تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837700001
فرصتها و تهدیدهای طرح روسیه برای سوریه
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
فرصتها و تهدیدهای طرح روسیه برای سوریه
روابط دو کشور تاکنون دارای فرازوفرودهایی بوده است، اما اهمّ آنچه که محور کنونی روابط روسیه و سوریه را تشکیل میدهد، عبارتست از پایگاه طرطوس به عنوان عامل نظامی، فروش تسلیحات و بحث انرژی به عنوان عامل اقتصادی و نهایتا فاصله جغرافیایی دو کشور به عنوان عامل امنیتی.
مقدمه: طی ماههای اخیر، نگرانیهای امنیتی راجع‌به گروه افراطگرای «داعش» در سطح بین‌المللی افزایش یافت و بازیگران را بر آن داشت تا تحرکات جدی‌تری از خود بروز دهند. روسیه به‌عنوان یکی از بازیگران فرامنطقه‌ای خاورمیانه که از ابتدا سعی داشت مسئله سوریه را از طریق سیاسی و دیپلماتیک حل نماید، امروز مبارزه با تروریسم و پدیده داعش در این کشور را نیز از همین مسیر مورد رایزنی قرار داده و طرح جدیدی متشکل از ایجاد ائتلاف چهار بازیگر منطقه‌ای از جمله: عربستان، ترکیه، اردن و سوریه را مطرح نموده است. ازاین‌رو بر آنیم تا به واکاوی محورهای طرح و انگیزه مسکو از ارائه آن بپردازیم. اهداف و منافع روسیه در سوریه: تاریخچه روابط دو کشور روسیه و سوریه به دوران اتحاد جماهیر شوروی در سال 1944 بازمی‌گردد درواقع این رابطه قبل از آن بود که جامعه ملل، رسماً سوریه را به‌عنوان یک کشور مستقل شناسایی نماید.{این امر در آوریل 1946 محقق گردید}. روابط دو کشور متأثر از عوامل سیاسی، نظامی و اقتصادی دارای فرازوفرودهایی بوده است، اما آنچه که محور کنونی روابط روسیه و سوریه را تشکیل میدهد عوامل زیر هستند: 1. پایگاه طرطوس که میتوان از آن به‌عنوان عامل نظامی نام برد. این پایگاه واقع در دریای مدیترانه با توجه به اهمیت استراتژیک خود و اینکه تنها پایگاه لجستیک روسیه خارج از اتحاد شوروی سابق است تاکنون از سوی روسیه حفظ شده است. 2. عامل اقتصادی، فروش تسلیحات و بحث انرژی را با خود به همراه دارد. در طول چندین دهه روابط شوروی سابق و روسیه کنونی با سوریه، این کشور به بازاری استراتژیک جهت فروش و ارسال تسلیحات روسی بدل شده است و یکی از اهداف روسیه در منطقه خاورمیانه را که یافتن بازارهای استراتژیک جهت فروش تسلیحات است، محقق گردانیده است. 3. بعد امنیتی روابط دو کشور به فاصله کمتر از 1000 مایل دمشق تا ماخاچکالا واقع در جمهوری داغستان بازمی‌گردد. از آنجا که امنیت روسیه از منطقه خاورمیانه متأثر خواهد بود ازاین‌رو فاصله جغرافیایی مذکور اهمیت سوریه را به لحاظ امنیتی در نزد روسیه افزایش داده است. روسیه و بحران سوریه: بحران سوریه در ادامه موج تحولات دموکراسی خواهی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قلمداد شد، اما گذشت زمان اثبات کرد که ماهیت آن با سایر کشورهای انقلاب کرده متفاوت است و درواقع نوعی جنگ داخلی به حساب می‌آید. البته ورود بازیگران فرامنطقه‌ای، وجه شباهت این بحران با سایر انقلاب‌ها بود. بسیاری از قدرت‌ها به این حوزه ورود یافتند و بر اساس اهداف و منافع خود به موضع‌گیری پرداختند. روسیه نیز در کنار بازیگرانی چون ایران و چین قرار گرفت که همگی قائل به ابقای اسد و یافتن راه‌حلی سیاسی جهت پایان بخشیدن به بحران بودند. روسیه با توجه به تجربه خود در لیبی در مورد سوریه اراده جدی از خود نشان