واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: مك لوهان هم از شلوغي اين شبكهها شگفتزده ميشد!
در دنياي رسانهاي امروز ما آدميان با تعدد تجربههاي رسانهاي شده روبهرو هستيم، از هنگامي كه از خواب برميخيزيم تا هنگامي كه دوباره به خواب ميرويم بهگونهاي كه در معرض پيامهاي رسانهها يا اثرات ثانويه آنها قرار داريم.
نویسنده : حامد محمدي*

اين تأثيرات به طور كلي بر آنچه فرهنگ نام دارد وارد ميشوند و مؤلفههاي آن را دستخوش تغيير و تحول ميكنند. شيوه پوشش افراد جامعه، نوع غذاها و نيز نحوه مصرفشان، گويش و نحوه برقراري ارتباط، ارزشها و آداب و رسوم و نيز روابط اجتماعي افراد و... همه نمونههايي از مؤلفههاي فرهنگ هستند كه در هر جامعهاي با توجه به مسير تطور و سير آن جامعه در خلال تاريخ ايجاد شده، تغيير يافته و مورد پذيرش افراد آن جامعه قرار گرفته است. امروزه تمامي موارد ياد شده به طرز عجيبي تحت تأثير فضاي مجازي هستند و به نحو كنترل شدهاي از سوي گردانندگان آن شكل و جهت پيدا ميكنند. شگفتي مك لوهان در دهكده جهاني! فناوريهاي نوين ارتباطي و به ويژه شبكههاي اجتماعي سبب شده است زمان و مكان تا حد زيادي معناي خود را از دست بدهد و كاربران اين شبكهها وقايع و اخبار سراسر دنيا را در كمترين زمان به اقصي نقاط اين كره خاكي مخابره كنند. مارشال مك لوهان نظريهپرداز علوم ارتباطات كه نام او براي بسياري از دانشمندان و كارشناسان پديدههاي اجتماعي تداعيكننده نظريه «دهكده جهاني» است شايد هنگام تدوين و نگارش اصول و چارچوبهاي اصلي اين نظريه اين تصور را نميكرد كه رسانههاي نوين و الكترونيكي دنياي معاصر عمق نفوذي تا اين اندازه پيدا كنند و شايد اگر امروز بود از اين همه هياهو، شلوغي و بيساماني شبكههاي اجتماعي شگفتزده ميشد. در عين حال نبايد فراموش كنيم كه رسانههاي نوين زندگي بشر را در احاطه خود دارند و اگر نگوييم تمام دانستههاي بشر، بدون شك ميتوانيم بگوييم بخش اعظمي از دانستههاي بشر از طريق همين رسانهها بازتوليد و منتشر ميشود و از اين روست كه جذابيت و فراگيري دارد. هويت گمشده و مسيرهاي ناشناس به نظر من نكتهاي كه در برخورد با فضاي مجازي و به ويژه شبكههاي اجتماعي بايد بيش از پيش مورد توجه خانوادهها، مسئولان و متوليان امر قرار بگيرد مسئله هويت است. هويت ناشناس مديريت اين شبكهها براي بسياري از كاربران و نيز دسترسي سهل و آسان آنها به مخاطبان يكديگر سبب شده دامنه آسيبزايي مسئله بسيار گسترده شود و پرواضح است در چنين فضايي امكان بروز آسيبهاي ارتباطي و سوء ارتباطات نيز به شكل تصاعدي بالا ميرود. همانطور كه ميدانيم جمعيت ايران، يك جمعيت جوان است و توجه به جنبههاي گوناگون فرهنگي و روند اجتماعي شدن اين نسل از اهميت ويژهاي برخوردار است. در دنياي امروز به واسطه حضور رسانههاي سمعي و بصري در اغلب حوزهها، حجم انبوهي از دادهها و اطلاعات فرهنگي و اجتماعي در اختيار مخاطبان قرار ميگيرد. از آنجا كه تعداد كثيري از اين مخاطبان را جوانان تشكيل ميدهند به واسطه دريافت اين اطلاعات ناهمسو همواره در چند راهيهايي قرار خواهند گرفت كه انتخاب آنها را تعيين و تبيين ميكند. ضرورت توجه برنامهريزان فرهنگي به فضاي مجازي امروزه بر تمام متفكران اجتماعي روشن است كه توجه به محتواي شبكههاي اجتماعي