واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
مدیران رسانه در مقابل دور راهی های اخلاقی چگونه تصمیم خواهند گرفت؟ استانها > قزوین - مدیران رسانه همواره به صورت مستمر بر سر دو راهی ها و معضلات اخلاقی قرار می گیرند. تصمیم گیری آنها و عمل اخلاقی آنها ممکن است اثرات زیادی برای مخاطبان، جامعه، سیاست، قوانین، حکومت مالکان و ذینفعان بهمراه داشته باشد.
علیرضا تهرانی فر، کارشناس ارشد مدیریت رسانه- در میان مباحث درسی مربوط به مدیریت رسانه مبحث اخلاق در رسانه کمتر به آن پرداخته شده است. البته دستور العمل ها و قوانین فراوانی برای تصمیم گیری مدیران رسانه طرح شده است که هر کدام ممکن است بر گرفته از یک اصل اخلاقی باشد. تصمیم گیری در رسانه با توجه به ویژگی سرعت و دقت در رسانه ها به خصوص در کارکرد خبری رسانه ها مبحث بسیار حساس و مهمی می باشد. تصمیم گیری در مدیریت به معنانی انتخاب کردن بین دو یا چند گزینه یا الویت متفاوت است.در مدیریت رسانه همواره الویت ها و گزینه های متعددی برای انتخاب وجود دارد اینکه مدیر رسانه در مقابل این معضل یا دو راهی یا Dilemma چگونه انتخاب کند بستگی به نوع اخلاقی که به آن اعتقاد دارد و بر طبق آن انتخاب می کند ؛ ممکن است متفاوت باشد.
اخلاق در لغت به معنی جمع خلق ها یا «خو» ها است. معادل انگلیسی اخلاق دو لغت Moral و Ethics است. Moral امری شخصی است.مجموعه ای از اعتقادات ، اصول، سنت ها و عقایدی است که رفتار فرد را جهت می دهد. بنابراین هر فرد ایده و تصور متفاوتی از اینکه چه چیزی می تواند اخلاقی باشد و یا چه چیزی می تواند اخلاقی نباشد دارد. در نتیجه مصادیق متعددی را می توان از خلاق در یافت. مدیر رسانه برای افکار عمومی تصمیم می گیرد و خروجی رسانه خوراک افکار عمومی است در مقابل دور راهی اخلاقی چگونه تصمیم میگیرد؟!
نظریه های فراوانی در خصوص ریشه اخلاق وجود دارد که به صورت خلاصه دو جریان بسیار قوی در بحث اخلاق طرح شده است شامل اخلاق دین مدارانه و اخلاق غیر دین مدارانه. طبق جهان بینی دینی، کمال انسان در رسیدن به خداوند و تقرب الی الله است؛ از این روی عملی، اخلاقی خواهد بود که انسان را در رسیدن به این هدف یاری نماید. یعنی ریشه اخلاق از آسمان گرفته شده است و بر گرفته از خدا است. هر عملی که در راه خدا و تقرب به خدا صورت گیرد عمل نیک و هر عملی که بر خلاف صراط مستقیم و راه خدا انجام شود غیر اخلاقی می باشد. برای نمونه ابراهیم در راه خدا قصد داشت فرزند خود را قربانی کند و سر از بدن ایشان جدا نماید، این کار ابراهیم بدون هیچ پرسش و شکی و از روی ایمان خالص گوش به فرمان خدا بود ایشان را به قهرمان دین تبدیل کرده است. یعنی بریدن سر فرزند اگر در راستای خداوند و فرمان ایشان باشد می تواند کاملا اخلاقی و قابل قبول باشد. در این دیدگاه اگر هدف انسان رسیدن به خدا باشد، باید اخلاق او هم خدایی بوده، چه در اصل این اخلاق و چه در جزئیات آن از منبع وحیانی و الاهی استفاضه نماید و در این مقام اخلاق بدون خدا و اخلاق انسان محور ،معلوم نیست که انسان را به خدا خواهد رسانید یا به خواسته های خود انسان. از این روی ادعای استقلال عقل آن هم عقل خود محور و منفعت طلب بشری در بنا گذاری اخلاق راستین و حقیقی - از دیدگاهی که هدف انسان را رسیدن به خدا می داند- پذیرفته نخواهد بود.
هدف از اخلاق دینی رساندن انسان به خدا است و آرمانشهر فرد در جهان فرامادی و آن جهانی قرار گرفته است. اخلاق دینی بعد فردی دارد و در این دیدگاه توجه زیادی به بعد اجتماعی اخلاق نمی شود.