داد تا به غرب و در رأس آن ایالات‌متحده اجازه نقشآفرینی بیشتر ندهد. درواقع میتوان گفت مقامات روسیه از طریق مواضع خود در سوریه اهدافی را در سطح نظام بینالملل دنبال نمودند که حضور هرچه بیشتر در غرب آسیا و مقابله با یکجانبهگراییهای آمریکا در منطقه مذکور ازجمله آنها است. طرح‌های روسی: ورود روسیه به بحران سوریه با هدف حفظ منافع خود بر پایه دیپلماسی و ارائه راه‌حل سیاسی صورت گرفت. به همین دلیل روسیه در سال 2012 طرحی را با عنوان «الگوی روسی» ارائه داد که در آن بازیگران داخلی بحران یعنی دولت و مخالفین را به گفتگو و ایجاد ائتلاف تشویق و در این زمینه نشست‌هایی را برگزار نمود اما با وجود تمام این تلاشها، طرح مذکور موفقیتی دربر نداشت. سپس در سال 2013 طرح پاک‌سازی سوریه از سلاحهای شیمیایی از طرف روسیه عنوان شد. به‌کارگیری تسلیحات شیمیایی از سوی جبهه غربی مطرح شد تا بتوانند از این مسیر سوریه را هدف حمله نظامی قرار دهند درواقع آنها مدعی بودند اسد در مبارزه با مخالفین خود از سلاحهای مذکور استفاده کرده است درحالی‌که اسد این ادعا را رد مینمود و روسیه نیز به‌عنوان متحد وی در رد این ادعا همراهی میکرد. این مسئله از آنجایی حائز اهمیت است که ارائه هرگونه راه‌حل سیاسی جهت برون‌رفت از بحران، مشروط به اثبات عدم به‌کارگیری سلاح شیمیایی از سوی دولت سوریه است. این طرح در نشست وزرای خارجه روسیه و آمریکا در کوالالامپور به موفقیت دستیافته است و قرار شد تا گروهی به سرپرستی فرستاده ویژه سازمان ملل در مورد تعیین عاملان حملات شیمیایی در سوریه تحقیق به عمل آورند.[1] طرح سوم روسیه به ظهور جریان افراطگرای داعش در عراق و پیشرفت هرچه بیشتر آن به سمت سوریه مربوط می‌شود؛ چراکه گروه مذکور نگرانیهای امنیتی را در سطح بین‌المللی ایجاد کرده که نه‌تنها روسیه، بلکه سایر بازیگران نیز خود را در معرض تهدیدهای امنیتی می‌دانند، بنابراین به دنبال ارائه تحرکات جدیتر در این زمینه هستند. رئیس‌جمهور روسیه- ولادیمیر پوتین- در ماههای اخیر مجدداً طرحی را در این زمینه ارائه داده است که از مسیر پایان بخشیدن به بحران سوریه می‌گذرد. در مدل مذکور ایجاد ائتلافی چهارجانبه متشکل از عربستان، سوریه، اردن و ترکیه در نظر گرفته شده که هدف اصلی آن مبارزه با تروریسم به‌ویژه داعش است. آنچه در این مدل حائز اهمیت است، تأکید بر اتحاد تمامی بازیگران منطقه‌ای که در مسیر مبارزه با داعش فعالیت می‌نمایند، است. البته قابل‌ذکر است که روسیه ابتکار طرح را منسوب به شاهزاده عربستان و وزیر دفاع این کشور- محمد بن سلمان- در جریان ملاقات وی در ماه ژوئن در سنت پترزبورگ می‌داند.[2] روسیه با توجه به تجربه خود در لیبی در مورد سوریه اراده جدی از خود نشان داد تا به غرب و در رأس آن ایالات‌متحده اجازه نقشآفرینی بیشتر ندهد. درواقع میتوان گفت مقامات روسیه از طریق مواضع خود در سوریه اهدافی را در سطح نظام بینالملل دنبال نمودند که حضور هرچه بیشتر در غرب آسیا و مقابله با یکجانبهگراییهای آمریکا در منطقه مذکور ازجمله آنها است. قابل‌ذکر است که روسیه در راستای ارائه طرح خود حاضر به پذیرش نقش میانجی در جریان سفر علی مملوک- رئیس دفتر امنیت ملی سوریه- به عربستان شد که البته این سفر از سوی مقامات سوری مورد تکذیب قرار گرفت و اعلام شد طرح این مسئله از سوی مقامات سعودی تنها جهت برجسته نمودن نقش عربستان در تحولات