واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: گراني برنج به كام رانتجويان
![](http://www.hamshahrionline.ir/images/upload/news/posc/8702/brnj-87226-gh.jpg)
عرضهو تقاضا- محمد هيراد حاتمي:
هنوز بهاي برنج ايراني قلههاي گراني را فتح نكرده بود كه برخي محافل آگاه از لابيهاي پنهاني خبر دادند.
«يكي از مسئولان وزارت بازرگاني از طريق تاسيس شركتي خصوصي اقدام به واردات برنج خواهد كرد.»
از كارمندان وزارت بازرگاني گرفته تا نمايندگان رسانههاي گروهي جملگي چنين جرياني را شنيده بودند و هر كدام در تكاپو بودند تا صحت داستان را جويا شوند. چند روزي نگذشته بود كه خبرهاي تكميلي چنين مخابره شد:«تعرفه واردات برنج از 150 به صفر رسيد.»
كاهش تعرفهها هرچند كه اعتراضهاي بسياري را به همراه داشت ولي حداقل براي واردكنندگان برنج سودي رؤيايي به همراه آورد چراكه آنان مدتها قبل از اينكه ستاره بختشان در آسمان گراني طلوع كند موفق شده بودند زمينههاي پرواز را مهيا سازند؛« به تغيير تعرفهها بايد بهصورت عميق نگاه كرد يعني بايد ديد از اين تحولات چه كساني سود ميبرند. افرادي كه رانتخوار هستند از چنين فضايي استفاده ميكنند. يك وقتي تعرفه تلفن همراه را بالا بردند و در مورد بعدي تعرفه برنج را صفر كردند. اينها همه ترفندهاي تجاري است.» دبيركل خانه كشاورز درمورد تغيير تعرفهها چنين اظهار نظر ميكند:
« اين دبيرخانه از حضور رانتجوياني سخن به ميان ميآورد كه در دستگاههاي دولتي از اطلاعاتي بهرهمند ميشوند كه ديگران از آن محرومند؛ اصليترين تاجر واردكننده برنج دولت است. اين بازي با تعرفهها بهخصوص درمواد مصرفي همان دستهاي پنهاني است كه آقاي رئيسجمهور متهم ميكند به مافيا. حالا اين مافيا كجاست تنها در جايي ديده ميشود كه آزادي وجود داشته باشد.»
پس از آغاز دور جديد واردات، برنج ناگهان افزايش قيمت را تجربه كرد. براساس اطلاعات موجود طي 4 ماه پاياني سال گذشته بالغ بر 800هزار تن برنج وارد كشور شده بود.
پيش از آن نيز يك ميليون تن برنج به دستور وزارت بازرگاني به انبارهاي دولتي سرازير شده بود تا در دوران بحراني انبار كالاهاي اساسي براي نيازهاي مردمي اندوختههايي داشته باشد ولي تدابير دولتي چندان مؤثر نبود چراكه برنج همزمان كمياب و گران شد. تجار واردكننده برنج درحالي سودهاي هنگفت را به جيب ميزدند كه كمي آنسوتر كشاورزان و شاليكاران شمالي از فعاليت خود دست كشيده بودند. براساس اعلام خانه كشاورز ميزان كشت برنج در شمال كشور در بهار سالجاري حدود 20 درصد كاهش داشته است.
اين اتفاق نيز در شرايطي رخ ميدهد كه دولت برمبناي قراردادي كه با تركيه منعقد كرده بود، قصد داشت برنجهاي ايراني را در ازاي واردات گندم، به همسايگان غربي صادر كند. اما پندارهاي دولتي چندان درست نبود چرا كه معاون وزير بازرگاني قدري در محاسبات خود اشتباه كرده بود. او قرار بود كه در زمستان سال گذشته برنج هاي درجه يك تايلندي را وارد كشور كند. مفتح اما خاطرات سال 76 را كه بر مسند رياست شركت بازرگاني دولتي به فعاليت ميپرداخت بازهم تكرار كرد.
