تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816402522
جنبش حراک جنوبی و آینده تحولات یمن
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
جنبش حراک جنوبی و آینده تحولات یمن
در یک نگاه کلی، می‌توان جنبش جنوب یا حراک جنوبی را به سه دسته کلی جدایی‌طلبان، فدرالیست‌ها و طرفداران حکومت مرکزی تقسیم کرد.
یمن هماکنون شاهد چند تحول مهم است. از یکسو، مذاکرات سیاسی برای حل بحران این کشور با میانجیگری نماینده سازمان ملل در حال پیگیری است و از سوی دیگر توافقی مهم میان انصارالله و جنبش جنوب برای خروج از مناطق جنوبی به‌منظور پیشبرد مذاکرات یمنی-یمنی صورت گرفته است. در همین حال، بعد از خروج انصارالله از مناطق جنوبی و در اثر خلأ قدرت ایجاد شده، درگیری‌ها میان نیروهای جنبش جنوب و طرفداران منصور هادی و القاعده در جنوب نیز افزایش یافته است. عربستان سعودی در عین اینکه به حملات خود در مناطق مختلف یمن همانند گذشته ادامه می‌دهد، با استفاده از این خلأ قدرت ایجادشده، درصدد سازمان‌دهی نیروهای خودی در مناطق جنوبی و تشکیل ارتش نیابتی برای حرکت از محور جنوب به شمال و سپس به کنترل درآوردن صنعا پایتخت یمن است. مجموعه این تحولات شرایط پیچیدهای را در یمن ایجاد کرده است؛ اما آنچه وضعیت فعلی یمن نشان می‌دهد این است که هرگونه فعل‌وانفعالات در معادلات قدرت آتی این کشور و بازیگری مخرب عربستان در آن، به‌احتمال زیاد از مناطق جنوبی یمن برمی‌خیزد و همین مسئله، جنبش جنوب یا «حراک جنوبی» را در متن حرکت برای تعیین سرنوشت آینده سیاسی یمن قرار داده است. به همین دلیل، نوشتار حاضر به بررسی نقش فرآیندی و بازیگری تأثیرگذار این جنبش در تحولات کنونی یمن پرداخته است. 1- نقش حراک جنوبی در تحولات انقلابی یمن سیاست‌های انحصارطلبانه و تبعیض‌آمیز علی عبدالله صالح در هر دو دوره قبل و بعد از اتحاد یمن نسبت به مناطق جنوبی از جمله سیاست تعیین استانداران این مناطق از میان شمالی‌ها، باعث نارضایتی گروه‌های مختلف جنوب شد و تداوم این وضعیت، منجر به هم‌بستگی گروه‌های سیاسی حاضر در جنوب حول یک جنبش واحد به نام «جنبش جنوب (جنبش حراک)» گردید. این جنبش که در سال 2007 و به دنبال همه‌گیر شدن اعتراض مردم به تبعیض دولت نسبت به بازنشستگان جنوبی شکل گرفت، به جنبشی برای استقلال‌طلبی استان‌های جنوبی کشور از بخش‌های شمالی تبدیل شد. به همین دلیل، گروه‌های مختلف معترض که در جنوب فعالیت می‌کردند به آن پیوستند. شکل‌گیری این جنبش خود تبدیل به فرصتی مهم برای افزایش فشار بر دولت مرکزی شد. (Tim Lister, 2011: 3) شروع اعتراضات انقلابی مردم علیه حکومت علی عبدالله صالح، آغازی بود بر سربرآوردن آتش زیر خاکستر مخالفت‌های گروه‌های سرکوب شده. به همین دلیل، با سرنگونی عبدالله صالح، بسیاری از رهبران تبعیدشده جنوب به وطن بازگشتند و سعی کردند در روند انتقال قدرت، سهم قابل‌ملاحظه‌ای دریافت کنند. برکناری عبدالله صالح، نه‌تنها برای جنوبی‌ها پیروزی مهمی به شمار می‌آمد، بلکه دیگر گروه‌های سیاسی نیز