داخلی سوریه و به‌طورکلی در سطح منطقه است. در رابطه با زمان طرح روسیه نکته قابل‌تأملی وجود دارد و آن این است که این طرح همزمان با مذاکرات هسته‌ای ایران در ژنو مطرح شد که دلیل آن را میتوان نگرانی روسیه از احتمال چرخش سیاست جمهوری اسلامی ایران به سمت غرب پس از دستیابی به توافق هسته‌ای دانست. از اینرو همکاری با عربستان می‌توانست حق انتخاب‌های منطقه‌ای روسیه را افزایش دهد، ضمن آنکه همکاری در بحران سوریه نیز می‌تواند کاهش فشار عربستان برای سرنگونی دولت اسد و یا تضمین منافع روسیه در صورت تغییر دولت در این کشور را در پی داشته باشد. شاید بتوان گفت بیان این طرح به‌منظور خروج روسیه از انزوا پس از بحران اوکراین و ایفای نقش فعالتر در عرصه بینالملل و همچنین کاهش نگرانیهای امنیتی عربستان پس از جمع‌بندی مذاکرات ایران و 1+5 بوده است. هرچند لحاظ نکردن جمهوری اسلامی ایران در این طرح ازجمله نقاط ضعف آن به حساب می‌آید اما پوتین علی‌رغم تأکید بر قدرت منطقه‌ای ایران به‌ویژه پس از توافقات، علت این امر را کاهش حساسیت سعودی‌ها اعلام کرد.[3] در رابطه با مواضع کشورهای مطرح شده در طرح جدید روسیه باید گفت که هر چهار کشور نسبت به اولویت آن در رابطه با مبارزه با تروریسم نظر مثبتی دارند اما در چگونگی اجرای آن با یکدیگر از اختلاف نظر اساسی برخوردارند. ترکیه مسئله اساسی را متوجه حضور اسد می‌داند و هیچ تمایلی به حضور در طرح روسی نخواهد داشت ضمن آنکه قصد دارد مبارزه خود با تروریست را از مسیر همکاری با آمریکا در قالب پشتیبانی هوایی از مخالفان سوری و پاک‌سازی نیروهای داعش در امتداد مرز ترکیه و سوریه به پیش ببرد.[4] هرچند برنامه مذکور در راستای مبارزه با تروریست طراحی شده است اما حمایت از مخالفان سوری به معنای تضعیف اسد خواهد بود که بروز این مسئله حضور ترکیه در طرح روسیه را به‌کلی دور از واقعیت ارزیابی می‌کند. البته سناریوی پیشین عربستان به همراه سایر متحدین خود بر مبنای کناره‌گیری اسد از قدرت بود، حتی جبهه عربی- غربی به این مورد اکتفا نکرد و به‌موازات حمایت از گروه‌های مخالف، از پدیده داعش نیز حمایت‌هایی را به عمل آورد؛ اما امروزه شاهد هستیم جبهه مذکور دچار تهدیدات امنیتی از سوی گروه افراطگرای داعش شده است و به مبارزه با آن می‌پردازد. آنچه در این زمینه قابل‌تأمل است این است که بازیگران عربی و غربی، به‌ویژه عربستان و ترکیه در رابطه با اکراد نیز دچار اختلاف‌نظر هستند، چراکه عربستان به حمایت از کردها می‌پردازد و حتی آنها را در نزد خود متحد قلمداد می‌کند تا آنجا که تصویب طرح خاور نزدیک آینده را منوط به ایجاد کردستان بزرگ می‌دانند.[5] این امر در حالی است که ترکیه به مبارزه نظامی با کردها پرداخته و معتقد است که مواضع این گروه به همراه داعش باید تضعیف شود. اردن هم علی‌رغم موافقت با طرح روسی با نظرات عربستان همراه‌تر خواهد بود؛ اما در این بین دمشق نظر کاملاً مثبتی دارد و موافق است که در سایه متحدین خود وارد ائتلاف مزبور شود، زیرا بشار اسد بر این امر آگاهی دارد که تحقق این طرح ابقای طولانی‌تر وی را به دنبال خواهد داشت. با این حال گفتنی است که اختلاف‌نظرها در مسیر اجرایی شدن این طرح، امکان تحقق آن را تضعیف می‌نماید. فرصتها و تهدیدهای طرح: در رابطه با فرصت‌های طرح پیشنهادی مسکو باید گفت که اگر روسیه بتواند بهطور موفقیت‌آمیز این طرح را