واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
درخشش شهابها در آسمان شب در شرایطی که امروزه برای دیدن بسیاری از پدیدههای نجومی باید تلسکوپ یا دوربین دوچشمی داشت، برخی پدیدهها نیز وجود دارد که برای دیدنشان فقط به دو چشم سالم نیاز داریم. تماشای گذر شهابها در آسمان شب از جمله این پدیدههاست.
شهاب ها ذرات بسیار کوچک سنگی و غباری در فضای بین سیارات هستند که در مسیر گردش به دور خورشید گاهی زمین سر راهشان قرار می گیرد. این ذرات که بیشترشان ابعادی در حد یک دانه ریگ دارند، از فضایی تقریبا خلأ با سرعتی بسیار زیاد وارد جو متراکم زمین می شوند و بر اثر برخورد با جو زمین حرارت زیادی ایجاد می کنند که در نتیجه آن می سوزند و بخشی از اتم های موجود در جو زمین را یونیزه می کنند. حاصل این فرآیند به صورت برق درخشش یک شهاب دیده می شود که ردی نورانی از خود در آسمان شب برای لحظه ای به جای می گذارد. این ذرات پیش از ورود به جو زمین «شهاب واره» نامیده می شوند، هنگام درخشش در آسمان شب «شهاب» خوانده می شوند و اگر ابعاد عامل سازنده شان از ریگ بزرگ تر باشد و بخشی از آن به صورت سنگی بر زمین سقوط کند، در آن صورت به سنگ آسمانی پیدا شده «شهابسنگ» گفته می شود. از گذشته های دور همواره دیده شده است که در برخی شب های سال تعداد شهاب ها به ناگاه بیشتر می شود. منجمان از این پدیده با عنوان بارش شهابی (Meteor Shower) یاد می کنند. علت وقوع این رخداد به دنباله دارها برمی گردد. این اجرام که همچون کوه هایی سرگردان و تشکیل شده از یخ و غبار به دور خورشید در حال گردش هستند، هر چه در مدارشان به خورشید نزدیک تر بشوند، گرما و فشار تابشی خورشید موجب جدا شدن ذرات غباری بیشتری از بدنه شان می شود. ذرات جدا شده در همان مسیر دنباله دار به دور خورشید می گردند و نتیجه این می شود که در صورت برخورد این ذرات در جایی از مسیر با مدار زمین در برخی روزهای سال شاهد افزایش تعداد شهاب ها در آسمان شب خواهیم بود. در حقیقت بارش های شهاب در یک دامنه حدود 10 تا 20 روزه رخ می دهند، اما در یک شب که توده اصلی ذرات به جا مانده از دنباله دار با زمین برخورد می کند بارش شهابی به اوج می رسد. در طول یک سال قریب به 60 بارش شهابی را می توانیم تماشا کنیم. اما تعداد شهاب های بیشتر آنها قابل توجه نیست و از این رو همه آنها شاخص و معروف نیستند. یکی از مهم ترین بارش های شهابی هر سال که در وسط تابستان نیمکره شمالی زمین به اوج خود می رسد و شهاب های پر نور متعددی دارد بارش شهابی «بِرساوُشی» است. از آنجا که به هنگام تماشای شهاب های این بارش شهابی به نظر می رسد شهاب ها همچون تیرهایی رها شده از کمان از ناحیه ای در صورت فلکی بِرساوُش ظهور می کنند، این بارش شهابی، بارش برساوشی نامگذاری شده است. شهاب های این بارش که در اثر برخورد ذرات به جا مانده از ازدنباله دار 109پی/ سویفت- تاتل با جو زمین به وجود می آیند از 26 تیر تا دوم شهریور مهمان آسمان شب هستند و هر سال معمولا در 21 و 22 مرداد به اوج می رسند. اگر مایلید از زمان دقیق رخداد بارش برساوُشی امسال مطلع شوید باید بگویم که متاسفانه زمان اوج برای ما ایرانیان از ساعت 11 صبح تا 30/13 فردا پنجشنبه 22 مرداد رخ می دهد. بعلاوه پیش بینی ها حاکی از این است که اگر آسمان به خوبی تاریک و پرستاره باشد و خارج از شهر در منطقه ای عاری از آلودگی نوری، غبار و رطوبت قرار داشته باشید و دورتادور افق به کلی باز باشد، آنگاه به شرط قرار داشتن صورت فلکی برساوش در بالای سرتان، درست در وسط آسمان ممکن است در هر ساعت حدود 100 شهاب پرنور یا کم نور را با چشم غیرمسلح ببینید. از این رو می توان گفت که با توجه به رخداد زمان اوج بارش برای ما در ایران که تقریبا به هنگام ظهر است بهترین زمان برای دیدن شهاب های برساوشی بامداد فردا پنجشنبه 22 مرداد خواهد بود. با این حال اگر امکان شب زنده داری را ندارید شامگاه پنجشنبه نیز شهاب های پرنور متعددی در آسمان ظاهر خواهد شد. همچنین امسال سازمان بین المللی شهاب (IMO) برای بارش شهابی برساوشی یک زمان اوج دیگر نیز پیش بینی کرده است که برای ما در ایران شانس خوبی برای مشاهده اش وجود دارد. در اطلاعیه های این سازمان آمده است که مطابق برخی مدل سازی ها، گذر توده ای از ذرات به جا مانده از گذر دنباله دار سویفت- تاتل در سال 1869 میلادی از کنار زمین احتمال دارد به مشاهده شهاب های متعددی در نیمه شب امشب بینجامد و زمان اوج آن ساعت 23:09 پیش بینی شده است. ویژگی مهم بارش شهابی امسال این است که چون اوج بارش برساوشی امشب با شب بیست و هفتم شوال منطبق شده است، بنابراین ماه تا سپیده دم در آسمان نیست و تاریکی شب شانس بیشتری برای دیدن شهاب ها در اختیارتان خواهد گذاشت. از این رو اگر امشب پیش از خواب به بام منزل بروید و دقایقی به آسمان نگاه کنید، احتمال دارد چند شهاب درخشان از بارش برساوشی را در آسمان ببینید. کاظم کوکرم دانش
 
چهارشنبه 21 مرداد 1394 ساعت 06:10
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]