واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
صفحات لمسي و فن آوري هاي آنها نويسنده: مهندس جواد عليپور صدري پديده اي که بتوان با لمس يک صفحه، کليه دستورات يا نمادهاي تصويري ( آيکون ها) روي آن را فعال کرد تا چند سال قبل، تنها مختص ادوات پيشرفته و خاص بود اما اکنون پيشرفت شگرف فن آوري کار را به جايي رسانده که چنين صفحاتي در موارد مختلف از گوشي هاي موبايل تا نمايشگرهاي کوچک و بزرگ در دسترس هستند. از ياد نبريم که تاريخچه صفحات لمسي به تحقيقات آزمايشگاهي در ميانه دهه 60 ميلادي باز مي گردد اما به جرأت مي توان گفت کامپيوتر HP-150 نخستين صفحه تجاري از اين دست بوده است که در سال 1983 در اختيار عموم علاقه مندان قرار گرفت. دکتر SamuelC.Hurst استاد مرکز تحقيقات دانشگاه کنتاکي در ايالات متحده به عنوان باني فن آوري صفحه هاي لمسي شناخته مي شود. او در سال 1974، نخستين صفحه لمسي شفاف را طراحي کرده و در سال 1977 « الو گرافيک» را اختراع نمود و روش فني پنج سيم مقاومتي را به نام خود ثبت کرد. صفحه لمسي يا Touch Screen به صفحاتي اطلاق مي شود که مي توانند تماس يک شيء و به ويژه انگشت انسان با آنها را با تکيه بر خواصي از قبيل نيرو، گرما، هدايت الکتريکي، مقاومت اپتيک و ... تشخيص دهند. نمايشگرهاي صفحه لمسي داراي دو وضوح يا Resolution متفاوت با دو مفهوم متمايز هستند، اولين مورد عبارت است از وضوح نمايش صفحه يا Display که کيفيت تصوير را تعيين مي کند( مثلاً 1280×1024) و در واقع همان ميزان وضوح معمولي مطرح در هر نوع مانيتور است. ولي مورد دوم، وضوح صفحه لمسي است که مبين دقت اين صفحه بوده و معمولاً برابر 4096×4096 است. سطح فعال بيشتر صفحات لمسي بوسيله تماس انگشت، دستکش و قلم مخصوص نوک سوزني يا Stylus فعال مي شود. در ادامه مهمترين فناوري هاي تشخيص تماس با اين قبيل صفحات را به صورت مختصر بررسي کرده ايم: مقاومتي Resistive اين فن آوري صفحات لمسي، شامل چند لايه مجزا است که مهمترين آنها دو لايه فلزي هستند. در اين نوع صفحات، لايه هاي مقاومتي با فاصله کمي از هم جدا شده اند تا لمس هر نقطه خاص توسط يک شيء يا انگشت، موجب اتصال صفحات مقاومتي در آن نقطه به يکديگر گردد. در اين حالت صفحه به صورت مقاومت عمل کرده و تغيير جريان الکتريکي آن توسط يک کنترل کننده، پردازش مي شود. اين تغيير جريان برحسب تعداد سيم هاي استفاده شده و مکان اتصال، موجب بروز مقاومت هاي مختلفي بين صفحات متفاوت خواهد بود. خروجي اين نوع صفحات لمسي، به طور معمول بين چهار تا هشت سيم است که مکان لايه هاي مقاومتي، برحسب تعداد خروجي مورد استفاده متفاوت خواهد بود. در واقع با وجود چهار سيم، شيء مي تواند در چهار گوشه و قسمت هاي چپ، راست ، بالا و پايين قرار گيرد و در حالت پنج سيم، نقطه هاي قابل تشخيص شامل چهار گوشه و نقطه وسط خواهد بود. صفحات لمسي مقاومتي معمولاً قيمت مناسبي دارند ولي داراي قدرت تفکيک 75 درصد هستند ( که با اضافه کردن فيلمهاي پلاستيکي و شيشه اي تا 85 درصد قابل افزايش است)، ضمن اينکه در مقابل اشياء تيز مقاومت کمي دارند و صدمه مي بينند. در نقطه مقابل، اين صفحات از عوامل بيروني مانند آب و گرد و خاک تأثير نمي پذيرند و امروزه بالاترين کاربرد متعلق به آنهاست. موج صوتي سطحي Surface acoustic