این مسئله را مهم‌ترین پیروزی سیاسی خود به شمار آوردند. به همین دلیل، جنبش جنوب جان تازه‌ای گرفت و به یکی از بازیگران اصلی صحنه سیاسی یمن پس از انقلاب تبدیل شد. با شروع دخالت‌های شورای همکاری خلیج‌فارس به رهبری عربستان که منجر به روی کار آمدن معاون علی عبدالله صالح شد نارضایتی جنبش جنوب نیز تداوم پیدا کرد. به دنبال ناکامی دولت منصور هادی در تأمین خواست‌های انقلابیون یمنی، جدایی‌طلبان جنوبی بار دیگر خواستار جدایی مناطق جنوبی از مناطق شمالی شدند. این درگیری‌ها پیش از آغاز گفتوگوهای ملی بود. دو هفته پیش از آغاز گفتوگوهای ملی، جنوب یمن شاهد درگیری بین جدایی‌طلبان، نیروهای امنیتی و طرفداران حزب الاصلاح بود. (جوکار، 23/11/93) به همین دلیل، منصور هادی، در سفری غیر منتظره وارد شهر عدن شد و خواهان دیدار با گروه‌های سیاسی جنوبی شد. در این سفر، رهبران جنبش حراک، هادی را متهم کردند که وی، در سال نخست ریاستش، پیش از اینکه به جنوب سفر کند، از عربستان، آمریکا و دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس دیدن کرده است. با وجود اینکه منصور هادی از اهالی جنوب است ولی از نظر جنبش جنوب، وی در مدتی که به‌عنوان رئیس‌جمهور یمن بود کم‌ترین توجه را به مناطق جنوبی داشته است. به همین دلیل بسیاری از رهبران جنبش با دیدار با منصور هادی، مخالفت کردند. این اختلاف‌ها را در گفتوگوهای ملی نیز شاهد بودیم؛ چراکه برخی از رهبران جنبش حراک، موافق شرکت در گفتوگوهای ملی بودند، اما برخی از رهبران این جنبش، مانند علی سالم البیض، بر این اعتقاد بودند که خواسته‌های جنوب با گفت‌وگو با صنعا حل نمی‌شود؛ بنابراین خواهان عدم شرکت نمایندگان جنوب در گفتوگوهای ملی بودند. با این حال، جنبش جنوب در تحولات کنونی اخیر نقش منسجم‌تری ایفاء کرده و به یکی از ستون‌های اصلی مذاکرات یمنی-یمنی در کنار انصارالله تبدیل شد. (Frederic, 2015) 2- جنبش حراک و تحولات کنونی جنوب مهم‌ترین تحول اخیر در مناطق جنوبی یمن که می‌تواند نقطه عطفی برای به سرانجام رسیدن مذاکرات سیاسی حل بحران یمن باشد توافق جنبش جنوب با انصارالله برای اداره مناطق جنوبی است. هرچند شرایط انقلابی و بی‌ثبات دوران عبدالله صالح و منصور هادی جنبش جنوب را ضرورتاً در کنار انصارالله قرار داد، اما تحولات اخیر و اوضاع ناآرام جنوب یمن باعث شده تا یکسری واگرایی‌ها یا حداقل اختلافاتی میان این دو گروه عمده اتفاق بیفتد. جنبش جنوب به‌طورکلی برخلاف انصارالله از یک دیدگاه واحدی پیروی نمی‌کند بلکه از گروه‌های مختلف و نیز دیدگاه‌های متفاوتی تشکیل شده است. در یک نگاه کلی، می‌توان جنبش جنوب یا حراک جنوبی را به سه دسته کلی جدایی‌طلبان، فدرالیست‌ها و طرفداران حکومت مرکزی تقسیم کرد. همین اختلاف بین گروه‌ها بود که درباره شرکت کردن یا شرکت نکردن جنبش در گفتوگوهای ملی اختلاف‌نظر به وجود آورده بود. در حال حاضر نیز برخی رهبران حراک جنوبی خصوصاً جدایی‌طلبان یا فدرالیست‌ها مخالفت خود را با حضور نیروهای انصارالله در مناطق جنوبی