واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: «سرزمین مرزی» در بن بست - محمدرضا عرفانیان تهران – ایرنا- اوکراین از یک سال پیش درگیر بحرانی فرسایشی شده که هنوز چشم انداز روشنی برای پایان آن متصور نیست و به نظر می رسد نه تنها «کی یف»، بلکه حامیان گروههای درگیر یعنی روسیه و غرب نیز در بن بستی سیاسی- نظامی گرفتار شده اند.
هنگامی که «اسلاوهای شمالی» این سرزمین را «اوکراین» نامیدند شاید به خاطر شرایط متغیر و بی ثبات آن بود.
اوکراین به زبان اسلاوهای شمالی یعنی «سرزمین مرزی» و این به معنای آن است که این منطقه از ابتدا محل مناقشه روسیه با بقیه اروپا بوده است.
از نگاه مسکو ، هویت اوکراین با روسیه درهم آمیخته و تفکیک این دو از یکدیگر قابل تصور نیست چرا که بخشی از تاریخ روسیه در اوکراین رقم خورده است.
تاریخ بیانگر آن است که برخی از جنگ ها برای صیانت از روسیه مانند نبرد «پولتاوا» Poltava در خاک اوکراین روی داده است.
جنگ پولتاوا بین پطر کبیر پادشاه روسیه و شارل دوازدهم پادشاه سوئد در سال 1688 میلادی روی داد که 21 سال طول کشید و در پایان به شکست سوئد انجامید. روسیه در پایان این جنگ به عنوان قدرتی بزرگ در اروپا ظاهر شد. این جنگ نقطه آغازی برای ظهور روسیه در اروپا و عرصه بین المللی بود و اوکراین بخشی از این تاریخ است و مسکو حاضر نیست از آن چشم پوشی کند.
از سوی دیگر ناوگان دریای سیاه که انگیزه اصلی از ایجاد آن ، حضور و قدرت نمایی روسیه در مدیترانه است بر استقرار این ناوگان در شبه جزیره کریمه استوار شده است. حساسیت اوکراین برای روسیه به حدی است که پس از فروپاشی اتحاد شوروی همواره سخن از این بود که «کی یف» به کدام سو خواهد رفت . غرب یا شرق؟ این موقعیت اوکراین برای قرنها نه تنها دغدغه مسکو بوده بلکه حساسیت کشورهای غربی را نیز به همراه داشته است.
برژنسکی از نظریه پردازان سیاست خارجی آمریکا در سال 1990 میلادی و اندکی پس از فروپاشی اتحاد شوروی در مقاله ای نوشت: «روسیه می تواند یک امپراتوری یا یک دمکراسی باشد ولی نمی تواند هر دو آنها باشد». همچنین وی تاکید داشت: «روسیه بدون اوکراین نمی تواند به یک امپراتوری تبدیل شود».
این سخنان برژنسکی گرچه در نگاه نخست خطاب به روسیه است ولی درواقع حساسیت اوکراین برای غرب را نیز نشان می دهد. به بیان دیگر می توان چنین نتیجه گیری کرد که از دیدگاه برژنسکی چنانچه اوکراین از روسیه جدا شود در آن صورت مسکو قادر نخواهد بود به عنوان یک قدرت بزرگ ظاهر گردد.
از این زاویه، شاید بتوان بخشی از بحران اوکراین را رمزگشایی کرد ولی نکته مهم در این میان دلایل آغاز بحران نیست بلکه چگونگی خاتمه آن است.
بعید است که روسیه بخواهد در اوکراین اقدام به مداخله نظامی مستقیم بکند زیرا از تبعات و عواقب آن آگاهی دارد، از سوی دیگر غرب نیز چنین طرحی را از جانب خود متصور نمی داند زیرا بخوبی آگاه است که با واکنش تند مسکو مواجه خواهد شد؛ بنابراین برای بحران اوکراین هیچ راهی به جز مصالحه بین طرفهای درگیر باقی نمی ماند. نکته حایز اهمیت اینکه تا متقاعد شدن طرفین برای دستیابی به چنین مصالحه ای ، بحران اوکراین بصورت فرسایشی تداوم خواهد داشت و در این میان مردم این سرزمین هستند که تاوان گزافی پرداخت می کنند.
سخن آخر اینکه ویژگی یک دیپلماسی کارآمد و شایسته ، بررسی علل آغاز یک بحران نیست بلکه یافتن راههایی برای پایان آن است.
غرب باید هویت تاریخی اوکراین و روسیه را محترم بشمارد و راه حل مسالمت آمیزی برای خروج از این بن بست بیابد.
*کار شناس بین الملل
لینک مرتبط
http://irna.ir/fa/News/81539459/
09/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]