واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت مهمان؛الکساندر کنیازف
محور مسکو- تهران سیستم بازدارندگی در خاورمیانه را شکل خواهد داد
کارشناس سیاسی روس معتقد است: محور ژئوپلتیکی «مسکو - تهران» میتواند به یک عامل کلیدی در شکلگیری سیستم جدید بازدارندگی و وزنه متقابل در منطقه خاورمیانه تبدیل شود.
«الکساندر کنیازف» کارشناس سیاسی روس در یادداشت اختصاصی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد، دیدگاههای خود در خصوص ضرورت همکاریهای راهبردی بین مسکو و تهران را در میان گذاشته است. به اعتقاد وی، در حال حاضر ایران در سیاست خارجی روسیه دارای جایگاه مناسب نیست که این موضوع به عدم شناخت لازم نخبگان حاکم مسکو از نقش تهران در امور بینالمللی برمیگردد. این صاحبنظر مسائل سیاسی منطقه نوشته است: چنین رویکرد به معنای دست کم گرفتن نقش واقعی ایران در معادلات منطقهای و بینالمللی است. کنیازف معتقد است: مجموعی از عوامل روسیه و ایران را در رابطه با تحولات در حال انجام منطقهای و بینالمللی در یک خط مشترک قرار داده است و چنانچه محور ژئوپلتیکی «مسکو - تهران» شکل بگیرد، میتواند به یک عامل کلیدی در شکلگیری سیستم جدید بازدارندگی و وزنه متقابل در منطقه خاورمیانه مبدل شود. به نوشته وی، دوایر طرفدار توسعه روابط بین 2 کشور در مسکو و تهران باید به صورت فعال به ایفای نقش پردازند و اگر چنین اقدام صورت نگیرد، پس سطح همکاریها پیشرفت خاصی حاصل نخواهد کرد. با متن کامل یادداشت کارشناس سیاسی روس در زیر آشنا میشوید. بحث ایجاد منطقه آزاد تجاری اتحاد اقتصادی اوراسیا با ایران از چند ماه پیش به این طرف مورد بحث و بررسی کارشناسی قرار داشته و به نوعی به الگوی روابط بین ایران با روسیه و سایر کشورهای عضو این سازمان تبدیل شده است. ماهیت این الگو عبارت از آن است که روسیه در سیاست خارجی و روابط اقتصادی بیرونی خود نسبت به ایران «در صورت نیاز» بهرهبرداری میکند. ابزاری بودن این نوع بهرهبرداری به طور خاص در موارد تشدید اختلاف بین روسیه،آمریکا و همچنین اروپا برجستگی پیدا میکند. چنین رویکرد به معنای دست کم گرفتن نقش واقعی ایران در معادلات منطقهای و بینالمللی است. با توجه به آنکه روسیه و ایران در رابطه به مسائل ثبات، امنیت و توسعه دارای دیدگاههای کاملا یکسان میباشند، محور ژئوپلتیکی «مسکو - تهران» میتواند به یک عامل کلیدی در شکلگیری سیستم جدید بازدارندگی و وزنه متقابل در منطقه خاورمیانه مبدل شود. امروز شرایط جدید روابط جهانی و تحولات در حال وقوع در مناسبات بینالمللی (شامل «رویکرد شرقی روسیه» که مورد حمایت مقامات سیاسی ایران نیز میباشد) برای شکلگیری چنین محوری شرایط مطلوب فراهم کرده است. نزدیکی استراتژیک روسیه و ایران همچنین میتواند در روندهای همگرایی در منطقه تنوع ایجاد کرده و نقش وزنه تعادل معقول و منطقی در قبال رشد روزافزون نفوذ چین را انجام دهد. زمینههای لازم سیاسی و اقتصادی برای مشارکت استراتژیک بین مسکو و تهران کاملا مشهود میباشند. با وجود تناقضات موجود در تاریخ روابط دوجانبه، طی دهههای اخیر در هر 2 کشور گروههای سیاسی موجود میباشند که از ایجاد روابط حسنه بین مسکو و تهران حمایت میکنند. روسیه و ایران به عنوان قدرتهای منطقهای در حوزه حساس دریای خزر دارای مرز مشترک بوده و با آنکه نسبت به بحث ارجحیت حق حاکمیت، عدم دخالت در امور داخلی کشورها و مخالفت با حضور غیرمنطقهای در اختلافات خاورنزدیک و میانه، آسیای مرکزی و قفقاز دیدگاههای یکسان دارند، به اصطلاح «محکوم» به همکاری نزدیک سیاسی میباشند. 