به پیش براند از یکسو سبب ابقای اسد و تحکیم مواضع وی خواهد شد و از سوی دیگر مخالفین و همچنین داعش را تضعیف می‌نماید. تحقق این مسئله سبب می‌شود تا منافع روسیه به‌عنوان متحد دولت اسد هم در حوزه سوریه و هم در عرصه بینالملل حفظ شود؛ چراکه سیاست روسیه در قبال بحران اوکراین و به تبع آن تحریم‌های بین‌المللی بر این کشور از ارزش و اعتبار آن در صحنه بینالملل کاست از اینرو روسیه با موفقیت در سوریه می‌تواند از نقش انفعالی خود کاسته و به سوی نقشآفرینی فعالتر حرکت نماید. البته موفقیت این طرح جایگاه سوریه در عرصه بین‌المللی را نیز تغییر خواهد داد؛ چراکه تضعیف مواضع داعش، تقویت جایگاه اسد را به دنبال دارد و اینکه حل معضل امنیتی داعش در عرصه بینالملل از مسیر سوریه گذشته است؛ اما اجرایی شدن این طرح را تنها نمی‌توان به‌عنوان فرصت قلمداد کرد، چراکه در شرایط کنونی، شاهد افزایش مراودات روسیه با عربستان سعودی از یکسو و نگرانی هر دو کشور از چرخش سیاست جمهوری اسلامی ایران به سمت غرب پس از توافق هسته‌ای از سوی دیگر هستیم. همین امر ممکن است زمینه برخی توافقات میان مسکو و ریاض را در رابطه با سوریه ایجاد نماید. درواقع وضعیت مذکور سبب شود تا روسیه از برخی منافع خود در سوریه و حتی حمایت از اسد چشم‌پوشی نماید و سوریه نیز به‌عنوان هم‌پیمان روسیه مجبور به اجرایی کردن تعهدات مسکو شود که از این منظر میتوان تحقق طرح روسیه را به‌عنوان تهدیدی برای سوریه قلمداد کرد. نتیجه‌گیری: با توجه به جزئیات طرح روسیه در رابطه با مبارزه با تروریسم و نقطه مقابل آن یعنی طرح عربستان و ترکیه مبنی بر کناره‌گیری اسد از قدرت میتوان استنباط نمود که هرچند بازیگران طرح مذکور بر اولویت مبارزه با تروریسم اتفاق‌نظر دارند اما در انتخاب مسیر، جهت دستیابی به هدف نمی‌توانند در جبهه واحدی قرار بگیرند، زیرا هر یک از آنها تأمین منافع خود را دنبال می‌نمایند: ترکیه مبارزه با چالش کردها را از مسیر نظامی پیگیری می‌کند، عربستان خواهان کناره‌گیری اسد از قدرت است و اردن در اتخاذ مواضع بر اساس منافع خود عمل‌گرایی را پیشه کرده است و همسو با آمریکا عمل می‌کند. بازیگران بین‌المللی نیز در این راه هم‌قدم نخواهند شد زیرا ایالات‌متحده حفظ هژمونی و رهبری خود بر جهان را هدف اصلی قرار داده است و اولویت روسیه نیز کاهش تفوق آمریکا بر مسائل منطقه و بهطور کلی ایجاد موازنه در قبال آن است. پس در نتیجه میتوان گفت تا زمانی که بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی جاه‌طلبی‌های شخصی و نارضایتی‌های سیاسی را بااهمیت‌تر از تهدیدات امنیتی جهانی برشمارند، عمل‌گرایی در این عرصه محقق نخواهد شد. [1] http://www.reuters.com/article/2015/08/06/us-mideast-crisis-syria-un-draft-idUSKCN0QB0D920150806 [2] Иван Ткачёв, Алёна Сухаревская (2015), “План Путина: какую роль играет Россия в борьбе с «Исламским государством”. http://top.rbc.ru/politics/04/08/2015/55c0e90f9a7947e564ad13cc [3] Тоже. [4] http://www.reuters.com/article/2015/07/27/us-mideast-crisis-turkey-arrests-idUSKCN0Q10NH20150727 [5]http://ir.sputniknews.com/tags/person_nwr_shqy/ خان‌محمدی/ کارشناس مسائل روسیه منبع: تبیین انتهای متن/
94/06/04 - 03:39
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]
-
گوناگون
پربازدیدترینها