واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: قره پاپاق ها، درطول جنگهاي ايران و روس با وجود ايستادگي دربرابر لشكريان روس مجهز به سلاح مدرن، به ناچارعقب نشيني و از راه عثماني به ايران بازگشتند و عباس ميرزا پس از مدتي اقامت در سلماس به دليل علاقه به افراد وطن دوست اين ايل، زمين هايي را در جلگه تاريخي سولدوز نقده با هزينه شخصي خريداري و در اختيار آنها گذاشت كه بعد از گذشت زماني طولاني، هنوز در اين جلگه تاريخي ساكن بوده و زندگي مي كنند. افراد ايل قره پاپاق، ازاين نظر چنين ناميده مي شوند كه كلاه هاي سياه رنگي از پوست بره بر سر خود مي گذاشتند و اين نامگذاري در خاك عثماني و توسط ترك هاي عثماني صورت گرفته است. اين ايل با داشتن خصوصيات روحي، جسمي و جنگآوري خود و جمعيتي بيش از شش هزار خانوار، افرادي شناخته شده در تاريخ ايران هستند. زبان اين ايل توركي يا تركي بوده و اين زبان با توجه به سابقه تاريخي اقامتشان در آذربايجان، شباهت زيادي با گويش هاي تركي جمهوري آذربايجان دارد. دين و مذهب قره پاپاق ها، اسلام و شيعه بوده و وجود اشعار مذهبي موجود به زبان تركي در مدح ائمه و پيامبران الهي بيانگر اعتقاد قلبي و ايماني آنهاست. يكي ديگر از ويژگي هاي فرهنگي انها، طرز برداشت و تلقي افراد جامعه از رويدادها و حوادث است كه در بخش اعتقادات و خرافات بررسي مي شود و هر قومي به مختصات اقليمي و جغرافيايي خود اعم از ايلي، روستايي و شهرنشين بودن و با توجه به خصوصيات رواني و آگاهي هاي خود به بعضي اوهام، پندارها و طرز تفكرات خاصي روي مي آورد. عيسي يگانه، نويسنده و محقق در زمينه ايل قره پاپاق و سولدوز، به برخي اعتقادات عامه در اين ايل اشاره مي كند و مي گويد: انها، جارو كشيدن در شب را مكروه مي دانند و از ريختن آب روي آتش در شب خودداري كرده و اعتقاد دارند كه ممكن است از آتش جن برخيزد. وي افزود: قره پاپاق ها شكستن ظروف را بد و نيك دانسته و اعتقاد دارند كه با اين كار ناراحتي و يا غمي پيش آمده و يا بلايي از سر خانواده رفع مي شود. به گفته اين نويسنده، افراد اين ايل، در زير ناودان نمي مانند، چرا كه معتقدند خطر جن زدگي يا آل زدگي وجود دارد، به ويژه در موقع عصر و نزديك غروب و بعد از آنكه آن را شر وختي به معناي وقت شر مي نامند. انها شمارش افراد در جمع را كاري زشت و ناپسند مي دانند و عقيده دارند اين كار باعث كم شدن يكي از آنها مي شود. اعياد نيز جايگاه خاصي در بين افراد اين ايل دارد. در ايام تولد پيامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) با لباس آراسته و پاكيزه براي ديدن اقوام و آشنايان بيرون رفته و بعد از ظهرها نيز در مساجد، مجالس جشن گرفته و سرور برپا كرده و به تلاوت قرآن مي پردازند. اما با توجه به اينكه خانواده در ميان ايل قره پاپاق از جايگاه و ارزش ويژه اي برخوردار بوده و نقش اجتماعي خاص خود را در جامعه ايفا مي كند به بررسي موضوع ازدواج و آداب و رسوم مربوط به اين سنت در بين افراد اين ايل مي پردازيم. در ازدواج رعايت وصلت با افراد فاميل و خويشاوند در اولويت قرار دارد و اغلب ازدواج ها بين هم گروه و هم طبقه ها صورت مي گيرد. نوع وصلت در بين انها به دو دسته ازدواج رسمي و ربايشي يا فراري دادن(قاجيتماخ) تقسيم مي شود. برخي از رسوم اوليه ازدواج به اين شكل بوده كه در صورت رضايت دختر و پسر، خانواده پسر همراه فاميل به خواستگاري (ائلچيليخ) عروس مي روند. خواستگاري ها معمولا درعصر و يا بعد از شام صورت مي گيرد. پس از اين آيين كه شرايط اوليه تعيين شيربها(باشليخ) و مهريه(كبين) مشخص شد، در روز معيني پدر داماد به همراه ريش سفيدان و اقوام براي صرف شيريني و جاري كردن صيغه نكاح به خانه عروس مي روند و با شكستن كله قندي اين آيين صورت مي گيرد. همراهان و بستگاه عروس و داماد البسه و ديگر ضروريات را در روزي كه به روز خريد معروف است، تهيه كرده و روز بعد بستگان و خويشان زن خانواده داماد، وسايل خريداري شده را به خانه عروس مي برند كه به اين روز (پارچا گونو) گفته مي شود. درشب حنابندان(خينا گئجه سي) با اجراي رقص محلي (ياللي) و خواندن آوازهاي محلي(ماهني ها) به جشن و سرور مي پردازند. آوردن عروس را معمولا روز پنجشنبه بعد ازظهر انجام مي دهند تا خوش يمن باشد. سه روز بعد را روز ديدار (گوروش گونو) مي نامند كه بستگان داماد و عروس با هدايايي به ديدار عروس و داماد مي روند. اما نوع دوم ازدواج در بين ايل قره پاپاق شكل ربايشي آن است، در صورتي كه خانواده عروس با اين وصلت راضي نباشند، دختر و پسر با رضايت يكديگر در وقت مناسب با هم فرار مي كنند و بعد از چند روز اقامت دختر در بستگان داماد رضايت خانواده عروس جلب و آيين ازدواج صورت مي گيرد. البته اين شكل ازدواج در گذشته رواج بيشتري داشته است. در ايل قره پاپاق، روابط فاميلي و طايفه اي در روستاها نسبت به شهرها گسترده تر است، البته در شهرها نيز اين روابط از اصالت خاصي برخوردار است. ديگر رسوم ايل قاراپاپاق در منطقه سولدوز هم از اصالت خاصي برخوردار بوده و افراد به وسيله خويشاوندي نسبي و سببي، خوني و اجتماعي به هم وابسته اند. شب يلدا(چيلله گئجسي)، نمازليق، رفتن به اوجاق ها و برگزاري آيين هاي ملي و نوروز از ديگر آيين هاي اصيل ايل قره پاپاق است. گزارش: نگين حاتمي 645/587
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 333]