واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
سنگهای بسته بر پای صنعت نفت را بازکنیم صنعت نفت به عنوان صنعت پیشرو در اقتصاد کشور، در آستانه رفع احتمالی تحریمهای اقتصادی با چالشها و محدودیتهای زیادی دست به گریبان است. بخشی از این چالشها ناشی از کند شدن روند ایجاد و توسعه زیرساختی است که در پرتو تحریمهای اقتصادی و ضعف مدیریت در یک دهه گذشته ایجاد شده است.
در برهه ای تغییر مداوم مدیریت کلان این صنعت و حاکم شدن نگاه سلیقه ای و بخشی بر آن، زمینه چوب حراج زدن بر منابع و فرصت های بی بدیل این صنعت را موجب شد. فرصت هایی که در صورت بهره مندی درست، می توانست به عنوان متغیر و عامل قدرت و امنیت کشور و دست برنده اقتصادی به شمار آید. اما هم اکنون و درحالی که همه چشم به صنعت نفت و نقش آفرینی آن برای رقم زدن دوران گشایش پس از تحریم ها و خروج از رکود و ایجاد رونق اقتصادی دوخته اند، این صنعت در سخت ترین شرایط اقتصادی و مالی گرفتار است به گونه ای که به گفته مقامات ارشد آن برای تامین امور جاری در تنگنا به سر می برد. فشارهای مالی انباشته ناشی از تحریم های اقتصادی در سال های اخیر در دو شکل عدم امکان تولید و صادارت عادی نفت به سطح گذشته، و همچنین عدم دسترسی به منابع مالی ناشی از فروش حداقلی نفت به دلیل محدودیت های نقل وانتقال پول، فرصت های توسعه ای بسیاری را از صنعت نفت کشور گرفت. در حال حاضر ده ها میلیارد دلار از پول های صادراتی نفت در کشورهای مختلف دنیا انباشته شده و امکان بهره گیری از این منابع وجود ندارد. علاوه بر محدودیت های دسترسی به منابع مالی، باید به فشار سنگینی که برخی سیاست های اقتصادی بر صنعت نفت کشور تحمیل کرده و می کند اشاره کرد. این فشار در حال حاضر عمدتا از ناحیه یارانه نقدی است که دولت ناچار است برای خودداری از بی انضباطی مالی و تشدید رکود تورمی، متوسل به صنعت نفت شود. توضیح کامل تر داستان یارانه نقدی و صنعت نفت مجال دیگری می طلبد اما این نکته قابل اشاره است که صنعت نفت در حال حاضر در مقایسه با سایر بخش های اقتصادی بیشترین فشار یارانه نقدی را تحمل می کند. ساختار نادرست مصرف انرژی در کشور و تداوم مصرف بی رویه که ایران را به نسبت جمعیت در زمره پرمصرف ترین کشورهای دنیا در حوزه انرژی های فسیلی و در رده کشورهایی همچون چین قرار داده، عامل محدودکننده و چالش ساز دیگر برای صنعت نفت کشور است. با چنین روندی و عدم کنترل مصرف بی رویه انرژی در کشور، صنعت نفت ناچار است بخش قابل توجهی از منابع محدود خود را صرف تولید انرژی برای مصرف داخلی کند. کنترل و مدیریت این مصرف، خود نیازمند میلیاردها دلار منابع مالی است. این منابع طبق بند( ق )تبصره 2 قانون بودجه و با پیش بینی دولت و وزارت نفت در مرحله اول، در حدود 100 میلیارد دلار پیش بینی شده است که با وجود محدودیت های مالی فعلی تحقق آن سخت به نظر می رسد. در صورت عدم چاره اندیشی، ایران به گفته مقامات و کارشناسان اقتصادی، کمتر از 10 سال دیگر برای تامین سوخت مصرفی روزمره خود نیازمند واردات است. با این تفاسیر به نظر می رسد ترجمه واقعی از اقتصاد مقاومتی، پویاسازی صنعت نفت کشور به عنوان صنعت پیشرو و دارای مزیت نسبی برای اقتصاد کشور از یک سو و مهار و کنترل مصرف انرژی در کشور است. اما آنچه بیش از همه صنعت نفت را آزار داده و آن را رنجور ساخته، حاشیه سازی های سیاسی و برخوردهای تنگ نظرانه است که بدون توجه به مصالح و منافع ملی کشور، بسیاری از فرصت های لازم برای احیا و توسعه این صنعت را از بین برده و می برد. برخوردهای جناحی و سیاسی با صنعت نفت، همواره سنگ بزرگی بر پای این صنعت بوده که در سال های اخیر تشدید شده است. گردش بالای اقتصادی این صنعت و وابستگی ساختار سیاسی و اجرایی کشور به آن به طور طبیعی حساسیت سیاسی آن را بالابرده است اما واقعیت این است که این حساسیت ها سبب شده که مجموعه صنعت نفت در هاله ای از توهم و تردید و توطئه قرار گیرد و عملا از مدار طبیعی و واقعی توسعه ای دور بماند. باید پذیرفت، حتی پس از رفع تحریم ها، ورود جریان های سرمایه گذاری به صنعت نفت کشور و فعال شدن شرکت ها و بنگاه های اقتصادی و همچنین بازیابی بازارهای از دست رفته زمان بر خواهد بود. در این راستا باید حداقلی از آمادگی زیرساختی برای جذب سرمایه های خارجی در حوزه های بالادستی و پایین دستی هم فراهم باشد. بدون وجود این زیرساخت ها به ویژه در حوزه پالایشگاهی و پتروشیمی، روند جذب و بهره گیری از سرمایه و فناوری های خارجی سخت و زمانبر خواهد بود و این مساله می تواند موجب از دست رفتن فرصت های اقتصادی شود. این مهم نیازمند عزم و اجماع ملی بر صنعت نفت و تلاش برای تبدیل آن به موتور محرکه اقتصاد کشور به دور از حاشیه سازی و تنگ نظری سیاسی است. توسعه کیفی صنعت نفت ترجمه واقعی اقتصاد مقاومتی است و سرنوشت کشور در گرو این مهم است. بسیج منابع مالی و تامین و تزریق درست و مناسب منابع مالی کشور به این صنعت به خصوص از صندوق توسعه ملی، می تواند راهگشای اقتصادی کشور در مسیر آینده باشد. دکتر علیرضا سلطانی - استاد دانشگاه
 
سه شنبه 15 اردیبهشت 1394 ساعت 08:42
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]