واضح آرشیو وب فارسی:مهر: حجتالاسلام احمد مبلغي:مكتبشناسي فقهي ضرورتي امروزين است
رييس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي در نشست علمي مكتبشناسي فقهي اظهار داشت: اگر مكتبشناسي و مكتبسازي فقهي صورت نگيرد، اجتهادهاي تقليدي رواج خواهند يافت.
به گزارش خبرگزاري مهر، نشست علمي مكتب شناسي فقهي از سلسله نشستهاي فلسفي پژوهشكده فقه و حقوق در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي برگزار شد.
رييس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي در اين نشست مكتب را پديدهاي نوظهور و پيچيده ذكر كرد كه نياز به تحليل و بررسيهاي زيادي دارد.
حجتالاسلام احمد مبلغي، با ضروري دانستن مكتبشناسي گفت: مباحث بديهي خاستگاه مكاتب نيستند، بلكه مباحثي ميتوانند محل خيزش مكتب باشند كه "تعدد پذيري ديدگاهي" و به تعبير ديگر ، قابليت "چندديدگاه پذيري " را داشته باشند.
وي به قيود ديگر لازم براي ظهور مكاتب اشاره كرد و اظهار داشت: وقوع تعدد ديدگاهي، بودن ديدگاه در حد يك نظريه، ترتب ثمره متمايز بر نظريه، برخورداري از عنصر كميت و در نهايت يكساني و همساني ثمرات مترتب بر نظريه در موارد مختلف، ساير شرائط و قيود لازم جهت بروز مكتب هستند.
وي در توضيح عنصر كميت به عنوان يكي از قيود لازم در شكلگيري مكتب اظهار داشت: در شكلگيري مكتب بر پايه يك نظريه، تحقق عنصر كميت در يكي از دو ناحيه نتايج و نظريه لازم است.
وي ادامه داد: تحقق كميت در ناحيه نتايج به معناي ترتب يافتن ثمره بر نظريه در موارد متعدد است، و كميت در ناحيه نظريه به اين معنا است كه دانشمند علم، كه صاحب مكتب ميشود، بيش از يك نظريه را در محيط علم ابداع نمايد و چند نظريه او همگي از مبناي واحدي نشأت بگيرند، خواه خود او اين مبنايِ نهفته در وراء نظرياتش را مورد تصريح قرار داده باشد و يا ديگران آن را كشف كرده باشند.
مبلغي تصريح كرد: ظهور و بروزيابي مكتب، دخالتي در قوام آن مكتب ندارد؛ بلكه ممكن است مكتبي وجود داشته باشد، ولي به عللي، آشكار نشده باشد.
رييس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي در ادامه مكتب فقهي را اين گونه تعريف كرد: به ظهور رسيدن كاركرد يكسان و قابل تكرار يك يا چند نظريه ممتاز در محيط استنباط نسبت به موارد مختلف از حيث تأثير گذاري بر قياس استنباطي، يا تطبيق استنباطي و يا چينش فعاليت هاي استنباطي، همراه با بر جاي گذاردن ثمرات فقهي متمايز، مكتب فقهي مي باشد.
وي تصريح كرد: به عقيده من شناخت مكاتب فقهي افزون بر اينكه براي هموار كردن ، توسعه بخشيدن و پيشرفت دادن به علم فقه ضروري است، داراي كاركرد مؤثري در دو مرحله آموزش اجتهاد و استنباط يعني درس خارج، و عمليات اجتهاد و استنباط حكم است.
مبلغي اظهار داشت: اگر چه دستيابي در اجتهاد، تلاش معطوف به حجت است، ولي آشنا نبودن با مكاتب فقهي گاه باعث شتابزدگي در رسيدن به حجت شرعي و يا پشت سر نهادن حلقه هاي مفقوده در رسيدن به آن مي گردد. اگر مكتب شناسي و مكتب سازي فقهي صورت نگيرد، اجتهادهاي تقليدي به جاي اجتهادهاي حقيقي رواج خواهند يافت. به عبارت ديگر فقدان مكتب شناسي، به كنديِ روند مكتب سازي منجر شده و اين كندي هم سبب گسترش اجتهاد تقليدي مي شود.
وي در اين باره با اشاره به نظريه اجماع مرحوم حضرت آيت الله بروجردي و تأثير متمايز و فراوان آن در استنباط گفت : هنوز هم در درسهاي خارج فقه، به علت نبود مكتب شناسي و نظريه شناسي، نظريه آيت الله بروجردي بدور از توجه باقي مانده است، به اين صورت كه يا اصلا نمي دانند ايشان چنين نظريه اي دارد، و يا به متمايز بودن آن از ديدگاه هاي ديگر و طبعا اعمال آن در استنباط شناختي وجود ندارد كه مشكل در هر صورت، ناشي از فقدان مكتب شناسي است.
حجت الاسلام و المسلمين مبلغي تصريح كرد: ظهور و بروز يابي مكتب، دخالتي در قوام آن مكتب ندارد؛ بلكه ممكن است مكتبي وجود داشته باشد، ولي به عللي، آشكار نشده باشد.
مبلغي در ادامه مرحوم آيت الله وحيد بهبهاني را از جمله صاحبان مكتب اصولي دانست كه ديدگاه اصولي او منجر به ايجاد يك مكتب فقهي نيز شده است.
وي گفت: مرحوم مقدس اردبيلي، مرحوم شيخ جعفر كاشف الغطا ء ، صاحب جواهر، مرحوم آية الله بروجردي ، شهيد صدر و حضرت امام خميني(ره) را از جمله صاحبان مكاتب فقهي برشمرد.
وي با اذعان به اينكه هر مكتبي فوايدي دارد و در بخشي از فقه، باعث رفع مشكلاتي مي شود، گفت : مكتب امام خميني(ره) با ظرفيت برخورداري از نوآوريهاي روشي ويژه معطوف به زمان، پاسخگوتر از مكاتب ديگر نسبت به مسائل معاصر است.
جمعه 3 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 429]