از سوي نخبگان، نظريهپردازان و برنامهريزان فرهنگي جامعه ضرورتي انكارناپذير است. شايد به همين دليل است كه دنياي رسانهها تبديل به عرصهاي براي جنگ پنهان سياستمداران كشورهاي مختلف شده است. به اعتقاد جامعهشناسان و متخصصان فرهنگي، به طور كلي فرهنگ داراي دو بُعد مادي و معنوي است. بُعد مادي فرهنگي كه ابزارها، وسايل و به طور كلي تكنولوژي را در برميگيرد پيوسته تمايل به نو شدن دارد اما بُعد معنوي فرهنگ كه دربرگيرنده آداب و رسوم، اعتقادات و مواردي از اين قبيل است تمايل به سكون و عدم تغيير دارد. با چنين شناختي وظيفهاي سنگين بر دوش متوليان فرهنگ است، زيرا ميتوانند با رصد دائمي فضاي مجازي در سايه شناختي جامعتر از نسل جوان جامعه اقدام به برنامهريزي براي حفظ هويت فرهنگي جامعه كنند. از آنجايي كه جوانان راحتتر از بزرگسالان و سالمندان با ابزارهاي مادي فرهنگ ارتباط بر قرار ميكنند، از يك سو ارتباطشان با نسل گذشته گسيخته ميشود و از طرفي نسبت به پذيرش پيامدهاي معنوي تكنولوژي با آغوش بازتري اقدام ميكنند، لذا اين قشر از جامعه مخاطب اصلي براي برنامهريزي فرهنگي محسوب ميشوند. نياز به قوانين به روز و كارآمد نكته اساسي و در واقع مسئله ديگر اين است كه تدوين قوانين و راهكارهاي مواجهه و مقابله با آسيبهاي اجتماعي و جرايم هميشه بعد از شكلگيري آنهاست. به واسطه سرعت فزاينده ورود تكنولوژي به ويژه تكنولوژيهاي ارتباطي مبتني بر اينترنت فاصلهاي كه بين قوانين و آسيبها و جرائمي از اين دست در كشورهاي در حال توسعه ايجاد ميشود همواره در پي افزايش است. بررسيها نشان ميدهد همواره خلأهايي قانوني براي مواجهه با اين جرائم و آسيبها وجود دارد، بر اين اساس مكانيسم و مسير مقابله قانوني روشن با مجرمان در موارد مربوط به شبكههاي اجتماعي و حتي در عنوان كليتري تحت عنوان جرائم سايبري وجود نداشته يا به اندازه كافي جامع نيست. در كشور ما روند تصويب قانون اگرچه مشخص است اما روند نگارش آن به صورت طرح يا لايحه به دليل برخي تداخلات كاركردي و همپوشاني در وظايف سازماني دستگاههاي حاكميتي فرايندي زمانبر است. از سوي ديگر به اعتقاد جامعهشناسان و حقوقدانان تعداد عناوين مجرمانه در ايران در مقايسه با ساير كشورها بسيار زياد است و به بيش از هزار و 500 عنوان در قانون اشاره شده است كه اين مهم حجم پروندههاي وارده به قوه قضائيه را كه نيازمند رسيدگيهاي خاص و وقتگير است طلب ميكند. بر اين اساس اگر چه ضرورت تدوين و نگارش قوانين مورد نياز انكارناپذير است اما به نظر ميرسد يافتن راهكار ديگري كه در اين تطور پرشتاب آسيبها و دگرگونيها قابليت پيش گيرندگي و نگهدارندگي كاربران و به طور كلي شهروندان و عموم مردم از تفكر مجرمانه و نيز ارتقاي تواناييهاي ايشان به منظور پيگيري از قرباني شدن را داشته باشد ضرورتي اجتنابناپذير است. اين مهم جز اهتمام كافي به بخش فرهنگي كشور و ضرورت توجه به بازتوليد سبك زندگي اسلامي - ايراني به دور از تعصباتي كه گاه ممكن است از اين سوي بام و گاه ممكن است از سوي ديگر بام پرتابمان كند، اجتنابناپذير است. * جامعهشناس
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۳ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۶:۱۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]