اعلام کردند؛ به‌گونه‌ای که برخی از آن‌ها حوثی‌ها را متهم به انحصارطلبی در قدرت کرده‌اند و خواستار خروج انصارالله از مناطق جنوبی یمن شدند. این در حالی است که انصارالله، بارها اعلام کرده که به دنبال انحصارطلبی نیست و به دنبال شرکت تمام گروه‌های سیاسی در آینده یمن است. به همین منظور توافق‌نامه‌ای میان انصارالله و جنبش جنوب برای خروج نیروهای ارتش و انصارالله از مناطق جنوبی منعقد شد. (www.shafaqna.com/persian) بر اساس این توافق‌نامه، نیروهای انصارالله و ارتش یمن پس از 6 ماه حضور در مناطق جنوبی، به‌طور کامل از آن خارج شدند و اداره امور جنوب نیز به جنبش حراک که شناخت و نفوذ بیشتری در این مناطق دارد واگذار شد تا از شدت درگیری‌ها در این مناطق کاسته شود. انصارالله نیز با عقبنشینی از جنوب یمن، همزمان به تمرکز بر مناطق شمالی یمن و مناطق جنوبی عربستان پرداخته و اکنون نیز در اندیشه استفاده از موج ایجادشده، برای بازپس‌گیری استان‌های «عسیر»، «نجران» و «جیزان» است که سال‌هاست تحت اشغال عربستان قرار دارند. (www.farsnews.com) به دنبال توافق‌نامه مذکور که برای کاهش درگیری‌ها در جنوب و تسهیل زمینه به‌منظور ازسرگیری مذاکرات یمنی- یمنی با میانجیگری نماینده سازمان ملل منعقد شد نه‌تنها از حملات سعودی‌ها به مناطق مختلف یمن کاسته نشد بلکه برعکس، این حملات تشدید یافت. توافق‌نامه مذکور که بدون حضور عربستان انجام‌شده در ظاهر به مذاق سعودی‌ها خوش نیامده و به همین خاطر کارشکنی‌ها برای به شکست کشاندن مذاکرات آتی در یمن در دستور کار قرار گرفته است. عربستان برای اینکه ارتش و انصارالله را از جنوب یمن خارج کند از همه گروه‌های مخالف انصارالله در جنوب حمایت به عمل آورد ولی الآن هرکدام از این گروه‌ها در سودای کنترل بر بخش‌هایی از یمن هستند و این تضاد منافعی را بین این گروه‌ها با ریاض به وجود آورده است. زیرا جنوبی‌ها و خصوصاً جنبش جنوب با ریاست عبدربه منصور هادی، رئیس‌جمهور فراری یمن که سعودی‌ها قصد بازگرداندن او را به شهر عدن دارند، مخالف هستند و این مسئله کار عربستان را برای رسیدن به اهدافش در یمن دشوار می‌کند. بر اساس گزارش‌های اعلام‌شده، سعودی‌ها برای اینکه بتوانند نظر مردم جنوب یمن را برای بازگرداندن دولت مستعفی جلب کنند سعی دارند تا خالد بحاح، معاون منصور هادی و یا حتی سایر عناصر میانه‌رو را جایگزین وی کنند تا زمینه برای بازگشت دولت هادی فراهم شود اما قاطبه جنبش جنوب خصوصاً فدرالیست‌ها و جدایی‌طلبان با این ابتکار عربستان مخالفت جدی دارند. این گروه‌ها خواستار جدایی مناطق جنوبی از شمال یا حداقل فدرالی شدن آن هستند، ولی عربستان مخالف تجزیه یمن به شمالی و جنوبی و یا حتی فدرالی شدن آن هست و در سودای این است تا کل یمن را تحت نفوذ خود داشته باشد. از این‌رو سعی می‌کند ابتدا کنترل عدن را به دست بگیرد و با استقرار دولت مستعفی در این استان با کمک نیروهای القاعده و منصور هادی به سمت صنعا حرکت کرده و شمال یمن را نیز از کنترل انصارالله خارج کند؛ اما