واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: پادشاه سايه در كاخ سفيد قدم ميزند
نویسنده : نعیم رحمانی
ملك سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه عربستان بعد از مرگ برادرش ملك عبدالله در 23 ژانويه ميراثدار آل سعود شد و بر تخت پادشاهي اين كشور نشست و حالا با گذشت چندين ماه به امريكا ميرود تا در كاخ سفيد با باراك اوباما، رئيسجمهور امريكا و برخي مقامات ديگر آن كشور ديدار و گفتوگو داشته باشد. اين اولين سفر ملك سلمان به امريكا و دومين ديدار او با اوباماست. ديدار اول بيشتر جنبه نمادين داشت چون در جريان مراسم خاكسپاري ملك عبدالله انجام شد و به همين دليل، آن ديدار نميتوانست به آن صورتي باشد كه يك گفتوگوي جدي در مورد مسائل مهم كليدي به دنبال داشته باشد. يك برنامه سفر در ماه مه هم براي ملك سلمان در نظر گرفته شده كه مقامات رياض به نحوي غيرمعمول آن برنامه را لغو كردند. آن برنامه بعد از بيانيه لوزان و حول محور مذاكرات هستهاي ايران با گروه 1+5 بود و اوباما به رهبران عربستان و شيوخ خليج فارس نامه نوشته و از آنها براي حضور در كمپ ديويد دعوت كرده بود و حتي وزير خارجه خود را هم راهي رياض كرد تا از پذيرش ملك سلمان به اين دعوت مطمئن بشود. مقامات رياض به جان كري اطمينان دادند كه ملك سلمان دعوت اوباما را قبول كرده و به كمپ ديويد ميرود اما يكي دو روز مانده به موعد عزيمت به طور ناگهاني برنامه عوض شد و محمد بن نايف، وليعهد عربستان، به جاي ملك سلمان رفت.
اين تغيير برنامه در آن موقع به معناي ناخرسندي رياض از كاخ سفيد تعبير شد اما بايد گفت كه اين تعبير به طور كامل گوياي واقعيت امر نبود تا آنكه حالا رفتن ملك سلمان به كاخ سفيد به معناي زدودن آن ناخرسندي تعبير بشود. بر خلاف آن تعبير، واقعيت امر را بايد از همان اول رسيدن ملك سلمان به تخت پادشاهي و تحولات بعدي آل سعود در اين چند ماه پي گرفت تا معلوم بشود كه اين پادشاه همانند پادشاه قبلي، آن قدر مقام قدرتمندي در آلسعود است كه رفتن يا نرفتن او به كاخ سفيد به چنين تعابيري توضيح داد يا آنكه مسئله در اصل خود چنين نيست. تحولات آل سعود از 23 ژانويه به بعد نشان داد كه با مرگ ملك عبدالله تغييرات قابل توجهي در مهرههاي اصلي آل سعود اتفاق افتاد كه اين تغييرات به طور عمده در دو مرحله انجام شد. مرحله نخست كمي بعد از آن تاريخ و با صدور احكامي با امضاي ملك سلمان انجام شد تا حلقه نزديك به پادشاه قبلي كنار گذاشته شوند و دو پسر ملك عبدالله و برخي از مشاوران نزديك او مشمول اين بركناري شدند. مرحله دوم تغييرات در عزل مقرن بن عبدالعزيز از وليعهدي آل سعود بود تا محمد بن سلمان، پسر ملك سلمان، نفر دوم بعد از محمد بن نايف براي رسيدن به تخت پادشاهي بشود و عادل الجبير هم آمد تا به جاي سعود الفيصل سكانداري وزارت خارجه عربستان را به عهده بگيرد. هر دو مرحله از تغييرات به طور خاص منجر به قدرت گرفتن محمد بن سلمان شده تا جايي كه اين جوان 30 ساله قدرتمندترين فرد در تشكيلات آل سعود بشود و حتي ميتوان گفت رسيدن عادل الجبير به پست وزارت خارجه بيشتر به صلاحديد اين جوان بوده تا خواست پادشاه و پدر پيرش آن هم براي اينكه محمد بن سلمان شخص قابل اعتمادي در رأس دستگاه ديپلماسي آل سعود داشته باشد. كمتر كسي است كه در نقش اصلي محمد بن سلمان براي تجاوز نظامي به يمن شك داشته باشد چنان كه ديگر پروندههاي منطقهاي آل سعود هم زير نظر او اداره ميشود، گذشته از اينكه او به شدت مراقب اوضاع داخلي در آل سعود و كنترل ديگر شاهزادگان آن است. به دليل اين موقعيت قدرتمند محمد بن سلمان است كه سفرهاي اخير او در ماههاي اخير به روسيه و فرانسه از مهمترين حضور آل سعود در عرصه ديپلماتيك ارزيابي شد تا جايي كه ديدار او با ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه، در ماه ژوئن چرخش قابل توجهي در مسئله بحران سوريه ايجاد كرد. حالا كه ملك سلمان به كاخ سفيد وارد ميشود، بايد با توجه به اين تحولات چند ماهه بيشتر به پسرش توجه كرد كه در اين سفر با او همراهي ميكند و اينكه چهره جوان آل سعود به جاي پدر پيرش با طرف امريكايي چانهزني ميكند. بازخواني نحوه تعامل محمد بن سلمان با روسيه در پرونده سوريه، تجاوز نظامي به يمن و وضعيت ميداني اين كشور، مسائل عراق و چگونگي عمل ائتلاف در برابر داعش از سرفصلهاي اصلي اين چانهزني است اما نكته محوري در تقابل فعلي عربستان با ايران است كه محمد بن سلمان به همراهي عادل الجبير در ماههاي اخير اين تقابل را رهبري كرده است. ميتوان گفت كه محمد بن سلمان تمايل به همكاري تام و تمام امريكا در اين تقابل دارد اما اطمينان اوباما به داشتن وتو در برابر رأي سنا در مخالفت با برجام سؤالاتي را براي محمد بن سلمان ايجاد كرده كه ميتواند در چانهزني خود با طرف امريكايي از قصد كاخ سفيد در مورد برجام آن سؤالات را مطرح كند تا از تداوم همكاري كاخ سفيد در تقابل با ايران مطمئن بشود. به هر حال، حضور ملك سلمان در كاخ سفيد بيشتر از هر چيز حضور سايهاي است و در برابر اين، بايد به نحوه عمل پسرش توجه كرد تا معلوم شود او چه امتيازاتي از طرف امريكايي براي ادامه تقابل خود با ايران به دست ميآورد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۳ شهريور ۱۳۹۴ - ۲۱:۳۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]