تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837192126
فرهنگ و تفکر جهادی به مثابه بدیل مدیریتی در نظام اسلامی
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۲:۲۰
علیرضا کلانتر مهرجردی- عضو علمی جهاد دانشگاهی متعاقب پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، تلاش و کار جهادی به عنوان شاخصه‌ای اصیل برگرفته از نظام ارزشی اسلام انقلابی پایه‌ریزی و محور فعالیت قرار گرفت. پیام تاریخی امام خمینی(ره) در ۲۶ خرداد ۱۳۵۸، مبنی بر آغاز فعالیت‌های عمرانی جهادی در قالب جهاد سازندگی و متعاقب آن فرمان ایشان در مرداد ماه 1359 مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی و رویش جهاد دانشگاهی به منظور تحقق اهداف علمی – فرهنگی انقلاب اسلامی آغاز حرکتِ شورانگیز فعالیت و مدیریت جهادی در کشور است. فعالیت‌های پُرشتاب مردمی با الهام از انقلاب و بنیانگذار فقید آن، ضمن ارائه‌ی خدمات بسیار ارزنده، اثرات زیادی در رفع ضروریات نظام تازه مستقر اسلامی برجای گذاشته و نفوذ گسترده و عمیقی به دست آورد که به تدریج در سراسر عرصه‌های فعالیتی به عنوان ضرورت غیرقابل انکار مبدل گشت. با تحلیل پیام‌های امام خمینی(ره) در همان سالهای اولیه، متوجه می‌شویم که کار و مدیریت جهادی با توجه به نتایج آن، پدیده‌ای سرنوشت‌ساز، منحصر به فرد و کم‌سابقه است. اهمیت مولفه کار و حرکت جهادی در تفکر نهادی، سازماندهی و تشکیلاتی، با توجه به کارآیی و کارآمد بودن آن، پیوسته مورد تأیید و تأکید مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران بوده؛ به گونه‌ای که موجبات ترویج این تفکر در عرصه‌های راهبردی از جمله نظامی، عمرانی و علم و فن‌آوری گردید و نتیجه آن تولد بسترهایی مبتنی بر این فرهنگ در همان اوان پیروزی انقلاب در قالب‌هایی چون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جهاد سازندگی و جهاد دانشگاهی بود. مقام معظم رهبری در توصیف این فرهنگ فرموده‌اند: «شروع نوآوری، حرکت و حساسیت ورود در میدان ابتکار، نکته‌ای است که اول در امثال جهاد و نهادهای انقلابی پدید آمد و محور حرکت شد.» این فرهنگ در نقاط عطف تاریخی از جمله، دوران سازندگی و دفاع مقدس در قالب بروز خلاقیت‌ها و ابتکارات در خور، شاهکارهای عظیمی را خلق کرد که باعث حیرت سایر کشورها، علی‌الخصوص ابرقدرت‌های معاند شد که البته کمتر این تجربه و سرمایه عظیم انقلاب اسلامی، آن‌گونه که باید و شاید، مورد توجه آمد تا بتوان به آن ابتکارات و رهیافت‌ها از دید مدل و الگویی علمی در عرصه‌های مختلف، اشاره و ارجاع نمود. اما آنچه در این میان قابل ذکر است اینکه اهمیت عناصر ارزشی این فرهنگ به تفکر ولایی، دشمن‌ستیزی، عملگرایی، محوریت اخلاق و ایمان اسلامی، ساده‌زیستی و بی‌پیرایگی، مشارکت‌پذیری، تفکر در تصمیم‌گیری، ارتباط شبکه‌ای، ترکیب نیروی انسانی، انگیزه و پویایی افراد و گروه‌های درگیر برمی‌گشت. مدیریت جهادی در واقع سبکی درون‌زا، برخاسته از تفکر بومی و متناسب با مقتضیات فرهنگی و اجتماعی است که شاید در مکاتب دیگر مدیریت، تعالیم مشابهی نیز داشته باشد، لیکن این تعالیم تکنیکی و تجربی است؛ یعنی شیوه، روش و مدل کار است که در جوامع انسانی، تفاوت چندانی با هم ندارد اما هر کدام از این سبک‌ها، کارایی‌های مختلفی دارند و شدت و ضعف آثار آن در فرهنگ‌های متنوع، متفاوت است. در فرهنگ جهادی روح حاکم بر این روش و تکنیک‌هاست که موضوعیت دارد و آن روح حاکم، نسخه‌ی بومی ایرانی-اسلامی است که باید بدان توجه نمود و در قیاس