تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1867405684
-مهمانان ناخوانده خلیج فارس
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
خلیج فارس؛ شاهراه حیاتی منطقه مهمانان ناخوانده خلیج فارس برخی تحلیلگران بر این گمانند آنچه سبب رشد استعمار در جهان طی قرن‌های شانزدهم تا نوزدهم میلادی شد، توسعه نیروی دریایی بود.
نیرویی که می توانست قدرت های جهانی را فراتر از مرزهای منطقه ای خود در منافع اقتصادی و سیاسی مناطقی سهیم کند که این سو و آن سوی جهان می توانستند نقش مستعمره های تازه را به عهده بگیرند. به این ترتیب با کمک نیروی دریایی، هم انگلیسی ها توانستند خود را به هند برسانند و هم پرتغالی ها عزم خلیج فارس کنند. با این حال سرنوشت این قدرت ها در بازی های منطقه ای در هر خطه ای متفاوت بود و گرچه انگلیسی ها توانستند آمریکا یا هند را به مستعمره خود تبدیل کنند، اما اوضاع و احوال بازیگران فرامنطقه ای در خلیج فارس حکایتی دیگر داشت. وجود دولتی مقتدر در طول تاریخ در ایران همواره باعث می شد بازیگران فرامنطقه ای با دیده تردید و گاهی وحشت به نقش ایران در تحولات منطقه ای نگریسته و حتی طی ادواری از 400 سال اخیر که دولت مرکزی در ایران دچار ضعف بود، باز هم از تلاش برای استعمار آشکار کشورمان پرهیز کنند. با وجود این که فعالیت های دیپلماتیک کشورمان در طول تاریخ و قدرت نظامی دولت های ایران در ادوار مختلف، یکی از دلایل مهم احتیاط بازیگران فرامنطقه ای از ایفای نقش در خلیج فارس بود، اما ورای آن، روحیه استقلال طلبی ایرانی ها و بومی های حاشیه خلیج فارس، یکی از مهم ترین عواملی بود که هیچ گاه نگذاشت بازیگران فرامنطقه ای از تحولات در خلیج فارس کاملا خرسند باشند. تلاش تهران برای بازی با بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای با کمک دیگر بازیگران صاحب نقش در تحولات منطقه از یک سو و استفاده از روحیه ضداستعماری مردم جنوب کشورمان باعث شد که نه پرتغالی ها، نه اسپانیایی ها و بعدتر، بریتانیای کبیر و امروز هم ایالات متحده، هیچ یک نتوانند برای مدتی طولانی کنترل خلیج فارس را به عهده داشته باشند و این واقعیتی است که امروز هم مورد اذعان صاحب نظران است و چندی قبل وزیر دفاع ایالات متحده اذعان کرد: «ایران با ترکیبی از جنگ افزارهای تهاجمی و دفاعی به چالش و تهدیدی برای نیروی دریایی ما در منطقه خاورمیانه تبدیل شده است.» در دوره ای از تاریخ معاصر روابط بین الملل، بخش بزرگی از بازیگران فرامنطقه ای در خلیج فارس که به قدرت ایران برای مهار روس ها یا کنترل رفتار امپراتوری عثمانی نیاز داشتند، حاضر بودند برای حفظ منافع خود در خاورمیانه، امتیازاتی را به تهران داده و کنترل این منطقه را به کشورمان بسپارند. هر چند آنگاه که این بازیگران راضی به امتیازدهی نمی شدند، قیام های مردمی یا رویارویی نظامی ایران با قدرت های بزرگ آنها را مجبور می کرد پا از خلیج فارس بیرون گذاشته یا به حضوری نمادین، بدون خدشه وارد کردن بر قدرت نیروی دریایی ایران اکتفا کنند. با این همه منافع اقتصادی حاصل از حضور بازیگران فرامنطقه ای در خلیج فارس باعث می شد در خلأ حضور یک قدرت، قدرتی دیگر برای پُر کردن جای خالی او تلاش کند. چنین بود که در نبود پرتغالی ها، پس از مدتی انگلیسی ها هوس استقرار نیرو در خلیج فارس را کردند و با خروج بریتانیا از منطقه پس از جنگ جهانی دوم، سفارتخانه های آمریکا در کشورهای منطقه زمینه حضور این کشور در منطقه را ایجاد می کردند. بی تردید اگر ایفای نقش قدرت های جهانی در منطقه، تنها معطوف به تجارت و کسب سهم از ثروت نهفته در خلیج فارس باقی می ماند، شاید این کشورها شانس بیشتری برای تعامل با سایر بازیگران منطقه ای داشتند، ولی دخالت این بازیگران در معادلات سیاسی، تغییر مرزهای جغرافیایی منطقه ـ چنان که پس از خروج انگلستان از منطقه رخ داد ـ و زیرپا گذاشتن استقلال سیاسی سایر کشورها باعث شد تا همواره حضور این بازیگران در منطقه پرتنش و البته پرمنفعت خلیج فارس یکی از عوامل بی ثباتی و درگیری های منطقه ای به شمار برود؛ بویژه آن که برخی اعراب منطقه بدشان نمی آید از این بازیگران برای تضعیف رقبای منطقه ای خود استفاده کنند. همین نقش مخرب باعث شده که ناوهای بیگانه در خلیج فارس، چه پرچم پرتغالی داشته باشند و چه انگلیسی و چه آمریکایی، «پیام آوران جنگ» در خلیج فارس و تهدیدکننده امنیت و ثبات بازار انرژی باشند. سرکوب جزیره نشینان خلیج فارس از سوی پرتغالی ها، شیطنت بریتانیا در این منطقه یا درگیر شدن ایالات متحده در جنگ های منطقه ای خلیج فارس ـ از شلیک به هواپیمای مسافربری ایران در جریان جنگ تحمیلی هشت ساله گرفته تا ورود به جنگی کلاسیک پس از حمله عراق به کویت ـ همه و همه از جمله مستندات تاریخی است که نشان می دهد بازیگران فرامنطقه ای، فراتر از تجارت و روابط اقتصادی در خلیج فارس، نوعی سلطه سیاسی و نظامی را در این منطقه دنبال می کنند و این البته موضوعی نیست که برای تهران به عنوان یگانه دولت ثبات بخش خلیج فارس در طول تاریخ، قابل پذیرش باشد. به این ترتیب با نگاهی به تاریخچه فراز و نشیب های دیپلماتیک در حوزه خلیج فارس می توان دریافت هرچند تهران همواره از دادوستد با قدرت های جهانی و استفاده از تکنولوژی و توانمندی های ناشی از انقلاب صنعتی در غرب استقبال کرده، اما هرگاه حرف از همزاد رنسانس غربی، یعنی استعمار به میان آمده موضع تهران در قبال رفتارهای استعمارگرایانه، سخت و محکم بوده و این درسی است که واشنگتن به عنوان مهمان ناخوانده امروز آب های نیلگون خلیج فارس باید درک بهتری از آن داشته باشد. یوسف آبشاریان / جام جم
دوشنبه 7 اردیبهشت 1394 ساعت 04:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 112]
-
گوناگون
پربازدیدترینها