2 کشور ضمن هماهنگسازی استراتژی منطقهای خود میتوانند در شکلگیری نظم جدید در بسیاری از عرصههای سیاست منطقهای نقشی موثر ایفا کنند. اما متاسفانه روابط بین روسیه و ایران فعلا نشانی از استراتژیک و یا حداقل سیستماتیک بودن را با خود ندارد. بعد ایرانی سیاست خارجی روسیه مقطعی بوده و موضعگیریهای مقامات سیاسی مسکو قادر به حل مشکلات نیست و اغلب به صورت اعلامیه باقی میمانند. در عرصههای اقتصادی نیز وضعیت خوشحالکننده نبوده و حجم همکاریهای اقتصادی هرگز متناسب با ظرفیتهای موجود 2 کشور نیست. به عنوان مثال همکاری منظم بانکی وجود ندارد که این موضوع به نوبه خود به مانعی برای تحقق بسیاری از برنامههای مربوطه اقتصادی و تجاری تبدیل شده است. اگر از مباحث اقتصادی و تجاری بگذریم، در هر 2 کشور نیز درهمتنیدگی مسائل مشارکت استراتژیک با مبارزات سیاسی داخلی مانع اصلی برای افزایش سطح همکاریها به شمار میرود. مبارزات سیاسی یادشده بین نخبگان مالی غربگرا و بخشی از نخبگانی صورت میگیرد که منافع ملی کشورهای خود را دنبال میکنند. گروههای لابی آمریکا و برخی کشورهای متحد آن در مسکو مواضعی را در اختیار دارند که امکان نفوذ نه تنها بر روی موضوعات مالی و اقتصادی بلکه حلوفصل مسائل کاملا سیاسی را فراهم کرده است. به صورت طبیعی مشارکت استراتژیک بین ایران و روسیه برای آمریکا و متحدان خاورمیانه آن بسیار نامطلوب میباشد. در تهران نیز لابی طرفدار غرب از منابع کافی جهت نفوذ برخوردار میباشد که در نتیجه بسیاری از پروژههای همکاریهای سیاسی و اقتصادی هدف تخریب استراتژیک قرار میگیرند. این امر تا حد زیادی بر سطح اعتماد متقابل نخبگان سیاسی و مالی تاثیر منفی میگذارد البته موضع همراه با حسادت بخشی از نخبگان سیاسی روسیه نسبت به افزایش نفوذ منطقهای ایران نیز مانع اعتمادسازی متقابل شده است. تصور و ذهنیت کلیشهای موجود در افکار عمومی 2 کشور در خصوص یکدیگر نیز از عواملی است که قطعا به بهبود روابط کمک نمیکند. بخشی از جامعه ایران (به استناد مواردی از تاریخ گذشته) نسبت به سیاستهای روسیه بیاعتماد بوده و در روسیه هم مردم درک روشنی از جامعه ایران ندارند. این در حالی است که اقدامات لابیهای غربگرا در مسکو و تهران از حمایتهای ساختارهای شامل نهادهای مطالعاتی، سرویسهای اطلاعاتی و وزارتخانههای خارجه برخوردار میباشند. نهادهای یادشدهاند که به مدیران کشورهایشان راهکارهای راهبردی را توصیه میکنند. البته تعداد کافی بازیگران منطقهای نیز وجود دارد که از سوی آنها شکل گرفتن محور استراتژیک «روسیه - ایران» عامل فوقالعاده منفی ارزیابی میشود. طی ماههای اخیر فعال شدن سیاست خارجی عربستان سعودی و سایر کشورهای عضو شورای همکاریهای خلیج فارس با این موضوع مرتبط میباشد. برخلاف اینکه در تهران روحیات طرفداری از بهبود همکاریها با غرب به نوعی در حال تقویت شدن است، باز هم چین و روسیه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارای جایگاه برتری میباشند. ابتکار ایران برای پیوستن به منطقه آزاد تجاری اتحاد اقتصادی اوراسیا با این بحث مرتبط میباشد. یعنی دوایری که در ایران در رابطه به سیاستهای مهم تصمیمگیری میکنند، انتظارات بالایی از همکاری با روسیه و از جمله اتحاد اقتصادی اوراسیا دارند. البته در صورت عدم اقدام و حصول نتیجه، این انتظارات به پایان خواهد رسید. به عنوان مثال ایران در برابر سازمان همکاریهای شانگهای و بخصوص بعد از برگزاری اجلاس اخیر «اوفا» علاقهمندی خود را از دست داد. و چنانچه در برابر ابتکار تهران برای ایجاد منطقه آزاد تجاری با اتحاد اقتصادی اوراسیا واکنش و اقدامات مناسب صورت نگیرد، نتیجه به نفع آن عده از نخبگان سیاسی ایران تمام خواهد شد که از همکاری با غرب حمایت میکنند. انتهای پیام/
94/06/18 - 12:21
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]