واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: شجاعت از منظر قرآن

دين- محمدآصف عطايي:
از جملة ويژگيهاي پيامبران الهي كه در آيات قرآن به آن اشاره شده، شجاعت و نترسي است.
خداي سبحان در سورة يونس خطاب به پيامبر(ص) ميفرمايد: سرگذشت نوح را بر آنان تلاوت كن، هنگامي كه به قومش گفت:اي قوم اگر توقفم در بين شما و يادآوري آيات الهي براي شما سخت است [و غيرقابل تحمل، هركاري از دستتان ساخته است انجام دهيد و كوتاهي نكنيد؛ چرا كه] من بر خدا تكيه نموده و توكل كردهام [ و از غيراو هراسي ندارم]. سپس مىگويد: اگر مىتوانيد برخيزيد، و به زندگى من پايان دهيد و لحظهاى مرا مهلت ندهيد.»(يونس/ 71)
نوح(ع) فرستاده بزرگ پروردگار با قاطعيتى كه ويژه پيامبران الهي است، در نهايت شجاعت و شهامت با نفرات كم و محدودى كه داشت، در مقابل دشمنان نيرومند و سر سخت ايستادگى مىكند و قدرت آنها را به سخره مىگيرد و بى اعتنايى خويش را به نقشهها و افكار و بت هاى آنها نشان مىدهد. با توجه به اينكه اين آيات در مكه نازل شده، در آن زمانى كه پيامبر(ص) نيز در شرايطى مشابه نوح(ع) زندگى مىكرد و مؤمنان در اقليت بودند، قرآن مىخواهد به پيامبر(ص) و مسلمانان نيز همين دستور را بدهد كه نبايد به قدرت دشمن اهميت دهد، بلكه با قاطعيت و شهامت بيشتر حركت خود را ادامه داده، پيش برود؛ چرا كه تكيهگاهشان خدا است و هيچ نيرويى تاب مقاومت در برابر قدرت او را ندارد.
در آيهاي ديگر در بارة حضرت ابراهيم(ع) ميخوانيم:«ما وسيلة رشد ابراهيم را از قبل به او داديم و از [شايستگي] او آگاه بوديم.»(انبيا/ 51) حضرت ابراهيم(ع) نيز با قوت و شجاعت خاصي مبارزة خود را عليه اصليترين عامل بدبختي انسانها (بت پرستي) آغاز مينمايد و با صراحت و شجاعت تمام، اعلام ميدارد كه: «به خدا سوگند من نقشهاي براي نابودي اين بتها در غياب شما ميكشم.»(انبيا/57) سرانجام ابراهيم خليل(ع) به گفتة خود عمل كرده و در زمان مناسب، همة بتها به جز بت بزرگ را نابود مينمايد: «فَجَعَلَهُمْ جُذاذاً إِلاَّ كَبيراً لَهُمْ لَعَلَّهُمْ إِلَيْهِ يَرْجِعُونَ.»(انبيا/ 58) مبارزة شجاعانة حضرت ابراهيم(ع) در برابر بت پرستان لجوج، متعصب و خطرناكي كه از سوي حكومت وقت، حمايت و پشتيباني ميشدند، نشاندهنده قوت قلب و نترسي آن بزرگوار است كه در عين تنهايي و نداشتن يار و ياور، كمترين ترس و سستي بهخود راه نميدهد، و در رسيدن به هدف تا آخر، ايستادگي و مقاومت ميكند.
خداي سبحان در آية ديگري، ويژگي مبلغان الهي را ترس از خدا و نهراسيدن از غيرخدا ميداند و ميفرمايد:«[پيامبران پيشين] كساني بودند كه رسالت الهي را تبليغ كرده و [تنها] از او هراس داشتند و از هيچ كسي جز خدا، ترس و هراسي به دل راه نميدادند.» (احزاب/ 39)
همچنين از جمله عواملي كه در پيروزي و موفقيتها، نقش كليدي داشته و دارد، شجاعت و دلاوري است. از جملة جنگهاي صدر اسلام، جنگ احزاب است و تصوير و گزارشي كه قرآن كريم از اردو و لشكر اسلام ميدهد، بسيار آموزنده است. مشاهده لشكر مجهز دشمن در جنگ احزاب، مسلمانان را به دو دسته تقسيم مينمايد:دسته اول انسانهاي بزدل و ترسويي كه دنبال بهانه، كار شكني و فرار از صحنة جنگ و جهاد بودند. قرآن ميفرمايد: «به خاطر بياوريد زماني را كه گروهي از آنها (منافقان) گفتند:اي مردم مدينه! اينجا (ميدان جنگ احزاب) جاي توقف نيست، به خانههاي خود بازگرديد و گروهي از آنان از پيامبر(ص) اجازة بازگشت ميخواستند و ميگفتند: خانههاي ما بدون حفاظ است،
در حالي كه بدون حفاظ نبود، بلكه [اينها بهانه بود و به خاطر ترس و وحشت] ميخواستند فرار كنند.» (احزاب/13) خداي سبحان در بارة افراد ترسو و سست عنصري كه هميشه دنبال بهانه بوده و روحية ديگران را نيز از بين ميبرند، ميفرمايد: « اگر آنها همراه شما [به سوي ميدان جهاد] خارج ميشدند، جز اضطراب و ترديد چيزي بر شما نميافزودند و به سرعت در بين شما به فتنه انگيزي [و ايجاد تفرقه و نفاق] ميپرداختند و در ميان شما افراد [سست و ضعيف] هستند كه به سخنان آنان كاملاً گوش فرا ميدهند و خداوند ظالمان را ميشناسد.»(توبه/47) امام علي(ع) در دستورالعملي كه به مالك اشتر ميدهد، اينگونه ميفرمايد: «با افراد ترسو و بزدل، رايزني مكن كه تو را در تصميم و اراده ات، سست ميگرداند و آنچه [در واقع] بزرگ نيست، در نظر تو بزرگ نشان ميدهد.»
گروه دوم، افراد شجاع و نترسي بودند كه مشاهدة لشكر دشمن در جنگ احزاب، هيچ گونه تأثيري بر عزم و ارادة آهنين آنان نميگذاشت. قرآن ميفرمايد: «هنگامي كه انسانهاي با ايمان لشكر دشمن را در احزاب مشاهده كردند، گفتند: اين همان است كه خدا و رسولش به ما وعده داده و خدا و رسولش راست گفتهاند و اين موضوع جز بر ايمان و تسليم آنان نيفزود.»(احزاب/22)
تاريخ درج: 25 ارديبهشت 1387 ساعت 09:34 تاريخ تاييد: 27 ارديبهشت 1387 ساعت 21:19 تاريخ به روز رساني: 27 ارديبهشت 1387 ساعت 21:18
جمعه 27 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 584]