wave اصل عملکرد فن آوري موج صوتي سطحي، بر مبناي بهره گيري از عبور امواج فراصوتي از صفحه لمسي، بنا شده است. هنگامي که چنين صفحه اي لمس مي شود، با جذب بخشي از اين امواج، تغيير بوجود آمده در امواج فراصوت، مکان لمس را مشخص کرده و براي پردازش به کنترل کننده مي فرستد. امکان صدمه ديدن چنين صفحاتي بر اثر عوامل بيروني، بسيار زياد است و آلوده شدن سطح آنها نيز مي تواند بر عملکرد صفحه لمسي اثر سوء داشته باشد. خازني Capacitive صفحه لمسي خازني، صفحه اي است متشکل از يک سطح غير هادي مانند شيشه که با روکش موادي هم چون اکسيد نازک اينديم( indium Tin Oxide-ITN) پوشانده شده است تا جريان ثابتي را از حسگر عبور دهد. اين حسگر ميدان دقيقاً کنترل شده اي از الکترونهاي ذخيره شده در هر دو محور افقي و عمودي را ايجاد مي کند که موجب بروز ظرفيت خازني خواهد بود. صفحات لمسي خازني را مي توان توسط انگشت بدون پوشش يا به وسيله ابزاري رسانا که با دست گرفته شده باشد، لمس کرد. اين قبيل صفحات لمسي از عوامل بيروني تأثير نگرفته و قدرت تفکيک بالايي دارند ولي به دليل وجود مدارهاي آناليز سيگنال گرانقيمت در آنها، بهاي زيادي دارند. جالب است بدانيد که گوشي آيفون اپل نيز از همين تکنولوژي بهره مي برد. فروسرخ Infrared عملکرد اين صفحات مشتمل بر يکي از دو روشي است که کاملاً با يکديگر تفاوت دارند. در روش نخست، تغييرات دمايي ايجاد شده در سطح صفحه توسط عوامل خارجي، مبناي کار قرار مي گيرد اما کند بودن اين شيوه و نياز به دستهايي گرم، از مشکلات آن محسوب مي شود. روش دوم به کارگيري آرايه اي از حسگرهاي فروسرخ عمودي و افقي را در بر مي گيرد که تغييرات در پرتوهاي تنظيم شده امواج فروسرخ نزديک سطح صفحه را تشخيص مي دهند. اين صفحات با برخورداري از مقاومترين سطوح، انتخاب اول کاربردهاي نظامي نيازمند به صفحات نمايش لمسي، محسوب مي شوند. کشش سنجي Strain gauge در پيکربندي سطح اين صفحات، چهار فنر در چهار گوشه آنها کار گذاشته شده است تا با سنجش کشش حاصل از خميدگي سطح در مواقع تماس، لمس شدن هر بخش صفحه تشخيص داده شود که البته از اين خاصيت مي توان در جهت Z يعني راستاي فشار انگشت هم بهره گرفت. عمده کاربرد اين صفحات به دليل مقاومتي که دارند، در لوازم عمومي بدون پوشش مانند دستگاه هاي خودکار صدور بليط است. از اين فن آوري با عنوان « صفحه فشاري » نيز ياد مي شود. تصويرسازي نوري( پردازش تصوير) Optical imaging در اين روش، تعداد دو يا چند حسگر تصوير، دور صفحه نصب مي شوند و نورهاي با زمينه فروسرخ در سمت ديگر صفحه و در زاويه ديد دوربين مخصوصي قرار مي گيرند. با هر تماس، سايه اي روي هر جفت از دوربينها مي افتد که با تشکيل يک مثلث، مکان تماس مشخص مي گردد. فن آوري تفرق سيگنالي Dispersive signal technology اين فن آوري از تأثير عوامل بيروني نظير گرد و خاک و هم چنين خط و خش روي شيشه مصون است و به دليل عدم نياز به المان هاي ديگري روي شيشه، از شفافيت خوبي نيز برخوردار است. از سوي ديگر بهره گيري از ارتعاشات مکانيکي در روش تفرق سيگنالي ، اين امکان را به چنين صفحاتي مي دهد تا با هر چيزي مانند انگشتان دست يا قلم هاي نوک سوزني بتوان آنها را لمس نموده و فعال کرد به شرطي که بي حرکت نباشند. تشخيص پالس صوتي Acoustic pulse