واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۱۷ مرداد ۱۳۹۴ (۱۰:۲۲ق.ظ)
تجديدنظر در نحوه مصرف آب در بخش کشاورزي/طلاي آبي را دريابيم موج - ساير رسانه ها؛ نکته کليدي در مديريت بحران آب در ايران، تجديدنظر در نحوه مصرف آب در بخش کشاورزي است. بخش کشاورزي در حال حاضر 90 درصد منابع آبي کشور را مصرف ميکند، در حالي که شاخص جهاني در اين زمينه 70 درصد است.
خبر آنلاين نوشت:
جهان در جنگ بر سر «آب» است. برخي کارشناسان معتقدند که «آب» نفت قرن آينده است. امروز بحران آب به يکي از چالشهاي اصلي فراروي ايران در مسير تبديل شدن به يک کشور توسعه يافته تبديل شده و اين موضوعي است که تنها از طريق رويکردهاي کارشناسانه و عاري از نگاههاي سياسي قابل حل است. مشکل کمبود آب کشور به قدي جدي است که برخي کارشناسان ميگويند اگر راهحل مناسبي در طي چند سال آينده پيدا نشود، ممکن است تعداد زيادي از جمعيت کشور مجبور به مهاجرت حتي به خارج از کشور شوند.
تحليلهاي اخير نشان ميدهد که 7 استان از 32 استان کشور با کمبود آب مواجه هستند، در حالي که 13 استان با وضعيت خطير آبي روبهرو هستند. بر اساس اين تحليلها، هيچ کدام از استانها، حتي استانهاي شمالي داراي حوزههاي آبي کافي نيستند. در نتيجه مديريت آب به اولويت اصلي دولت تبديل شده است.
دولت يازدهم علاوه بر تعيين کارگروهي ويژه براي درياچه اروميه، تلاشهايي را براي عرضه آب نمکزدايي شده دريا در شهرهاي ساحلي درياي خزر و مراکز جمعيتي جنوب کشور آغاز کرده است. هدف از اين اقدامات، استفاده حداکثري از آب هدر رفت در بخش کشاورزي است تا آب سالم بتواند براي استفادههاي شهري و صنعتي مصرف شود.
نکته کليدي در مديريت بحران آب در ايران، تجديدنظر در نحوه مصرف آب در بخش کشاورزي است. بخش کشاورزي در حال حاضر 90 درصد منابع آبي کشور را مصرف ميکند، در حالي که شاخص جهاني در اين زمينه 70 درصد است.
بخش کشاورزي از دو جهت براي ايران داراي اهميت است؛ فرصتهاي شغلي (که حدود 20 درصد نيروي کار کشور را به خود اختصاص ميدهد، در حالي که تنها 9 درصد توليد ناخالص داخلي کشور را بر عهده دارد) و امنيت غذايي (که هدف اصلي آن خودکفايي است).
کارشناسان معتقدند تغيير در استراتژي کشاورزي ممکن است لزوما منجر به کاهش ميزان اشتغال در اين بخش نشود. کشت محصولاتي که نياز کمتري به آبياري دارند، در عين کاهش مصرف آب، موجب حفظ فرصتهاي شغلي ميشود. با اين حال کاهش مصرف آب تقريبا موجب کاهش توليد محصولات اساسي نظير گندم و جو خواهد شد.
بحران آب در ايران هنوز براي بسياري از اقشار جامعه به يک باور تبديل نشده است؛ چراکه به باور انبوهي از مردم، اين سرزمين هميشه با مشکل کمآبي دست و پنجه نرم کرده و حالا هم وضع بحراني نيست.
بسياري از توليدات کشاورزي در ايران با شرايط کنوني و ميزان بهرهوري موجود اقتصادي نيست. به عنوان مثال، در شرايطي که براي توليد هر تن کيوي 5 دلار درآمد به ازاي مصرف هر مترمکعب آب به دست ميآيد، براي بسياري از محصولات کشاورزي اين درآمد کمتر از يک دلار است که اصلا اقتصادي به نظر نميرسد. در اين شرايط توسعه کشت برنج در مناطق جنوبي که مصرف آب بالايي دارد، به هيچوجه اقتصادي نيست، بنابراين با توجه به مزيت بهرهوري آب، توليد برنج با مصرف کمتر از 10 هزار مترمکعب در هر هکتار مانند استانهاي شمالي صرفه اقتصادي دارد و در بقيه مناطق با بايد کشت برنج متوقف شود يا اينکه به مساله بهرهوري آب توجه شود.
يکي از راهکارهاي برطرف کردن مشکل آب در يک منطقه، انتقال آب از يک حوضه آبي به حوضه آبي ديگر است. البته به دليل تأثيرات اقليمي غيرقابل اجتنابي که اين انتقال در هر دو حوضه مبدأ و مقصد ميگذارد، انتخاب اين راهحل امروزه با اما و اگرهاي زيادي روبهرو است. اگر کمبود آب را بتوان با مديريت تقاضا و با هزينههاي معقول حل کرد، به انتقال آب بين حوضهاي نيازي نخواهد بود.
براي انتقال آب از حوضهاي به حوضه ديگر بايد مقررات و اصول سختگيرانهاي گذاشته شود که بايد رعايت شود و ترجيح اين است که غير از نياز آب به شرب، اين انتقال انجام نشود. بايد توجه داشت که طرحهاي انتقال آب بين حوضهاي مستقيما شرايط اقليمي حوضه مبدأ و مقصد را تحت تأثير قرار ميدهد، ميتواند بهبود و يا تنزل شرايط اجتماعي - اقتصادي و زيستمحيطي در هر يک از دو حوضه را به دنبال داشته باشد.
يکي از مسائلي که بايد در حوضه مقصد به آن توجه شود، اين است که آب منتقل شده فقط براي برآورده کردن تقاضاي فعلي مصرف باشد و هرگز براي تأمين نيازهاي توسعه زمين و توسعه کشاورزي استفاده نخواهد شد. در مسير اصلاح الگوي مصرف در بخش آب، يک سند بالادستي وجود دارد به نام سياستهاي کلي اصلاح الگوي مصرف ابلاغي مقام معظم رهبري که بايد مورد توجه قرار گيرد.
در اين راه، استقرار نظام بهرهبرداري مناسب از آب با استفاده از روشهاي نوين کشاورزي، تجهيز منابع مالي مورد نياز، حفظ تعادل در برداشت از سفرههاي زيرزميني و توجه به ارزش اقتصادي آب و استفاده حداکثري از آبهاي مرزي، ترويج فرهنگ مصرف درست از جمله مواردي است که در بلندمدت ميتوان به کمک آنها اين معضل بزرگ را حل کرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]