مقاومت کمیته‌های مردمی و ارتش در پنج ماه حملات سعودی‌ها نشان داده که سودای تسلط عربستان بر کل یمن قابل تحقق نیست. 3- خلأ قدرت در جنوب و احتمال تشکیل ارتش نیابتی به‌رغم خروج انصارالله از جنوب و اداره امور توسط جنبش حراک، سایر گروه‌های حاضر در این منطقه با جنبش جنوب اختلافات اساسی دارند که این امر به تشدید درگیری‌ها کمک می‌کند. به‌طورکلی، در جنوب یمن چهار گروه اصلی وجود دارند که هر یک به دنبال کنترل بر این مناطق هستند. نخست، همان جنبش حراک است که بیشترین قدرت را دارد. دوم، گروه القاعده، گروه سوم که نسبت به دو گروه دیگر قدرت کمتری دارد افراد تندرو وابسته به داعش و اخوان‌المسلمین و حزب‌الاصلاح هستند. گروه چهارم طرفداران منصور هادی هستند که هنوز اطلاعات دقیقی از شمار نیروهای آن‌ها وجود ندارد و عربستان بیشتر بر روی این گروه حساب باز کرده است تا با تقویت آن‌ها دولت مستعفی را به جنوب بازگرداند. اگرچه این گروه‌ها در دو مورد یعنی حمایت مالی از سوی عربستان و مخالفت با انصارالله اشتراک دارند اما برای تسلط و حکمرانی بر جنوب دچار اختلاف‌نظر هستند. با توجه به اختلافات ایدئولوژیکی بین این گروه‌ها احتمال درگیری‌های گسترده پس از خروج انصارالله وجود دارد. روزنامه واشنگتن‌پست روز 26 آگوست (4 شهریور) در گزارشی نوشت که پس از درگیری‌های اخیر در جنوب یمن تلاش‌هایی برای جدایی این منطقه و کودتا علیه منصور هادی آغاز شده است. به نوشته این روزنامه، به علت اقدامات القاعده در جنوب با استفاده از خلأ قدرت در استان‌های جنوب پس از عقبنشینی حوثی‌ها، هرج‌ومرج و ناآرامی این مناطق را فراگرفته است. توافق انصارالله با جنبش اعتراضی جنوب نشان داد که گروه‌های یمنی به‌رغم برخی اختلافات همچنان بر حفظ تمامیت ارضی و امنیت در کشور تأکید دارند اما حضور نیروهای خارجی تحت حمایت عربستان و تشدید درگیری‌ها بین گروه‌های تندرو با قبایل جنوبی پس از خروج انصارالله نشان می‌دهد که عربستان نه‌تنها در طول پنج ماه نتوانسته گروه‌های حامی خود را با هم متحد کند بلکه جنبش اعتراضی جنوب یمن، عربستان را به‌عنوان متجاوز می‌شناسد و این مسئله رؤیای سعودی‌ها برای بازگرداندن هادی به عدن و پس از آن کنترل صنعا را با چالش مواجه می‌کند. (www.alwaght.com) به دنبال این ناکامی عربستان، گزینه عربستان برای سیطره بر مناطق جنوبی و سپس خیزش به مناطق شمالی، تشکیل «ارتش جنوب» است. هدف این طرح سعودی‌ها این است که به‌جای دخالت نظامی زمینی گسترده در یمن، نیروهای یمنی همسو با سیاست‌های ریاض را به‌سوی جبهه‌های درگیری در مأرب و الجوف روانه کند تا در دو محور به‌سوی صنعا و صعده پیشروی نمایند و شمال یمن را تحت کنترل خود در بیاورند. (www.mashreghnews.ir) به‌هرحال، پس از ناکامی‌های سعودی‌ها و مخالفت آن‌ها با مذاکرات یمنی-یمنی و به بُن‌بست کشیده شدن مذاکرات سیاسی، احتمال تحقق چنین طرح‌هایی دور از دسترس نخواهد بود. نتیجه‌گیری در یک جمع‌بندی اگر بخواهیم نگاهی بر نقش جنبش جنوب و آینده آن در بحران یمن داشته