recognition وظيفه فعال سازي اين فن آوري بر عهده بيش از دو مبدل پيزوالکتريک است که در مکان هاي مختلف صفحه قرار گرفته اند تا انرژي لرزش حاصل از تماس را به سيگنال الکتريکي تبديل کنند. هريک از اين سيگنالها به يک پرونده صوتي بدل شده و سپس براي هر نقطه از صفحه مقايسه مي گردد. جنس صفحه از شيشه خالص است تا خواص اپتيک و دوام شيشه را داشته باشد. اين سيستم با خش و خاک مشکلي نداشته و از دقت مناسبي برخوردار است و مهمتر از همه اينکه براي فعال شدن به هيچ جزء رسانايي نياز ندارد که مزيت مهمي براي صفحه هاي لمسي بزرگ است. برخي از کاربردهاي صفحات لمسي 1- نمايشگرهاي اطلاعات عمومي، کيوسکهاي اطلاعاتي، توريستي، اطلاعات تجاري و ساير نمايشگرهاي الکترونيکي قابل استفاده توسط افراد متعدد با دانش رايانه اي محدود. 2- رستوران ها و سيستم خرده فروشي جهت انجام کار با سرعت بيشتر، خودپرداز بانک ها، (ATM) ، سيستم حمل و نقل و باجه هاي فروش بليط. 3- سيستم هاي نظارت و خودکارسازي، از سيستم هاي نظارت تجاري گرفته تا خودکارسازي داخلي. 4- آموزش رايانه. 5- تکنولوژي ياريگر، در اين کاربرد بهتر است براي هر لمس يک پاسخ گرافيکي يا صوتي در نظر گرفته شود تا کاربر از پذيرفته شدن دستور خود اطمينان حاصل نمايد. 6- ساير کاربردها مثل بازيهاي کامپيوتري، سيستم هاي ثبت نام دانش آموزان، صفحه گرامافون خودکار و ... پس از اپل و عرضه گوشي آي -فون ، فروشگاه آنلاين آمازون نيز کتاب الکترونيک لمسي خود به نام Kindle و بعد هم سوني پخش کننده Daily Edition را عرضه کرده اند. هم چنين سيستم عامل جديد مايکروسافت به نام Windows 7 نيز به راحتي روي رايانه هاي صفحه لمسي عمل مي کند. مايکروسافت نيز براي جاودانه کردن نام خود در دنياي لمس، کامپيوتر ميزي کاملاً لمسي Surface را معرفي نموده که نوعي کامپيوتر کنش و واکنشي ، شبيه به يک ميز پذيرايي شيشه اي است. اين رايانه با برخورداري از يک صفحه 30 اينچي، حدود دو هزار يورو قيمت دارد و هم زمان به چند کاربر اجازه مي دهد تا از برنامه هاي مختلف استفاده کرده يا به صورت مجزا عکس و فيلم هاي خود را مشاهده کنند. اگرچه اين ميز لمسي مورد توجه گروه سني 15 تا 35 سال قرار دارد اما به دليل قيمت بالا، تاکنون تنها 200 نمونه از اين دستگاه به فروش رفته است و به همين دليل، غول نرم افزاري دنيا در تلاش است تا نمونه اي از آن را با قيمت زير يک هزار و 500 دلار ارائه کند. اکنون اين سوال مطرح است که آيا ممکن است روزي نوشتن به وسيله صفحه کليدها با قدمتي بيش از 55 سال، از بين برود؟ « فروزان گلشني» مدير ايراني بخش مهندسي دانشگاه کاليفرنيا در لانگ بيچ در جواب اين سوال مي گويد: خير! استفاده از 10 انگشت به عنوان روشي بسيار مؤثر و سريع براي نوشتن باقي خواهد ماند. هم چنين به اعتقاد « نيکلاس نگروپونته» بنيانگذار Media Lab در دانشگاه M.I.T ، صفحه کليدها چه به صورت مکانيکي و چه به صورت لمسي، به همين شکل باقي مي مانند و ايده استفاده از انگشت ها، هم براي نوشتن حروف و هم براي نوشتن نمادها هرگز از بين نمي رود اما به دليل تغيير پذيري بالاتر صفحه کليدهاي مجازي، اين فن آوري مي تواند جايگزين صفحه کليدهاي مکانيکي گردد. منبع: نشريه نوآور، شماره 63
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 593]