واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
نگاهی به دشواریهای زندگی آبزیان در اعماق اقیانوسها 20 هزار فرسنگ زیر دریا زندگی در اعماق اقیانوس به چند دلیل دشوار است؛ یکی از مشکلات جدی در این ناحیه، نبود جلبکها و هر نوع گیاه دیگری است. گیاهان از مهمترین اجزای زنجیره غذایی هستند. در نتیجه نبود آنها در اعماق به معنای کمبود ملموس غذاست.
حال پرسش اینجاست که موجودات زنده اعماق اقیانوس ها غذای خود را از کجا تامین می کنند؟ پاسخ به این پرسش آسان است. منبع غذای بیشتر آنها، بقایا و اجساد متلاشی شده موجوداتی است که نزدیک تر به سطح آب زندگی می کنند. برای مثال لاشه یک نهنگ یا دلفین می تواند غذای ایده آلی برای هزاران موجود زنده کوچک و درشت اعماق اقیانوس باشد. دکتر جفری دریزن و همکارانش از دانشگاه هاوایی در خلال کاوش در درازگودال مشهور ماریانا (عمیق ترین نقطه اقیانوس ها) موفق به ردیابی تعدادی از منابع غذایی اعماق اقیانوس شدند. دکتر دریزن نحوه پمپاژ غذا را به اعماق چنین توصیف می کند: «این احتمال وجود دارد که درازگودال ها در اصل قیف تغذیه کننده اعماق اقیانوس ها باشند، یعنی ذرات و مواد غذایی متلاشی شده توسط آنها به اعماق تزریق شود.» شرایط فیزیکی سخت یکی دیگر از مشکلات حیات در اعماق، فشار فوق العاده زیادی است که می تواند موجب متلاشی شدن بافت های نرم شود. برآوردها نشان می دهد که فشار خردکننده اعماق معادل هشت تن به ازای هر اینچ مربع است و این میزان حدود هزار مرتبه بیشتر از فشار استاندارد جو است که بر سطح آب وارد می شود. (هر اینچ معادل 2.54 سانتی متر است) علاوه بر این درجه حرارت آب نیز در اعماق بین 1 ـ تا 4 درجه سلسیوس متغیر است. این شرایط فیزیکی می تواند موجودات را محدود کند. چطور؟ حفظ حالت مایع در سلول ها بسیار مهم است، زیرا همه پیغام ها و سیگنال های عصبی و در عین حال مواد غذایی و... فقط تحت این شرایط مخابره و منتقل می شوند. سلول های همه حیوانات برای حفظ حالت مایع توسط غشاهای چرب احاطه شده اند؛ اما درجه حرارت پایین اعماق دریا و فشار فوق العاده زیاد باعث می شود که سلول ها حالت مایع خود را از دست بدهند و چربی آنها به شکل جامد دربیاید. این وضع دقیقا مشابه اتفاقی است که برای کره در فریزر می افتد. اکنون این پرسش مطرح می شود که موجودات زنده چگونه بر این وضع غلبه می کنند؟ پاسخ به این پرسش را باید در قابلیت سازگاری موجودات زنده جستجو کرد. سازگاری هایی از جنس دیگر راه حل موجودات زنده اعماق دریا تفاوت آشکاری با دیگر همنوعانشان دارد. آنها برای حفظ حالت مایع در سلول های خود از چربی های غیراشباع کمک می گیرند. مطالعات نشان می دهد که غشا های سلولی زیستمندان اعماق حاوی مقادیر قابل ملاحظه ای از چربی های غیراشباع است و همین امر است که مانع از گسستگی غشای سلول و در عین حال ممانعت از مرگ موجود زنده می شود. چربی های غیراشباع گروهی از ترکیبات شیمیایی شامل روغن های گیاهی هستند. فشار در عین حال یک مشکل دیگر را هم برای سلول ها به وجود می آورد و آن تاثیر مستقیم بر عملکرد پروتئین هاست. پروتئین ها مولکول های بزرگی هستند که در سلول های موجودات زنده نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. یکی از مهم ترین وظایف پروتئین ها، شکستن غذا و تبدیل آن به انرژی است. پروتئین ها برای آن که بتوانند نقش خود را بدرستی ایفا کنند، باید آزاد باشند. این آزادی به آن معناست که بتوانند ابعاد و شکل خود را براحتی تغییر دهند. اما این آزادی عمل تحت فشار اعماق عملا محدود می شود. موجودات زنده برای حل این مشکل نیز راهکاری دارند. آنها با گردآوری مولکول های ارگانیک کوچکی موسوم به پیزولیتزها در سلول هایشان، نه تنها فضای بیشتری برای پروتئین ها ایجاد می کنند بلکه در عین حال مانع نفوذ آب به بخش داخلی پروتئین ها و بالطبع شکسته شدن آنها نیز می شوند. در واقع موجودات زنده با افزایش عمق محل زیست، میزان پیزولیتز بیشتری را هم در سلول هایشان جمع می کنند. جالب است بدانید بوی ماهی ها نیز تا حدودی به میزان پیزولیتز سلول ها بستگی دارد؛ یعنی ماهیان ساکن اعماق خیلی بیشتر از ماهیانی که در سطح زیست می کنند، بوی ماهی می دهند. مشکل دیگر اینجاست که هر چقدر یک موجود زنده میزان پیزولیتز بیشتری در سلول های خود انباشت می کند، سلول های آن موجود نمکی تر می شود. به گفته دکتر دریزن از دانشگاه هاوایی سلول های این موجودات می تواند درست به اندازه آب دریا نمک داشته باشد. اما موجودات زنده اعماق برای حفظ این وضع از پوسته های مخصوصی کمک می گیرند که در عمل بقای آنها را تضمین می کند. پوسته بدن این موجودات از پروتئین ها، پلیمرهای ارگانیک و حتی ماسه ساخته می شود. دانه ها و ذرات ماسه که از دی اکسیدسیلیکون ساخته شده است به این موجودات اجازه می دهد تا در برابر فشار خردکننده محیط تاب بیاورند. دانشمندان باور دارند که این قبیل سازگاری ها طی سال ها در این قبیل موجودات به وجود آمده است. با وجود همه اینها بشر هنوز آن طور که باید به راز اعماق دریا پی نبرده، زیرا وضع مهم ترین موجودات زنده اعماق دریا یعنی باکتری ها، آن طور که باید و شاید مورد مطالعه قرار نگرفته است. BBC / مترجم: فرناز حیدری
 
یکشنبه 30 فروردین 1394 ساعت 05:10
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 132]