واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
امتحان کن چند روزی در صیام توجه به معنویت با پرهیز از جاذبههای دنیوی میسر خواهد بود. از این رو در شریعت ادیان الهی، روزه جایگاهی ویژه دارد و به تصریح قرآن، امر به روزهداری قبل از اسلام بر پیروان دیگر ادیان نیز دستور بوده است.
روزه داری باعث می شود نیازهای روزمره انسان کاهش یابد و بر اثر این امور، جسم او ضعیف شود و در مقابل، روح وی با توجه به معنویت و روحانیت قوی تر و نورانی تر شود. عرفا معتقدند زخارف دنیوی باعث دوری انسان از معنویت می شود و او را در مفاهیم ظاهری و این جهانی غرقه می گرداند، اما روزه باعث می شود چند صباحی این اتصال و توجه به دنیا و کشش ها و جاذبه های آن کمتر و سوی معنوی و روحانی انسان بارور شود. روزه نوعی ریاضت تشریعی است که خداوند متعال برای تهذیب نفس آدمی بر او واجب کرده است. از این رو عرفا کوشیده اند بر اساس سیره خویش، مفاهیم عمیق باطنی و معنوی آن را مکشوف سازند. سیدحیدر آملی در «اسرار الشریعه» سه قسم روزه را بیان می دارد که قسم اول مخصوص اهل شریعت و قسم دوم خاص اهل طریقت و سومین آن در مقام اهل حقیقت است. حیدر آملی در این تقسیم بندی بیان می کند: پرهیز از خوردن و آشامیدن مطابق با دستور شرع مبین کار عموم اهل شریعت است که در آن، از زمانی خاص تا وقتی معین امساک می کنند و شروط روزه داری را به جای می آورند، اما اهل طریقت علاوه بر امساک از خوردن و آشامیدن، از اموری که مخالف رضای خدا باشد چه در گفتار و چه در کردار نیز پرهیز می کنند. در این مقام، مومن حواس ظاهری و باطنی خود را نیز مکلف به روزه می کند و چشم، گوش، ذهن و زبان او نیز در امساک و روزه داری است، یعنی در این مقام سالک طریق حق، خیال خود را نیز صرف توجه به روحانیت و نورانیت می کند و از غیر خدا بازمی دارد. اما روزه اهل حقیقت که مقام کاملان و بزرگان است، آن است که عارف مشاهده غیر حق را نمی کند و تمام وجود او محو دیدار روی دوست می شود. به دریا بنگرم دریا تو بینم به صحرا بنگرم صحرا تو بینم به هر جا بنگرم کوه و در و دشت نشان از قامت رعنا تو بینم به تصریح سیدحیدر آملی، در این مقام مشاهده غیرحق بر عارف حقیقی مصداق شرک است و او باید تمام توجه و وجودش محو تماشای حقیقت ازلی الهی باشد که اگر چنین نباشد روزه و نماز وی مقبول نخواهد بود. خور و خواب و خشم و شهوت شغب است و جهل و ظلمت / حیوان خبر ندارد ز مقام آدمیت رسد آدمی به جایی که بجز خدا نبیند / بنگر که تا چه حد است مقام آدمیت مولوی نیز حقیقت روزه داری را آن می داند که دهان انسان از لقمه های ظاهری بسته شود و دهان باطنی وی باز شود تا لقمه های معنوی را تناول کند: این دهان بستی دهانی باز شد/ که خورنده لقمه های راز شد این لقمه های راز همان مائده های آسمانی است که بر جان روزه داران فرود می آید و بر نورانیت و معنویت ایشان می افزاید. از این روست که در حدیث آمده؛ در این ماه شیطان در بند و زنجیر و روی وی سیاه است؛ زیرا انسان ها مجاری نفوذ شیطان در قلب هایشان را بسته می دارند و از معنویت نهفته در باطن خلقت بهره مند می شوند. قاضی سعید قمی نیز در کتاب «اسرار عبادات و حقیقت نماز» بیان زیبایی در مفهوم و علت حقیقی روزه دارد: «روزه سبب شکست عزم و اهتمام به غیرخداست، زیرا روزه عبارت است از فنای عبد در اسما و صفات خداوند. از این رو عزم و اهتمام به غیر خدا شکسته می شود و سبب سبک شدن حساب روز قیامت او می شود.» انسان روزه دار با روی گرداندن از جهان پر آشوب و غوغا و معاشرت پی در پی با خلق روزگار، در خلوت خود با خدای خود راز و نیاز کرده، گرسنگی و تشنگی را بر خود هموار می کند، به امید این که درهای فلاح و رستگاری بر وی گشوده شود و از فیوضات معنوی این ماه بهره ببرد و توشه ای برای آخرت خود بیفزاید و معرفتی معنوی بر معارف گذشته خود اضافه گرداند تا چند روزه دنیا به پایان رسد و زندگانی جاوید با کوله باری از معرفت و عمل خالص و امید به عفو پروردگار آغاز شود. منابع: ـ اسرار الشریعه، سیدحیدر آملی، تصحیح محمد خواجوی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی 1362 ـ اسرار عبادت و حقیقت نماز، قاضی سعید قمی، ترجمه علی زمانی قمشه ای، آیت اشراق 1387 جام جم هوشنگ شکری
 
سه شنبه 16 تیر 1394 ساعت 06:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 107]