واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: پيشگامان جهاد فلسطين(-۴پاياني)
سياسي. فلسطين. اشغال. ۶۰
سيد قطب
سيد قطب يكي ديگر از پيشگامان جهاد و از رهبران اخوان المسلمين در سپتامبر ۱۹۰۶در شهرستان موشا در ايالت اسيوط در مصر وسطي بدنيا آمد. وي ۱۶سال در استخدام وزارت معارف عمومي مصر و از سال ۱۹۴۰تا ۱۹۴۵بازرس اين وزارتخانه بود.
سيدقطب در سال ۱۹۵۸پس از بازگشت از سفر تبعيد گونهاي كه به آمريكا داشت چنان جامعه آمريكا را تقبيح كرد كه مجبور شد از وزارت معارف عمومي استعفا كند. پس از آن بيش از گذشته با اخوان المسلمين رابطه برقرار كرد.
و سرانجام در چهل و پنج سالگي از طريق عشماوي به عضويت اخوان درآمد.
سيدقطب در سال ۱۹۵۲به عضويت شوراي رهبري اخوان المسلمين (مكتب الارشاد) درآمد و رييس اداره تبليغات شد. وي در پس ترور نافرجام ناصر، دستگير و پس از يك محاكمه صوري در ۱۳ژوئيه ۱۹۵۵به بيست و پنج سال زندان با اعمال شاقه محكوم شد. در زندان، كتاب في ظلال القرآن و چند اثر ديگر را به رشته تحرير درآورد و در سال ۱۹۶۴از زندان آزاد شد و كتاب معالم في الطريق را منتشر كرد.
هنگامي كه ناصر در ۱۹۶۵اعلام كرد توطئه جديد اخوان المسلمين كشف شده است، سيد قطب بعنوان رهبر اصلي آن مجددا دستگير و پس از يك محاكمه كوتاه به همراه دو تن از همكارانش به مرگ محكوم شد و هر سه تن در سپيده دم ۲۹اوت ۱۹۶۶به دار آويخته شدند.
انديشههاي سياسي سيد قطب بر پايه مفاهيمي چون جاهليت، قدرت، امت، پيشتاز امت، تكافل، جهاد و ادب انحلال شكل ميگيرد.
سيد قطب مفهوم جاهليت را كه يكي از مفاهيم كليدي نظام فكري وي را شكل مي دهد در برابر اسلاميت قرار ميدهد و با استدلال به اينكه هيچيك از جوامع و نظامهاي موجود اسلامي نيستند، همه آنها را جاهل و مرحلهاي از جاهليت دانسته و معتقد است كه بايستي همه نظامهاي جاهل موجود برچيده شوند. از نظر وي، جاهليت تمام آن حركات و خواستهايي است كه انسان را از پروردگارش جدا و تسليم اين افراد، اشياء، خواستها و اغراض فردي، جمعي و ؟ سازد و هرگونه كوششي براي از ميان برداشتن اين جاهليت يعني بازگشت به خدا.
از ديدگاه سيد قطب قدرتهاي انساني در نسبت با مسلمانان دو نوعند:
-۱قدرتهاي هدايت شده كه به خدا ايمان دارند و از آيين خدا پيروي ميكنند ، اينها را بايد كمك كرد و در راه تحقيق خير و حق و صلاح با آنها همكاري كرد.
-۲قدرتهاي گمراه كه با خدا رابطه ندارند و پيرو آيين او نيستند با اينها درگير شد و مبارزه كرد و بر آنها هجوم آورد.و پيشتاز امت لازمه رستاخيز اسلامي است تا در گرما گرم جاهليت حاكم بر كل زمين بياخيزد.
و بالاخره جهاد از نظر سيد قطب اصليترين ابزار تبديل جامعه جاهلي به جامعه اسلامي است...
از نظر سيد قطب:
الف: براي استقرار نظام اسلامي به يك انقلاب واقعي تحت رهبري پيشتاز امت نياز است. اين پيشتاز بايد تنها از زندگي پيامبر و هجرت او و صحابه الگو و سرمشق بگيرد.
