واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: عباس رجايي در گفت و گو با ايرنا افزود: طرح اوليه مطالعات کلان شهر اراک آغاز شده و گستره اين مطالعات از شهر مهاجران تا شهر جديد اميرکبير پيش بيني شده است. وي توضيح داد: شهرهاي سنجان، کرهرود و داودآباد نيز در حوزه مطالعات اين کلان شهر قرار مي گيرد که هم اينک توسط يک مشاور در حال بررسي است. رجايي اضافه کرد: در صورت تبديل اراک به کلان شهر مزاياي زيادي در تصميم سازي ، عمران شهري و بودجه به اين منطقه تعلق خواهد گرفت . وي ، پيش بيني منطقه ويژه گردشگري از کوه سفيدخاني تا دره گردو را از بخش هاي مطالعات کلان شهر اراک عنوان کرد و گفت: جانمايي بخش هاي مختلف عمراني ، خدماتي، رفاهي و اداري در اين مطالعات از اهميت خاصي برخوردار ايت و در حال پيگيري است. وي اضافه کرد: شهر اراک به رغم مرکزيت استان و برخورداري از صنايع متعدد از نظر عمران شهري رشد خوبي نداشته و بايد در شان و جايگاه خود قرار گيرد. استان مرکزي از سال 1356با مرکزيت شهر اراک شکل گرفته و شهر اراک نيز با قدمت 200ساله بيش از 50درصد از جمعيت يک ميليون و 400ه8زار نفري استان را در خود جاي داده است. جغرافياي سياسي : شهرستان اراک در جنوب غربي استان تهران و در فاصله 288 کيلومتري آن قرار دارد و مرکز استان مرکزي محسوب مي شود اين شهر از شمال به شهرستان ساوه، از شمال غربي به همدان و از مغرب به شهرستان ملاير، خمين، و اليگودرز و از شرق به محلات و از شمال شرقي به تفرش و آشتيان محدود مي باشد. مساحت اراک 98/7178 کيلومتر مربع و يا 4/24 درصد کل مساحت استان را شامل مي شود. . اراک مرکز شهرستان و همچنين مرکز استان به اضافه شهر سنجان، کميجان، خنداب، 4 نقطه شهري، شهرستان اراک را تشکيل مي دهد . شهرستان اراک مرکز استان که داراي 7 شهرستان تابعه مي باشدکه معادل 3/56 درصد از جمعيت شهري استان را به خود اختصاص داده که بدين ترتيب قطب جمعيتي استان است. اراک داراي اماکن مذهبي و فرهنگي هماره با تفرجگاهها و مکان هايي براي پر کردن اوقات فراغت در اين شهرستان قرار دارد. شهرستان اراک به لحاظ برخورداري از چند عامل آب و هوايي (مانند مجاورت با کوير ميقان، وجود ارتفاعات داراي نوسانان اقليمي است، بطوري که ميانگين دما در زمستان در ايستگاه اراک 8/1، ايستگاه شمس آباد اراک 9/0 و ايستگاه کرهرود 1/1 درجه سانتي گراد مي باشد . بطورکلي تابستانهاي نسبتاً ملايم و زمستانهايي سرد و از خصوصيات اقليمي شهرستان اراک است. وجود ارتفاعات در غرب و جنوب شهرستان و دشتهاي هموار در مرکز و شمال، از عمدهترين خصوصيات توپوگرافي شهرستان اراک است از مهمترين کوههاي آن مي توان به سفيدخاني و هفتاد قله اشاره کرد. وجود کارخانه ها و صنايع مختلف در محدودة شهرستان (عمدتاً شهر اراک) از سويي موجب مرکزيت يافتن استان و از سويي ديگر باعث جذب فعاليتهاي صنعتي و خدماتي در اراک شده است. . مهمترين کارخانه هاي صنعتي اراک عبارتند : ماشين سازي ، آلومينيوم سازي ، کابل سازي ، واگن سازي پارس، کمباين سازي ، لاستيک سازي ، قند و … از ديگر صنايع استان مي توان از کارخانه هپکو، کارخانه هاي سازندة پروفيل و لودرهاي آبياري آلومينيومي، کارخانة آونگان( سازندة پايه هاي فلزي انتقال نيرو)، کارخانه هاي ادوات کشاورزي، کارخانههاي توليدي نورد آلومينيوم، رنگ روناس پالايشگاه، پتروشيمي، آذرآب و نيز ساير کارخانه هاي مستقر در شهرستان ساوه نيز نام برد. *مرکز ومکانهاي زيارتي و گردشگري شرستان اراک . آتشکده مزدقان – امامزاده ابراهيم – امامزاده حسن- امامزاده حوا خاتون- امامزاده حسين- امامزاده عبدالله – کودرز- امامزاده محمدبن موسي بن جعفر (ع)- امامزاده محمد عابد- امامزاده هفتادو دو تن – بناي تاريخي پيرمراد- بناي تاريخي حمام چهار فصل – بناي تاريخي کاروانسراي پارک طبيعت شهيد باهنر – پارک و شهرباني لاله- درياچه قاسم آباد- شکارگاه چرّا- شکارگاه هفتاد قله- شهر زير زميني زلف آباد - غار سفيدخاني