باشیم، باید گفت که آینده این جنبش به آینده تحولات سیاسی این کشور بستگی دارد؛ اما در شرایط کنونی و پس از توافق جنبش جنوب با انصارالله که اداره امور مناطق جنوبی را به دست جنبش حراک سپرد، قدرت و نقش این جنبش در تحولات یمن افزایش یافته است. هرچند به‌ظاهر توافق صورت‌گرفته میان جنبش جنوب و انصارالله و خالی شدن مناطق جنوبی از سیطره حوثی‌ها، مطلوب عربستانی‌ها برای سیطره بر این مناطق است اما فحوای این توافق نشان‌دهنده این است که گروه‌های یمنی به‌رغم برخی اختلافات همچنان بر حفظ تمامیت ارضی و امنیت در کشور و پیگیری راه‌حل یمنی-یمنی در حل بحران یمن تأکید می‌ورزند؛ امری که باعث استیصال عربستان و ناکامی آن در کنترل مناطق جنوبی یمن شده است. این ناکامی و استیصال تا جایی بوده که ریاض درصدد برآمده تا از خلأ قدرت به وجود آمده در جنوب یمن استفاده کند و طرح تشکیل ارتش جنوب را به‌منظور بازگرداندن منصور هادی به عدن و پس از آن ساماندهی حمله به محور شمال و کنترل صنعا، مطرح نماید؛ اما با توجه به گرایش‌های مختلف میان جنبش جنوب و مخالفت آن‌ها با مداخله و سیطره خارجی‌ها در جنوب، احتمال موفق شدن این طرح ضعیف خواهد بود، هرچند همچنان به‌عنوان یکی از گزینههای مهم روی میز عربستان مطرح خواهد بود. در هر حال، با توجه به خلأ قدرت به وجود آمده در مناطق جنوبی، افزایش درگیری‌ها میان گروه‌های مختلفِ این مناطق و همچنین حضور نیروهای طرفدار عربستان در آن، احتمال طراحی سناریوهای دیگر عربستان مبنی بر کنترل مناطق جنوبی و برنامه‌ریزی برای مناطق شمالی، وجود دارد. به‌طور خلاصه، مجموعه فعل‌وانفعالات موجود در یمن از جمله نقشآفرینی انصارالله در شمال، بازیگری جنبش حراک در جنوب، درگیری‌های نیروهای القاعده و طرفداران منصور هادی با جنبش جنوب و همچنین توطئه عربستان مبنی بر سازمان‌دهی نیروهای خودی برای حرکت به‌سوی شمال یمن، یک نوع «کنش متقاطع و فرارونده‌ی امنیتی» را در این کشور با محوریت مناطق جنوبی رقم زده است؛ امری که در کوتاه‌مدت مطلوب عربستان است اما در بلندمدت قطعاً تهدیدی فرارونده به داخل قلمرو ژئوپلیتیکی عربستان و تهدید منافع حیاتی و حساس این کشور خواهد بود. ---------------------------------------- منابع: 1- http://tabyincenter.ir/index.php/menu-examples/child-items-5 2- http://shafaqna.com/persian/services/countries/bahrain/item/134518 3- http://www.farsnews.com/13940603000665 4- http://www.mashreghnews.ir/fa/news/420841 5- http://www.alwaght.com/fa/News/16148. 6- Tim Lister, (23 November 2011), why we should care about Yemen, CNN 7- Wehrey Frederic, (26 March 2015), Into the Maelstrom: The Saudi-Led Misadventure in Yemen, Carnegie Endowment for International Peace رحمان نجفی سیار/ دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل منبع: تبیین انتهای متن/
94/06/23 - 00:33
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 53]
-
گوناگون
پربازدیدترینها