ب: پيشتاز امت بايد قبل از هر چيز به مرحله بلوغ معنوي يعني تزكيه افكار خود را از جاهليت بپردازد و سپس نبرد عليه جامعه جاهلي را آغاز كند، مفهوم جهاد خود تمامي اين مراحل را از خودسازي تا مبارزه مسلحانه در بر مي گيرد.
ج: در جهاد پس از تشكيل جامعه اسلامي و گذار دوران خودسازي و تكوين مرحله قيم آغاز ميشود و بدين ترتيب مبارزه و جهاد تا حاكميت جهاني اسلام ادامه خواهد داشت.
د: وظيفه پيشتاز و جنبش در اين مرحله، از بين بردن موانع موجود پيش راه جهاد و مبارزه مسلحانه براي استقرار حكومت الله بر روي زمين و محو حكومت بشري است. در اين راستا هرگونه اقدام سازشكارانه محكوم است.
سيدقطب بعنوان يك ايدئولوژيك و نظريه پرداز تاثير بسزايي در جهتگيري جديد ايدئولوژي اسلامي داشته است. او بعنوان عضو برجسته اخوان المسلمين، ارتباط و تداوم سازمان ميان اخوان و شاخههاي جوان و مبارزه آنرا فراهم ساخت و مخالفت او با ايدئولوژي رسمي دولت مصر و سپس شهادت وي باعث گرديد تا مبارزان جوان شيوه جهاد و شهادت را سرلوحه مبارزات خود قرار دهند.
سيد قطب و انديشههاي او به عنوان يك نقطه عطف در فعاليتهاي جنبش اخوان محسوب ميگردد و كتاب معالم في الطريق او راهنماي جنبش اسلامي در سالهاي پاياني دهه ۶۰و ۷۰ميلادي ميباشد.
انديشه سيد قطب، باعث نوعي تقسيم در جماعت اخوان المسلمين و شكلگيري شعبههاي جديد متعدد در آن شد، كه برخي تعداد گروههاي منشعب را تا چهل گروه و برخي چهار گروه تخمين زده اند.
سيد قطب حلقه ارتباطي غير قابل انكاري ميان اخوان المسلمين از يك طرف و سازمانهايي با انديشه مبارزه جويانه مانند سازمان آزاديبخش اسلامي، جماعه المسلمين و سازمان الجهاد بود.
سيد قطب جايگاه خاصي نيز در نزد جهاد اسلامي دارد. آنهم بدليل توانمنديهاي فكري و عقيدتي و توان او در بارور ساختن جوانب خطري است كه مسلمانان با آن روبرو هستند و كيفيت مقابله با آن و چرا كه سيد قطب تجلي وضع مخالفت با حاكميت و مخالف سازش و يا همكاري با آنها ميباشد. برعكس موضع حسن البناء كه بدلايل تاكتيكي تغيير كرد، سيد قطب براي جنبش جهاد اسلامي يك الگوي حقيقي در جريان اسلامي انقلابي بحساب ميآيد. جنبش خود را از پيشروان اسلامي ميداند كه سيدقطب راجع به آن صحبت ميكند، كه خيزش اسلامي بدون آن محقق نخواهد شد. همچنين سيد قطب گرايش جديدي را در داخل گروه اخوان المسلمين در عصر خود رهبري كرد. جهاد اسلامي امروزه خود را در جايگاهي مي بيند كه همان نقش را ايفا ميكند.
***با مروري گذرا به اولين مقطع از تاريخ انقلاب فلسطين كه با ورود استعمارگران و صهيونيستها به فلسطين آغاز و با طي سه مرحله تا تاريخ تاسيس اسراييل (سال (۱۹۴۸تداوم مييابد؟ مشاهده شد كه ملت فلسطين از همان آغاز به طرق مختلف به مقاومت و مبارزه با اشغالگران پرداخته و هيچ گاه درخت تناور انقلاب را تشنه نگذارده اند. جنبش و انقلاب فلسطين در اين سه مرحله به تدريج تكامل يافته و پس از گذر از دوران مبارزات منفي و مسالمت جويانه تا سال ۱۹۲۹به تدريج راديكال شده و با قيام عزالدين قسام به جهاد عليه اشغالگران مبدل شده است.