و بررسی‌ها، از این نکته غفلت نکرد. از جمله مهمترین عناصر و نشانگان این تفکر عبارت است از: روحیه ایثار و از خودگذشتگی در مقابل آرمان: ویژگی‌های کار، مدیریت و فرهنگ جهادی را باید در بنیان‌ها، ارکان فکری و فلسفی انقلاب و عمدتاً از سرچشمه زلال و ناب آن، یعنی از متن رهنمودهای امام خمینی(ره) بنیانگذار آن جستجو کرد. فعالیت جهادی که مبتنی بر مشارکت داوطلبانه و فارغ از هرگونه چشمداشت مادی است را می‌توان عملی نهادی، مبتنی بر ساختاری اعتقادی، ایمانی و مبتنی بر ارزش‌های دینی، اخلاقی، احساس تکلیف و مسئولیت‌پذیری تا سرحد آمادگی برای ایثار تعریف نمود. جهاد به عنوان یک نهاد خودجوش انقلاب با در نوردیدن مرزهای دنیایی و مادی به قله رفیع ایثار و شهادت در مسیر آرمان می‌اندیشد. خیل عظیم شهدای جهاد در عرصه‌های علم و فن‌آوری، عمران و آبادانی و دفاع و نبرد در مقاطع گوناگون اعم از دوران انقلابی، دفاع مقدس و محرومیت‌زدایی در اقصی نقاط کشورمان به خوبی گویای این واقعیت است. با تکیه بر همین ویژگی بود که شاید در ابتدای شکل‌گیری و تداوم این حرکت مبارک واژه "حقوق و دستمزد" تقریباً واژه‌ای نامأنوس برای جهادگران بود. مردمی و غیردولتی بودن: این ویژگی شاکله اصلی فعالیت‌های جهادی و نیروی انسانی عضو در آن است. طراحی مقابله با معضلات و مسائل کشور، عبور از عقب‌ماندگی‌های تحمیلی و ساختارشکنی در نظام‌های نهادی و سنتی اساساً بدون بهره‌گیری از توان آحاد مردم و برقراری ارتباط دوسویه با ایشان امکان‌پذیر نبوده و نیست. از این روست که یکی از دستاوردهای بسیار ارزشمند باور و فرهنگ جهادی، پذیرش مردمی و جایگاه مطلوب جهادگران در میان مردم است. جالب اینجاست که گرایش بسیار مثبت عموم مردم به این نهادها، خود گویای نقش برجسته مردمی بودن جهادگران است که توانسته‌اند با بهره‌گیری از عامل و روحیه ایثار و فداکاری، نقایص و کمبودهای ناشی از عملکرد دستگاههای اداری و مسئول را جبران نمایند. انعطاف‌پذیری و نوآوری در تحقق انتظارات: پس از انقلاب اسلامی برای رفع خلاء‌ها و جبران عقب ماندگی‌ها، تکالیف مغفول مانده در بخش‌های گوناگون و مختلف به مراکزی سپرده شد که سازماندهی و حرکت آنها بر مبنای فرهنگ جهادی شکل گرفته بود. سیر تاریخی اقدامات این نهادها نشان می‌دهد که مسئولیت بسیاری از اقدامات ضروری و حیاتی در بخش‌های مختلف به تبع خواسته و مطالبه مسئولین عالیرتبه نظام اعم از امام(ره) و رهبری معظم، توسط آنها عملیاتی شده است. با انعطاف‌پذیری که این نهادها و مراکز با توجه به حاکمیت روحیه فرهنگ جهادی داشته، توانسته‌اند به شکل مطلوبی مطالبه‌های اساسی را، جامه عمل پوشانده و این ویژگی موجب گردیده کارهای متنوعی در ادامه مسیر به آنها واگذار گردد. جهاددانشگاهی که با حضور در مدیریت دانشگاهها کار خود را آغاز نمود، با حضور در جبهه‌های جنگ و ایفای نقش بسزا و سرنوشت‌ساز در مهندسی و پشتیبانی جنگ در عرصه‌های سازندگی و انجام امور فرهنگی در سطح جامعه، به مرور اقدامات مؤثری را به انجام رساند. روحیه مبتنی بر فرهنگ و مدیریت جهادی موجب گردید که مسئولین کشور در هر حال با اطمینان خاطر از انعطاف‌پذیری این نهاد، نسبت به انجام کارهای نو و ابتکاری از آنها درخواست مطالبه داشته باشند. حرکت بر مدار دین و تقوا: از آغازین روزهای انقلاب اسلامی، انجام وظیفه و تکلیف دینی برای خدمت به انقلاب و جبران عقب ماندگی‌ها یکی از مهمترین انگیزه‌ها را در کار و مدیریت جهادی تشکیل می‌داد و از همین روست که در همان اوان آغاز جنگ، حضور جهادگران در