزاینده ملی و بین المللی، شناسایی و اجرای جهانی و مؤثر آنها را چه در میان مردمان کشورهای عضو و چه در میان مردم سرزمین هایی که در قلمرو آن ها هستند، تأمین کنند. بنابراین رژیم آل سعود در عرصه جهانی، مسئولیت بین المللی دارد؛ چراکه حفاظت و تأمین امنیت جان مال زائران از بدیهیات و تعهدات بین المللی عرفی و قانونی هر دولتی در قبال دولت دیگر محسوب می شود و در نظام های حقوقی یکی از حقوق اساسی بنیادی بشر شناخته می شود. فارس: اعلامیه جهانی حقوق بشر در این ارتباط چه موضعی دارد؟ جهان تیغ: در ماده سوم اعلامیه جهانی حقوق بشر می خوانیم: «هرکس، حق زندگی آزادی و امنیت شخصی دارد». در همین اعلامیه این حق اینگونه تعریف شده است: «هر کس به عنوان عضو اجتماع حق امنیت اجتماعی دارد» یا در ماده 22 اعلامیه حقوق بشر آمده هر شخصی به عنوان عضو جامعه، حق امنیت اجتماعی دارد و مجاز است به یاری مساعی ملی و همکاری بین المللی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ضروری برای حفظ حیثیت و کرامت و رشد آزادانه شخصیت خود را با توجه به تشکیلات و منابع هر کشور به دست آورده است. عربستان و هر کشور دیگری در قبال مسافرانی که به صورت قانونی وارد کشورش می شوند، تعهدات بین المللی داشته و نسبت به ورود آنان در تمام موقعیت ها وظیفه یکسان دارد. عربستان تکلیف دارد علاوه بر جبران خسارت مادی و معنوی و تعهد به عدم تکرار این حوادث، از تمام مسلمان و اتباع و دولت های متبوع آنها رسماً عذرخواهی کند و نمی تواند با پرداخت صرفاً غرامت به بازماندگان این حوادث، ضمن سرپوش گذاشتن به بی مسئولیتی خود، در قابل از دست رفتن جان زائران کشورها بی تفاوت باشد. از نگاه حقوق بین الملل، پس از استقرار مسئولیت های بین المللی بر عهده یک دولت، طبعاً آنچه مسلم بوده، این است که دولت خاطی باید نسبت به جبران عمل خلاف حقوق بین الملل خود و به عبارت ساده و دقیق تر و کامل، ترمیم آسیب مادی و معنوی واردشده به کشور زیان دیده اقدام کند. فارس: این جبران خسارت باید به چه صورت هایی انجام پذیرد؟ جهان تیغ: جبران خسارت می تواند اول اعاده به وضع سابق باشد و صدمات واردشده حتی الامکان به نحوی جبران شود که وضع به حالت قبل از ورود خسارت برگردد که عملاً این امر در مورد کشته شدگان امکان پذیر نیست. اما در مورد مجروحان باید به طور کمال و تمام تا بهبود یا استفاده از آخرین دستاوردهای پزشکی الزام وجود داشته باشد. دوم جلب رضایت کشورهای زیان دیده در حادثه منا و مکه است؛ از آنجا که به احساسات و شخصیت ملی و حقوقی مردم کشور ما لطمه شدید در این دو حادثه واردشده و احساسات مردم و خانواده زائران را جریحه دار کرده، در این صورت عذرخواهی رسمی و دیپلماتیک می تواند جبران مناسبی برای این موضوع باشد. روش سوم جبران خسارت، تعقیب حقوقی و جزایی مأموران، عاملان و مسببان عمل بوده که از مسئولیت های بین المللی است؛ تعهد به رعایت تمام نظام های علمی، فنی و ایمنی به عدم تکرار عمل خلاف روشی دیگر از جبران خسارت است. البته مسئله تضمین و دادن اطمینان به عدم تکرار آن هر چند مواد 46 و 41 کمیسیون حقوق بین الملل در طرح مواد راجع مسئولیت 1996 در مطمئن سازی کشور زیان دیده که عمل خلاف تکرار نخواهد شد، حذف شده؛ اما دیوان بین المللی دادگستری در پرونده قضیه برادران لاگران، دو تبعه. آلمانی به صراحت جلب رضایت زیان دیده و اطمینان از عدم تکرار عمل متخلفانه بین المللی را لازم دانسته است.
جمعه ، ۳مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دولت بهار]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]