واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: رژيم غذايي در فيبروز سيستيک
بيماري فيبروز سيستيک که فيبروز کيستيک(Cystic Fibrosis) نيز خوانده مي شود يک اختلال ژنتيکي(اتوزومال مغلوب) است که در سفيد پوستان شايع تر است و متوسط اميد زندگي در اين بيماران به 37 سال رسيده است. در اين بيماري با اختلال در سلول هاي اپيتليال، عملکرد طبيعي غدد برون ريز مختل شده و با ترشح ترشحات غليظ و چسبنده منجر به انسداد غدد و مجاري مي شود. ريه ها و مجاري ريوي، غدد بزاقي و عرق، روده ها، پانکراس، کبد و مجاري اندام تناسلي از اعضاي درگير در اين بيماري هستند.براي مراقبت هاي تغذيه اي مناسب در اين بيماري بايد با عوارض آن به صورت مختصر آشنايي داشته باشيم.عوارض شايع:عوارض تنفسي: برنشيت حاد و مزمن، بيماري مزمن انسداد ريوي، عفونت ريه ها و زخم مجاري تنفسي.عوارض گوارشي: مدفوع حجيم و بد بو، انقباضات شکمي و انسداد روده اي.عوارض در پانکراس: عدم کارايي آنزيم هاي پانکراس: در 85 تا 90 درصد افراد مبتلا، تجمع موکوس غليظ، مقدار آنزيم هاي مترشحه پانکراس و عملکرد آن ها را در روده کاهش مي دهد و با کاهش اسيدهاي صفراوي منجر به سوء جذب چربي مي شود.تخريب قسمت درون ريز پانکراس: اين عارضه ممکن است منجر به نقص تحمل گلوکز و ابتلا به ديابت مليتوس شود.براي جلوگيري از انسداد روده اي، دريافت مايعات و فيبر کافي، تمرينات متداول و استفاده از مُسهل ها(به شرط مشورت با پزشک ) توصيه مي شودتست عرق، وجود بيماري ريوي و تاخير در رشد و سوء جذب، از شاخص هاي تشخيص اين بيماري هستند.اختلالات آنزيمي به وجود آمده، سوء هاضمه و سوء جذب مواد مغذي را به دنبال دارد و از طرفي دو عامل ديگر کاهش اشتها و دريافت مواد مغذي به دليل عوارض گوارشي و افزايش نياز بدن به دليل ماهيت بيماري، عفونت و عوارض تنفسي(بالا بردن انرژي مصرفي و اتلاف انرژي)، همگي در کنار هم منجر به سوء تغذيه در اين بيماران مي شود که به صورت تاخير رشد و سختي حفظ وزن متناسب با قد بروز مي کند.با شروع درمان و مراقبت هاي تغذيه اي کنترل شده، تدريجا عوارض کاهش يافته و با دريافت انرژي و مواد مغذي کافي، رشد متناسب با قد حاصل مي شود؛ به طوري که يکي از عوامل در افزايش طول عمر اين بيماران بهبود وضعيت تغذيه اي در طولاني مدت مطرح شده است.در درمان اين بيماران، هدف آنزيم درماني، تصحيح سوء هاضمه و سوء جذب است تا با در دسترس قرار دادن آنزيم کافي، هضم و جذب چربي ها، پروتئين، کربوهيدرات و کليه ي ويتامين ها و مواد معدني به سهولت انجام شود و به تدريج با کاهش عوارض گوارشي بيمار به راحتي غذاي بيشتر و متناسب تر بخورد. نکته ي مهم در نحوه ي مصرف آنزيم هاي تجويز شده است، به طور مثال نجويدن قرص ها(خصوصا در کودکان) و مخلوط نکردن آنزيم هاي خوراکي با يک سري مواد غذايي از جمله لبنيات.
هدف مراقبت تغذيه اي:هدف مراقبت تغذيه اي در اين بيماران:* کنترل سوء هاضمه و سوء جذب، * برآورده کردن نيازهاي بدن با تامين مواد مغذي * و ايجاد و حفظ وزن متناسب با قد است.برآورد نيازهاي تغذيه اي به صورت فردي و جداگانه توسط متخصصين تغذيه، بر اساس سن، جنس و قد بيمار، ميزان متابوليسم پايه، ميزان فعاليت، وجود و شدت عفونت ريوي و شدت سوء جذب محاسبه مي شود. نکته ي مهم اين است که به اشتباه نبايد فعاليت بيمار محدود شود، بلکه در عوض بايد ميزان انرژي دريافتي با توجه به ميزان فعاليت بيمار افزايش يابد.بايد توجه داشت که براي جلوگيري از انسداد روده اي، دريافت مايعات و فيبر کافي، تمرينات متداول و استفاده از مُسهل ها(به شرط مشورت با پزشک ) توصيه مي شود.محتواي رژيم غذايي: درشت مغذي ها:* چربي : 35 تا 40 در صد از کل کالري دريافتي * پرو تئين: 15 تا 20 درصد از کل کالري دريافتي * کربوهيدرات: مابقي انرژي دريافتي را تامين مي کند.نکات قابل توجه:* در استفاده از چربي ها سعي شود جهت تامين اسيدهاي چرب ضروري از کليه ي منابع مانند روغن کانولا، روغن سويا، روغن ذرت، روغن ماهي و .... استفاده شود.* تکرر دفعات مدفوع، مدفوع چرب و انقباضات شکمي مي تواند از علايم عدم تحمل چربي باشد.* در صورت پيشرفت بيماري ميزان کربوهيدرات و نوع آن بايد کنترل شود. * در صورت پيشرفت بيماري ممکن است عدم تحمل لاکتوز ايجاد شود.با شروع درمان و مراقبت هاي تغذيه اي کنترل شده، تدريجا عوارض کاهش يافته و با دريافت انرژي و مواد مغذي کافي، رشد متناسب با قد حاصل مي شودريز مغذي ها:ويتامين ها:در اين بيماران به علت اختلال در هضم چربي، بيمار بيشتر در معرض کمبود ويتامين هاي محلول در چربي(A , D , E , K )قرار خواهد گرفت که در صورت بروز علايم کمبود هر کدام مکمل درماني خواهد شد.مواد معدني: ممکن است در اين بيماران کمبود آهن، منيزيم، روي و کلسيم پيش بيايد. مصرف کافي سديم به علت اتلاف فراوان در اين بيماران بايد کنترل شود.توصيه هاي تغذيه اي:* خوردن وعده هاي غذايي مکرر، کم حجم و پُرانرژي * خوردن مواد غذايي پُرپروتئين* آرام غذا خوردن * افزودن تدريجي غذاهاي جديد * خوردن مايعات فراوان به منظور رقيق سازي ترشحات * کنترل علايم کم آبي * خوردن غذاهاي نرم در بيماراني که در هنگام جويدن دچار خستگي مي شوند.راحله باباپور – کارشناس تغذيهبخش تغذيه تبيان* مطالب مرتبط:تغذيه در بيماران مبتلا به ذات الريه غذاهاي مفيد براي بيماري COPD
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3457]