در مقابل اخلاق دینی ، اخلاق غیر دینی که به اخلاف سکولار معروف است قرار دارد. اندیشمندان و فیلسوفان غرب از ارسطو تا کانت و جان استوارت میل و فوکو و غیره هرکدام نظریه های متفاوتی در خصوص اخلاق و تصمیم گیریهای اخلاقی ارائه داده اند. به صورت کلی در اخلاق غیر دینی یا اخلاق سكولار صفات، رفتارها و هنجارهاي حاكم بر آنها را بر ديدگاه غير ديني مبتني ميكند و معتقد است دين هيچ گونه مرجعيتي در امور اخلاقي ندارد. از ديدگاه اخلاق سكولار عقلِخود بنياد و علم تجربي تنها مرجع تنظيم رفتارهاي انساني است. برخي قرائتها از سكولاريسم، بر اين باور استوار است كه جهان ارزشي است كه خدا به آدميان اعطا كرده و خود از آن سلب مسئوليت نموده است و نگهداري آنرا به خود انسان سپرده است.
در این اخلاق از ابراهیم به عنوان قهرمان یاد نمی کنند بلکه ایشان چون عملش به انسانی ضرر رسانده است غیر اخلاقی می باشد. اخلاق غیر دینی از عقل و تجربه سرچشمه می گیرد و هرآنچه که برای اکثریت مردم جامعه سود و منفعت داشته باشد اخلاقی می باشد. در اخلاق غیر دینی آرمانشهر فرد در این جهان قرار دارد و اخلاق امر اجتماعی است. سود و منفعت فردی در انجام عمل اخلاقی جایگاهی ندارد و فرد بر پایه منطق عمل می نماید که نتیجه آن حداکثر سود را برا تمام افراد جامعه داشته باشد.
گرایش های و نظریه های متعددی در اخلاق غیردینی وجود دارد از جمله نسبی گرایی، فایده گرایی، پیامدگرایی یا نتیجه گرایی،عامگرایان، زیگوند فروید فراخود یا Superego را بخش اخلاقی شخصیت معرفی کرده است و معتقد است این بخش از شخصیت رفتارهای ناهنجار را در قبال جامعه و محیط کنترل می کندتخطی از معیارهایی که فرا خود ارائه می کند در نهایت موجب اضطراب و پریشانی برای فرد می شود. همچنین در پست مدرنیسم میشل فوکو و یورگن هابرماس متفکرین انتقادی بحث های جدیدی در حوزه اخلاق مطرح می کنند.
از دید فوکو اخلاق به گفتمان یا Discuorse ربط دارد و در بافت و متن آن قابل بررسی کرد. از نظر فوکو اخلاق محصول گفتمان است و بستگی به اینکه گفتمان مسلط چه باشد امر اخلاقی و غیراخلاقی متفاوت است.
از بحث های نظری در خصوص اخلاق گذار خواهیم کرد این مباحث تا این حد که نوع تصمیم گیری مدیر رسانه در مقابل دو راهی اخلاقی را مشخص کند کافی می باشد.
بستگی به اینکه مدیر رسانه از نظر اخلاقی معتقد به کدامیک از جریان های اصلی اخلاقی که در بالا تشریح داده شد باشد تصمیم گیری آن می تواند متفاوت باشد. در مقابل دو راهی اخلاقی اگر مدیر رسانه به اخلاق دینی که فردگرایانه است متقد باشد تصمیم گیری او در راستای تقرب به خداوند خواهد بود و حتی اگر این تصمیم سود و مفعتی برای جامعه در بر نداشته باشد به این دلیل که ریشه اش از آسمان گرفته شده است توجیه می شود. در مقابل اگر فرد اخلاقش غیر دینی باشد در مقابل دور راهی یا معضل اخلاقی اجتماعی عمل می کند و تصمیمی خواهد گرفت که حداکثر سود را برای اجتماع در بر داشته باشد.
در پایان باید گفت که مبحث اخلاق در ظاهر ساده است اما در تعریف و بحث بسیار پیچیده و چند بعدی می باشد و نباید محثی که در این گزارش مطرح شده است را قطعی انگاشت.در این گزارش بر اساس نظریه های اخلاقی سعی شد تصمیم گیری مدیر رسانه در مقابل دو راهی اخلاقی را تبیین گردد و یک تحلیل تفسیرگرایانه را از تصمیم گیری مدیران رسانه در هنگام مواجه با دو راهی های اخلاقی ارائه شود.
کلید واژه ها: اخلاق پژوهشی - اخلاق -
پنجشنبه 26 شهریور 1394 - 21:30:32
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]