واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: فرصت سازی و فرصت سوزی تهران - ایرنا- روزنامه اطلاعات روز دوشنبه در یادداشتی نوشت: در علم سیاست، سیاستمدار موفق کسی است که با تدبیر از تصمیم سازی تا اجرا فرصت سازی کند. کلیدواژه موفقیت سیاست ورزی، فرصت سازی است.
در ادامه این یادداشت به قلم ابوالقاسم قاسم زاده می خوانیم: اگرچه شرح و تعریف «فرصت» در علم تاریخ و سیاست گسترده و متنوع است اما دیپلماسی، شناخت اهرم ها و حدود و میزان امکانات برای تولید «فرصت» است. موازی با شرح «فرصت سازی» همواره از خطر «فرصت سوزی» نقد های تاریخی و سیاسی شده است. اگر نگاهی به تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران داشته باشیم دو گزاره «فرصت سازی» و «فرصت سوزی» را در این مسیر و تجربیات تاریخی ما می توانیم مشاهده کنیم. تحلیلگران تاریخی، فرصت سوزی ها را در بی تجربگی، ضعف دانش و شناخت، تا «خیانت» با سرانجامی اسفبار شرح و تفسیر کرده اند.
***
با این مقدمه نگاهی به خبر روز، «توافق هسته ای» داشته باشیم که در صدر اخبار و گزارش های سیاسی قرار دارد. دو روش در نقد تحلیلی این توافق یا تفاهم نامه با شش قدرت بزرگ جهانی می توان اتخاذ کرد.
یک روش این است که کلمه به کلمه متن طولانی توافق را که حدود 200 صفحه است، بخوانیم، خط کش بگذاریم و محاسبه کنیم که چه داده ایم یا قبول کرده ایم و چه گرفته ایم و چه به دست آورده ایم!؟ آنگاه مخالف یا موافق آن گردیم. البته برای مسئولین انتخاب این روش وظیفه است و باید به جای قبول کلیات در موارد خاص و معین نقد و نظر بدهند.
روش دیگر اینکه با نگاه به تقابل 12 سال گذشته ایران و غرب، باور داشته باشیم که این توافق فرصت سازی است که در بستر تعامل دو طرف و دیپلماسی موفق به دست آمده است. دکتر روحانی رئیس جمهور چند بار در مصاحبه ها و سخنرانی خود از همه خواسته است برای نقد و ارزیابی عملکرد دولت یازدهم حداقل به «حافظه کوتاه» مدت خود در گذشته مراجعه کنند. کجا بودیم؟ و حالا کجا هستیم؟ اگرچه در نوشته «محک» با عنوان «اعتماد یا توافق» (سه شنبه 9 تیر ماه 94) مراحل گذشته مذاکره درباره پرونده هسته ای نوشته شد که به طور فشرده سه مرحله متفاوت داشت. از 14 مهر 82 تا 24 مرداد 84 از 25 مرداد 84 تا 28 مهر 86 و از 29 مهر 86 تا پایان دوره هشت ساله ریاست جمهوری احمدی نژاد که مسئولیت گفتگوها و مذاکره با آقایان حسن روحانی، علی لاریجانی و سعید جلیلی بود و تداوم داشت. دوران هشت سال ریاست جمهوری احمدی نژاد که سعید جلیلی مسئولیت مذاکره را درباره پرونده هسته ای ایران داشت، دوره پیچیده و البته طولانی ای بود.
در این دوره تنافر ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 وسیع تر و عمیق تر شد. فراتر از پرونده هسته ای، دیپلماسی شخص رئیس جمهور (احمدی نژاد) که هر سال در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک شرکت و سخنرانی کرد موجب فاصله افزون تر جمهوری اسلامی ایران در ارتباطات بین المللی به خصوص با آمریکا و اروپا شد. اما درباره پرونده هسته ای ایران در دوران احمدی نژاد ـ جلیلی ما شاهد این نتایج شدیم؛ ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل، گشوده شدن این پرونده ذیل فصل هفتم (تهدید صلح و امنیت جهانی)، وضع تحریم های بی سابقه از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، کاهش نزدیک به نیمی از صادرات نفت، کاهش بیش از نیمی از درآمدهای ارزی کشور و ایجاد مشکلات فزاینده در انتقال پول نفت صادراتی به دلیل تحریم های بانکی و …
دولت یازدهم به ریاست دکتر روحانی در حالی میراث دار این پرونده شد که دولت های نهم و دهم به ریاست جمهوری احمدی نژاد در پایان، کشور را در تحریم کامل تحویل داد.
آمریکا در آن دوره هشت ساله احمدی نژاد، موفق شد تا پنج کشور قدرتمند جهانی (روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) را با طرح های خود برای اجرای روش صعودی منحنی تحریم ها همراه و همسو سازد. هدف طرح تحریم های آمریکا محاصره ایران در برکه ای مسدود بود و گام به گام اجرا گردید.
دوره جدید (دولت روحانی) با مجوز رهبر انقلاب برای انجام مذاکرات مستقیم با آمریکا (23 مهر 92) آغاز گردید. مسئولیت مذاکره درباره پرونده هسته ای به وزارت خارجه (با مدیریت مستقیم وزیر امور خارجه) سپرده شد.
تیمی متشکل از دیپلمات های وزارت خارجه، کارشناسان سیاسی، حقوقی، مالی و اقتصادی و امنیتی فراهم آمد. در اوج «فرصت سوزی» ناشی از کارنامه دولت نهم و دهم به ریاست احمدی نژاد، به سرعت این تیم با دیپلماسی فعال، مرحله به مرحله فرصت سازی کرد.
دیپلماسی فعال به ریاست ظریف وزیر خارجه با دستیابی به توافق در مذاکره با گروه 1+5 اجرای طرح بستن برکه ای محدود و مسدود برای جمهوری اسلامی ایران را شکست. دیپلماسی دولت روحانی به جای فرصت سوزی به روشنی فرصت سازی کرده است که در آینده نزدیک نتایج آن در تنظیم روابط با کشورها، چه در سطح منطقه ای یا بین المللی دیده خواهد شد.
از نظر نگارنده متن 200 صفحه ای توافق برای هر دو طرف، «فرصت سازی» است که اگر اجرا گردد نقطه عطف تاریخی خواهد بود که تأثیر مثبت آن در حوزه خاورمیانه و در روابط بین الملل آشکار خواهد شد. از تاریخ باید آموخت که مهمترین آموزش آن این است که فرصت سازی را به فرصت سوزی سوق ندهیم.
* منبع: روزنامه اطلاعات
** اول ** 1337
29/04/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]