او در آن دوران برنج هندي را وارد كشور كرده بود كه حتي ارتش نيز از خريداري آن سر باز زده بود. اين بار نيز فرزند آيتالله مفتح برنج تايلندي را به كشور وارد كرد كه ماهها در بازار خاك ميخورد؛ «كيفيت برنجهاي وارداتي چندان مطلوب نيست. به همين دليل اين برنجها فروش نرفته است.»او در حالي چنين ابراز عقيده ميكرد كه بهاي برنجهاي تايلندي نيز در بازار، رشد بيش از 60 درصدي را تجربه ميكرد. اظهارنظرهاي معاون وزير بازرگاني چندان هم بيحاشيه باقي نماند چرا كه دبيركل خانه كشاورز به سرعت به موضعگيري در قبال اظهارنظرهاي مفتح پرداخت؛ «اين جريان را بايد از دولت سؤال كرد كه اصلا چرا اين برنج را وارد كردهاند. اصلا چگونه برنج بيكيفيت وارد كردهاند؟ اگر اين برنج ها قابليت مصرف ندارد چرا وارد كردهاند؟ همين كه ميگويند وزير بازرگاني را استيضاح كنند به همين دلايل است. ايشان پول را دادهاند يعني 600 تا 700 ميليون دلار هزينه از بيتالمال كردهاند و حالا مدعياند كه اين واردات آنها قابل مصرف نيست.اين خود اقدامي عجيب است. وزارت بازرگاني اولين متهم چنين اتفاقي است.»
او ادامه داد:« بهاي برنج هندي كه پيش از اين 2 هزار تومان بود اكنون به 4 هزار تومان رسيده است. همان زمان كه بهاي برنج خارجي 700 تومان بود، بهاي برنج داخلي يك هزار و 500 تومان تا 2 هزار تومان بود. برنج داخلي هم كه هنوز كشت نشده است و تازه در فصل كاشت است. اين جريان ربطي به توليدكننده ندارد و تنها ضعف دولت است. وزارت بازرگاني كه هرگونه وارداتي انجام داده بايد اكنون حداقل يك ميليون تن در انبارها برنج داشته باشد.»
كلانتري هنگامي چنين به ابراز عقيده پرداخت كه وزير بازرگاني در دفاعيات خود بهصراحت بيان داشته بود كه گرانيهاي اخير وارداتي است. او مدعي شد كه دولت براي كنترل قيمتها تدابير خاصي انديشيده است ولي افزايش بهاي مواد غذايي در بازارهاي جهاني علت گرانيها بوده است. اما نقل قولهاي او نيز چنين از سوي خانه كشاورز مورد نقد قرار گرفت: «به هيچ عنوان. قيمت مواد غذايي در جهان افزايش داشته است ولي قيمتهاي داخلي با رشد قيمتهاي جهاني هيچ تناسبي ندارد. بهطور مثال در مورد برنج كه ميگويند خيلي گران شده است تازه در بازارهاي جهاني بهاي برنج در حدود 2 برابر شده است ولي در بازار داخلي رشد بيش از 90 درصدي رخ داده است.
اين گرانيها هيچ ارتباطي با هم ندارد. بهاي برنج در بازارهاي جهاني چند درصدي بيشتر رشد نكرده است ولي در ايران قيمتها 400درصد شده است. شايد تنها در كشورهايي مانند زيمبابوه چنين شرايطي وجود داشته باشد. هيچ كجاي دنيا چنين اتفاقي نيفتاده است. در مصر هم كه ميگويند موجي از گرانيها به وجود آمده است قيمتها تنها 30 درصد رشده كرده است اما در ايران رشد 400درصدي بوده است. مصر واردكننده محصولات غذايي به شمار ميآيد به همين جهت شايد آنها بتوانند ادعا كنند كه تحتتأثير قيمتهاي جهاني قرار دارند ولي ما در ايران چنين نيستيم. ما پول به اندازه كافي داريم يعني گندم تني 2هزار دلار هم ميخريم ولي اين اقدام اشتباهي است. بهتر بود دولت به جاي اينكه پول نفت را صرف واردات ميكرد اين سرمايهها را در امور زيربنايي هزينه ميكرد. حداقل اگر اين كار را ميكردند شايد در كشاورزي بهخودكفايي ميرسيديم.»
بحران برنج همچنان در بازار موج ميزند و رانتجويان نيز از اطلاعات پنهاني كه به دست آوردهاند بهره ميجويند و مديران دولتي نيز در انديشه صادرات مجدد برنجهاي بيكيفيت، روزگار سپري ميكنند.
تاريخ درج: 30 ارديبهشت 1387 ساعت 13:20 تاريخ تاييد: 30 ارديبهشت 1387 ساعت 14:51 تاريخ به روز رساني: 30 ارديبهشت 1387 ساعت 14:49
دوشنبه 30 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 304]