جبهه‌های دفاع مقدس نقش برجسته‌ای دارد؛ چرا که ادای تکلیف و وظیفه دینی یکی از پایه‌های اصلی فرهنگ جهادی به شمار می‌آید. در این خصوص مقام معظم رهبری معتقدند که:" چنین تفکر و روحیه‌ای درکارهای علمی، موجب عنایت پروردگار و باز شدن راهها به سوی پیشرفت علمی خواهدشد". ایشان بر این باورند که "میان کیفیت محصول و پیشرفتی که در چارچوب تلاش با جهت‌گیری دینی و الهی و حرکت در مسیر غیرخدایی به دست می‌آیند، تفاوت اساسی وجود دارد. امروز با وجود پیشرفتهای گسترده علمی در عرصه‌های مختلف، خطرات، ضررها، انحطاط‌ها و قدرت طلبی‌هایی نیز برای بشریت بوجود آمده و این آفات انسانها را دچار رنج‌ها و گرفتاریهای فراوانی کرده است". به باور ایشان: "اگر تلاش‌ها و حرکت‌های علمی در چارچوب جهت‌گیر‌ی‌ها و تقوای الهی باشند، قطعاً نتایج و محصولات آنها، از ضررها و فجایع به دور، و برای بشریت نافع خواهند بود". در واقع به فرمایش معظم له "با چنین دیدگاهی می‌توان نتیجه گرفت که دستاوردهای علمی مجموعه دانشگاهی و تحقیقاتی کشور در 35 سال گذشته، قطعاً از دستاوردهای 35 سال بدون شرایط و روحیه جهادی، بیشتر و با کیفیت‌تر است". به باور رهبر انقلاب اسلامی اگر "نیت خالص، ارتباط با خداوند، خشوع در مقابل پروردگار و زاویه پیدا نکردن با اهداف الهی" در همه حرکت‌ها و مدیریت جهادی باشد خداوند در همه میدانها اعم از مدیریت کشور و مدیریت علمی، سیاسی، اجتماعی و تعاملات جهانی کمک خواهد کرد، و راهها را به روی بندگان خود خواهد گشود. اعتماد فراگیر نهادی: اعتماد در تمامی سطوح سازمانی با این فرض که یکی از مهمترین انگیزه‌های عضویت جهادی، ادای وظیفه و تکلیف است حرکت براساس ماموریت نهادی را دارای خاستگاه اعتقادی نموده که از انعطاف و ارزش‌مداری بالایی برخوردار، و مسئولیت‌های محوله را با پویایی و نوآوری تا مرز ایثار بر عهده گرفته و به انجام می‌رساند، اعتماد فراگیر سرمایه گرانقدر و لایزالی است که فرهنگ و مدیریت جهادی را زنده نگه می‌دارد. تجربه نشان می‌دهد هر قدر سطح اعتماد در فرهنگ و مدیریت جهادی کاهش یافته، این فرهنگ و مدیریت نیز محتوای خود را از دست داده و از درون، تضعیف گردیده است؛ زیرا اعتمادی که در فرهنگ و مدیریت جهادی براساس ارکان و مفروضات ساختاری فوق شکل گرفته به مثابه نخ تسبیح فرهنگ و مدیریت جهادی ایفای نقش می‌نماید. اعتماد در سطوح عمودی و افقی بین تمامی اعضا موجب ایجاد فضای سازمانی و کاری بسیار مطبوع و مطلوبی می‌شود که صمیمیت، همدلی و همکاری را در بین اجزای سازمانی به اوج می‌رساند. در فرهنگ و مدیریت جهادی که انجام وظیفه و تکلیف تا مرز ایثار، اساس و محور آن تلقی می‌شود دلیلی بر عدم اعتماد وجود ندارد؛ زیرا شائبه‌ای در این انگیزه نیست و این شاه‌کلیدی بود که سازمانهای انقلابی و به طور مشخص جهاددانشگاهی در مقاطع مختلف با شدت و ضعف، در اختیار داشته است. در شکل بیرونی آن، اعتماد عموم مردم نسبت به جهاد و فرهنگ جهادی، اعتماد مقام عالی رهبری نظام و نمایندگان مردم به مدیریت جهادی موجب گردید که همواره پازل حرکتی این نهاد مدنظر آید و متناسب با آن، مورد توجه قرار گیرد. لازم به اشاره است که متقابلاً از اصول حاکم در نظام اداری معمول، اصل عدم اعتماد بوده است. نظام اداری با این پیش فرض تنظیم شده که هیچ کس قابل اعتماد نیست مگر خلاف آن ثابت شود. این اصل و این نوع بینش، به عنوان یک فرهنگ اداری رشد یافته و در همه ابعاد، و زوایا، روابط اداری و روشهای اجرایی جای گرفته و نهادینه شده است. اعتماد در سازمان و مدیریت