غار وفس - مجموعه تاريخي بازار اراک – مدرسه سپهداري- مقبره آقا نورالدين و و غار قلعه جوق – غارهاي انجدان – غار آسيلي- غار طاقچه – غار گيوه کش – غار شغال دره و … از مهمترين کانونهاي گردشگري اراک است . متوسط بارندگي حدود 300 ميلي متر بوده است. * شرايط اجتماعي جمعيت شهرستان اراک در سال 1370 برابر با 553039 نفر که از اين ميان 285918 مرد و 267121 زن، با نسبت جنسي 04/107 مي باشد در اين ميان 336853 نفر در نقاط شهري ( 175178 نفر مرد و 161675 نفر زن ) با 35/108 نسبت جنسي و در نقاط روستايي 216186 نفر ( 110740 نفر مرد و 105446 نفر زن ) با نسبت جنسي 02/105 زندگي مي کنند از نظر جمعيتي به تفکيک بخش 68758 نفر و 12089 نفر و 8505 خانوار، بسر مي برند، در شهرستان اراک، 47491 خانوار با سواد و 10247 خانوار بي سواد بوده اند ( 1370 ) ضريب رشد سالانه جمعيت ( 70-65) 01/3 بوده است. * پيشينه تاريخي شهرستان اراک: پيشينه تاريخي منطقه اي که شهرستان اراک را شامل مي شود به دوره هاي ماد و ساساني بر مي گردد > در زمان سلوکيان در منطقع ماد بزرگ ( ناحيه بين همدان و ري ) شهري به نام کره وجود داشته که نزديک اراک فعلي بوده است که در حال حاضر در ضلع جنوبي شهر فعلي اراک روستاي کره رود موجود است . ولي خود شهر اراک شهري جديد التاسيس است که 2 عامل سياسي و اقتصادي در بناي آن موثر بوده است. عامل سياسي : در اوايل سلطنت قاجار در بلوک عراق، هميشه نا امني و اختلافات محلي و بخصوص هجوم گاه وبيگاه ايلات و عشاير مجاور که گاهي حتي امنيت مرکز ايران را بر هم مي زدند و نبودن پادگان دائمي نظامي و دور بودن از مرکز حکومت و عدم اطاعت از حکام شهرهاي مجاور موجب مي شد که قشون مرکزي براي آرامش و امنيت به اين منطقه گسيل شدند در زمان فتحعليشاه قشوني به نام قشون عراق تشکيل شد و سپهداري آن فتحعليشاه به يوسف خان گرجي محول نمود، و او بعد از موافقت شاه، خواست براي مرکز قشون عراق عجم، قلعه اي نظامي احداث نمايد که محل فعلي شهر ( اراک ) به علت موقعيت جغرافيايي و نظامي مورد تاييد قرار گرفت ضمنا چون در آن زمان مسئله سربازگيري به شکل امروزي نبوده و در موقع لزوم از مردم روستاها به عنوان داوطلب و چريک و مزدور استفاده مي کردند بنابر اين منطقه عراق مرکزي از اين نظر نيز مناسب به نظر مي رسيد، گذشته از مسائل فوق براي اداره منطقه از لحاظ اداري و کارکنان حکومتي پايگاه مرکزي لازم بود که به خاطر مسائل فوق قلعه و يا دژ نظامي سلطان آباد احداث و سپس به نام قلعه سلطان آباد و پس از آن به نام سلطان آنگاه عراق و سرانجام اراک ناميده شد. عامل دوم، اقتصادي بوده است به دليل اين که نواحي وسيع منطقه عراق از مناطق پرجمعيت و حاصلخيز ايران بوده است و روستائيان منطقه براي مبادله کالاهاي خود مي بايست حدود 100 کيلومتر پياده و يا با چهار پايان طي طريق کنند تا بتوانند محصولات کشاورزي يا صنعتي خود را با بازار فروش شهرهاي مجاور برسانند لذا لازم بود که در مرکز اين ناحيه وسيع شهري بوجود ايد که محل مبادله کالا و محصولات کشاورزي روستائيان باشد و مساله بعدي جمع آوري ماليات بخصوص صنعت فرش بوده است که در اين شهر در آن زمان حدود 30 کمپاني خارجي در امر صادرات فرش پس از مدت کوتاهي از بناي آن فعاليت داشتند و پس از مدتي نيز گمرک جهت تسهيل از مر صادرات در شهر بوجود آمد و شهر گسترش بافت. * وجه تسميه نام اراک در قرون اوليه اسلامي پس از تسلط بر حکومت ساسانيان تيسفون و ديگر بخشهايي از ايران که اطراف پايتخت ساساني بودند يعني نواحي بين دو رود دجله و فرات را عراق نام نهادند و در قرن دوم اسلامي هم ناحيه بين همدان، ري و اصفهان و عراق عجم مي ناميدند بعد ازاحداث شهر نام آن ابتدا قلعه نظامي ،سلطان آباد و بعد شهرستان عراق که در سال 1316 شمسي که راه آهن سراسري شروع به کار نمود به اراک مبدل شد، اراک به معني سرزمين هموار است. ک/3 560/556
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 399]