عزالدين قسام پيشگام و پايه گذار جهاد در فلسطين است كه هر چند به ظاهر تلاش او خيلي سريع به شكست انجاميد. اما تداوم و تشديد جهاد در فلسطين طي چند دهه كه از شهادت وي ميگذرد ثابت كرده است كه از هر قطره خون قسام، صدها و شايد هزاران مبارز جهادگر، قد برافراشتهاند و درختي كه براي اولين بار توسط وي كاشته شد شاخ و برگي بسيار به بار آورده است. عزالدين قسام توانست هسته اولين گروههاي پيكار و مبارزه مسلحانه با استراتژي مشخص سياس نظامي را در فلسطين بنا كند و لذا شايسته عنوان اولين پيشرو جهاد در فلسطين است.
حسن البناء و سيد قطب به عنوان دو متفكر و مبارز اسلامي كه يكي با بنيانگذاري و ديگري با رهبري مترقيانه خود توانستند اخوان المسلمين را به جامعه اسلامي عرب هديه كنند، مطرح هستند. هر چند حسن البناء به دلايل تاكتيكي در برخي جهتگيري هاي خود تجديد نظر كرد اما حاصل كار اين دو تن را امروز ميتوان در قالب دو جنبش حماس و جهاد اسلامي مشاهده كرد كه نقش به سزايي در رهبري مقاومت و انقلاب فلسطين، بخصوص انتفاضه، به عهده دارند.
لذا حسن البناء و سيد قطب را نيز بايد در رديف
پيشگامان جهاد فلسطين قرار داد و نام و يادشان را زنده نگاه داشت.
منابع و مآخذ :
-۱كودروا، رژه- ا. سانق، فايض. در جبهه مقاومت فلسطين (استعمارگري صهيوني) ترجمه اسدالله مبشري- انتشارات خوارزمي- تهران ۱۳۵۷
-۲ياسين عبدالقادر- نبرد مردم فلسطين پيش از سال -۱۹۴۸ترجمه يوسف عزيزي بني طرف- چاپ آرين- تهران ۱۳۷۰
-۳كيالي، عبدالوهاب - تاريخ نوين فلسطين- ترجمه محمد جواهر كلام- انتشارات اميركبير تهران- ۱۳۶۶
-۴جابر فواد و ديگران- تاريخ انقلاب فلسطين- ترجمه حميد احمدي- انتشارات الهام- تهران ۱۳۶۶
-۵احمدي، حميد - ريشههاي بحران خاورميانه - موسسه كيهان- تهران ۱۳۶۹ -۶پيترز، ادلف- اسلام و استعمار- ترجمه محمد خرقاني- آستان قدس رضوي- مشهد ۱۳۶۵
-۷ابوعمرو، زياد- جنبشهاي اسلامي در فلسطين- ترجمه هادي صبا- نشر سفيد- تهران تابستان ۱۳۷۱
-۸السمان، علي - رويارويي مسلكها و جنبشهاي سياسي در خاورميانه عربي تا سال ۱۹۶۷ترجمه ن، حميد- انتشارات قلم - ۱۳۷۰
-۹حكيمي پور، احمد- انديشههاي سياسي سيد قطب و تاثير آن بر جنبشهاي اسلامي معاصر مصر پايان نامه كارشناسي ارشد- رشته علوم سياسي- دانشگاه تهران- ۱۳۷۳
-۱۰سيد قطب- معالم في الطريق- ترجمه حسن اكبري مرزناك- تهران- موسسه خدمات فرهنگي ۲۲بهمن - ۱۳۵۹
-۱۱سيد قطب- تفسير في ظلال القران- ترجمه علي خامنهاي - تهران- امير كبير ۱۳۶۲
شنبه 28 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 509]