جهادی کاملاً بر عکس چنین تفکری است و از این روست که فرهنگ و مدیریت جهادی با فرهنگ و مدیریت اداری معمول کاملاً متفاوت است. در فرهنگ و مدیریت جهادی (براساس مفروضات اساسی آن) کنترل در حداقل لازم اعمال می‌گردد. اما در نظام اداری معمول یکی از اصول بسیار مهم مدیریت، کنترل همه‌جانبه است و با توجه به مفروض بودن عدم اعتماد، کنترل‌های شدیدی از ابعاد مختلف بر نظام اداری و اجرایی اعمال می‌شود. در همین راستا و بر مبنای ترویج اصل بی‌اعتمادی در فرهنگ اداری است که می‌گویند بزرگترین خطر برای آینده این قبیل نهادها، مقررات مالی و اداری، شمول بخشنامه‌های دولتی و اشراف مقررات سازمان اداری و استخدامی کشور در آن است. رهبر معظم انقلاب، تقویت روحیه خود‌باوری و «ما می‌توانیم» را از ضروریات حرکت جهادی می‌دانند و بر این باورند که «متأسفانه در سالهای متمادی تلاش شد تا به ایرانی تلقین شود که «نمی‌تواند» اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، امام بزرگوار(ره)، روحیه «ما می‌توانیم» را وارد فرهنگ و ادبیات سیاسی و انقلابی کشور کرد و نتیجه آن اکنون، به صورت بروز توانایی‌های ملت ایران، در عرصه‌های گوناگون، قابل مشاهده است». ایشان معتقدند که با وجود تزریق روحیه خود‌باوری در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، اما همچنان ریشه فرهنگ غلط «ما نمی‌توانیم» قلع و قمع نشده است و متأسفانه هنوز عده‌ای در زمینه‌های مختلف، نگاه به بیگانگان و پیشرفتهای علمی، سیاسی، نظامی و مادی آنها دارند. رهبر انقلاب اسلامی معتقدند که «ما می‌توانیم»، به معنای اِبا داشتن فراگیری علم و دانش از دیگران و صاحبان پیشرفتهای علمی نیست اما آنچه که باید توجه کرد، آموختن دانش است و نه گرفتن دانش، به همراه ارزشها و جهت‌گیری‌های غلط آنها! ایشان بر این باورند که در موضوع حرکت و پیشرفت علمی، آنچه باید به عنوان هدف مدنظر قرار گیرد، افزودن بر دانش جهانی و تولید فرآورده‌های جدید دانش بشری است. به باور وی، امروز ما به واسطه پیشرفتهای علمی کشور، می‌توانیم برخی از پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین فناوری‌های دنیا را بسازیم که مایه افتخار است اما این پیشرفتها قبلاً بوسیله دانشمندان دیگر کشورها، به دست آمده بنابراین باید به دنبال تولید محصولات جدید علمی باشیم که دانش بشری تاکنون نتوانسته است آنها را به دست‌آورد و دارای آثار مخربی هم برای بشریت نباشند. رهبر انقلاب اسلامی دانش هسته‌ای را به عنوان یکی از پیشرفتهای مهم و پیچیده علمی بشریت دانسته که این دانش، با وجود اهمیت بالایی که دارد زمینه‌ساز تولید سلاح مخربی شده که صد در صد بر ضد بشریت است. نظر به برجستگی‌های موصوف و قابل توسیع در فرهنگ و تفکر نهادی نهادهای انقلابی و از جمله جهاد دانشگاهی، که به بیانی آیینه‌ای از هویت یک نهاد انقلابی است به نظر می‌رسد تحکیم و تقویت این هویت در قالب کار اندیشی‌های لازم و مستمر و از جمله تقویت تعامل و دایره ارتباطات با نهادهای دیگر انقلابی و نگاه صحیح و مهندسی شده در مواجهه با کارگزاران می‌تواند ضمن انسجام کارکردی و شبکه‌ای، به فرموده رهبری، تعریف صحیحی در نحوه تعامل آن با دستگاههای مختلف و مدیریت این تعامل ارائه نماید که البته بدون آسیب‌شناسی مستمر واقعیت‌ها و داشتن چشم‌انداز در چارچوب جایگاه و وظایف آن درسایه نقشه جامع علمی کشور و سایر اسناد بالادستی، و هدف‌گذاری دقیق ناممکن خواهد بود. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]
-
گوناگون
پربازدیدترینها