واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
ایرانیان مسلمان و معنویت گرایی در سبک زندگی حکمای ایران اسلامی در شیوه و سبک زندگی خود میکوشیدند تا در چند روز زندگی دنیوی توشهای معرفتی و فهمی روحانی از حقایق باطنی عالم را کسب کنند.
از این رو شاهدیم که حکمای این سرزمین در طول تاریخ با هر عقیده، فلسفه و مشی فکری، رو به سوی معنویت نهاده و از نعمات عالم غیب بهره مند شده اند. این شیوه زندگی باعث شده است بزرگان اندیشه و خرد ایران اسلامی همچون خورشیدی تابان بر تارک جهان اسلام بدرخشند و عالمی را از نور معرفت خویش روشن گردانند. نگاه حکما و اندیشمندان به سبک زندگی معنوی فارابی، مهم ترین هدف زندگی انسان را رسیدن به سعادت حقیقی می داند و سعادت را خیر مطلق معرفی می کند، همان خیری که به انسان سالک در غایت سلوک خویش از عقل فعال اشراق می شود و در پرتو آن، مفاهیم حقیقی عالم را درک می کند. اگر آحاد جامعه اسلامی (هرکس به قدر معرفت خویش) اینچنین باشد، مدینه فاضله و آرمانشهر تجلی خواهد کرد. ابن سینا، حکیم والامقام ایرانی نیز جایگاه نفس ناطقه انسانی را فراتر از توجه بیش از حد به خوردن و خوابیدن و امور مادی می داند و در اسرار الصلوه خویش می نویسد: «نفس ناطقه از جانب بالا و مجردات عالیه و جواهرات عقلیه و اولیه است و خوردن و آشامیدن و.... در شأن او نیست، بلکه کار او انتظار کشف حقایق و رویت آن حقایق با حدس تام و ذهن پاک برای درک معانی دقیق است».1 سعدی، استاد اخلاق نیز ارزش و مقام آدمی را به شرافت روح انسانیت نسبت می دهد و لباس زیبای ظاهری را (یعنی تمام ویژگی های مادی که انسان آن را لباس و پوششی برای خود قرار داده است) در خور و شأن ارزشگذاری بر انسان نمی داند و از دیدن پرواز پرندگان در فضای آسمان بی کران، پرواز انسان در فضای بیکران عالم غیب را یادآور می شود. طیران مرغ دیدی تو ز پایبند شهوت / به درآی تا ببینی طیران آدمیت مولانا نیز در این میان با صدای رسا فریاد می زند و با ناله های گاه و بیگاه خویش انسان های خفته در گِل را به یاد سرمنزل حقیقی شان می اندازد؛ همان جا که نیستان وجود است و از آنجا آمده اند و لاجرم بدانجا باز می گردند. اما چه کند که «محرم این هوش جز بی هوش نیست» یعنی گوش هوش می خواهد تا بانگ جرس از باطن عالم شنیده شود و جان انسان ها در طلب حقیقت پر و بالی بزند. شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در منطق الطیر شرح زندگی انسان هایی را به تصویر کشیده است که در پی دیدار جانِ جان سفر آغاز می کنند و بعد از طی مراحل و منازل بسیار سی مرغ می توانند به دیدار حقیقی سیمرغ نایل شوند. شیخ خود درباره این داستان می گوید: من زفان و نطق مرغان سر به سر با تو گفتم، فهم کن ای بی خبر / در میان عاشقان، مرغان درند کز قفس پیش از اجل بر می پرند نگاه جوانمردان و اهل فتوت به سبک زندگی جوانمردان هم و غم خویش را بر خدمت بی منت بر خلق روزگار نهاده اند و سعادت حقیقی و رستگاری اخروی را در گرو این امر می دانند که «طریقت بجز خدمت خلق نیست». این مردان، با صداقت و صفای باطن و در پی کشف معانی معنوی فتوت و جوانمردی پای در میدان تهذیب نفس می گذارند و در میان خلق روزگار بی ادعا زندگی می کنند و هنگام نیاز پای در میدان عمل می گذارند. جوانمردان با تاسی به سیره امیرالمومنین(ع)، شجاعت را با معنویت عجین کرده اند و بخشش در عین قدرت را شعار خویش کرده اند و کمک و دستگیری ضعفا را پیشه خود ساخته اند تا در دنیا و آخرت رستگار شوند و از الطاف بیکران حضرت حق برخوردار باشند. فهم معنی اندیشه بزرگان در سبک و شیوه زندگی همان گونه که گوشه ای از آن بیان شد، حول محور معنویت می چرخد و سعی می شود تا روح انسان به خداوند خویش نزدیک و نزدیک تر شود. اینچنین انسانی علاوه بر این که خود را به مراتب عالیه انسانیت سوق می دهد در جامعه نیز مصدر خیر و برکت و بدون چشمداشتی از مردم به کمک های مادی و معنوی مشغول می شود و از اعمال و انفاس طیبه او انسان های بسیاری راه سعادت و خوشبختی را می یابند یا مشکلی از مشکلات ایشان حل و فصل می شود. همچنین توجه به شیوه های زندگی اینچنینی و الگوبرداری از سیره و روش بزرگان، انسان را به سیر در وادی معرفت می کشاند و از غرق شدن در ظواهر زندگی رهایی می بخشد. امروزه که ما در غوغای جهان مادی اسیر شده ایم و جاذبه های دنیا بسیار شده و کشش های آن نیز سخت تر و شدیدتر شده است توجه به این سیره ها و تفکرات می تواند معنویت که گمگشته حقیقی انسان است را یادآور باشد تا مگر لحظه ای نیز به حقیقت، نه تنها در لفظ بلکه با توجه عمیق به کسب معنویت و انسان روحانی شدن روی آوریم. پا نوشت:1 ـ فراسوی نیایش(اسرار الصلوه)، ابن سینا، ترجمه محمد ملکی، علمی و فرهنگی 1387 هوشنگ شکری / جام جم
 
دوشنبه 25 خرداد 1394 ساعت 02:20
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 108]