واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سينماي ديني را يك ژانر نبينيم
گفتوگوي تهران امروز با مجيد مصلحي، دبير ششمين جشنواره رويش جشنواره ششم رويش هفته گذشته به پايان رسيد و از شنبه اين هفته دبيرخانه آن، فعاليتهاي جشنواره هفتم را آغاز كرد. اين جشنواره يكي از جشنوارههاي خاص فيلم كوتاه با رويكرد ديني است كه حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي برگزاري آن را در مشهد مقدس برعهده دارد. مجيد مصلحي دبير اين جشنواره در چند سال اخير بوده كه در روزهاي گذشته خبرهاي تازهاي درباره فيلم كوتاه را در ايام برگزاري اعلام كرد. با وي گفتوگويي داشتهايم كه در ذيل آمده است. عنوان جشنواره «رويش» است. چرا چنين واژهاي براي آن انتخاب شده است؟ ما عنواني با نام فيلم كوتاه ديني داريم كه ما آنها را به اختصار «رويش» ميناميم چون قرار است به شرايط فعلي رويشي انجام گيرد. خيلي از فيلمسازان ذهن خودشان را درگير اين كلمه ديني ميكنند، ما به دنبال مناقشات نظري مفهوم سينمايي ديني نيستيم، جاي اين مباحث در اجرا و داخل جشنواره نيست. اساتيد حوزه و سينما و مراكز پژوهشي بايد به جمعبندي درستي برسند و اطلاعات خود را در اختيار ما قرار دهند. اگر قبول كنيم هنر يعني كيفيت بيان و انجام و رساندن يك پيام به شكلي زيبا و ظريف و با ذوق است كه مجموعهاي از هنرها را نيز شامل ميشود و سينما يكي از آنهاست و بهخاطر اينكه هنر ملايمت دارد و با طبع آدمي سر و كار دارد بدون شك در طبع او اثر ميكند و ميتواند دل را منقلب و اثري در روح آدمي داشته باشد. بنابراين هر چه هنر مايه هنري بيشتري داشته باشد، اثرگذاري بيشتري هم دارد بنابراين محتواي فيلم مهم است تا اين اثر گذاري بيشتر شود و منبع اتصال اين محتوا هم بايد منبع درست و محكمي باشد. ميتوان گفت هنر يكي از رساترين وسيلههاي انعكاس انديشه و آرمانهاي شريف انساني و اسلامي است و هنري ارزشمند است كه در خدمت اين آرمان باشد. حالا ميتوان گفت هنر اسلامي يعني هنري كه محتوا و پيامهاي آن از آرمانهاي بلند اسلامي به وجود بيايد. يك مسلمان ممكن است چند فيلم توليد كند ولي آن فيلم حاوي پيامهاي منطبق با اسلام نباشد، يك نفر ميتواند غيرمسلمان باشد ولي پيام فيلمش منطبق با آميزههاي اسلام باشد، اين يك نگاه باز به دين است. چه تعريفي از هنر ديني در فيلمسازي داريد؟ ما وقتي از هنر ديني صحبت ميكنيم يعني آن هنري كه معارفي از اديان الهي است و كاملتر از همه اديان. دين اسلام سعادت دنيا و آخرت بشر را ترويج ميدهد و در ذهن جامعه انتشار ميدهد. خيليها فكر ميكنند وقتي از فيلم ديني صحبت ميكنيم منظور الزاما پرداختن به نمادها و مناسك ظاهري دين است نه آنچه بزرگان به ما آموختهاند كه اينگونه تعريف نميشود، امروز عدالت را همه دوست دارند، حقوق انساني در تمام مكاتب محترم است، دروغ را همه بد ميدانند، ظلم و ستم و بيعدالتي را همه اديان بد شمردهاند، احترام به پدر و مادر همه جا تحسين برانگيز، اميد و نشاط همه جا شادي بخش است و اينها همه پيامهايي هستند كه يك فيلمساز ميتواند توليد و با زبان تصوير به ذهن مخاطب خود ارسال كند، اينها همه تعريف و هنر ديني است. بنابراين من توصيهام به عزيزان فيلمساز رويشي خود اين است كه هنوز جاي توليد خيلي از اين پيامها در فيلمهاي توليدي خالي است و دلهاي پاك مردم با اين توليدات ارتباط ميگيرند؛ به جاي مناقشه بر سر سينماي ديني از اين تعريف ساده ميتوان بهره برد و از هنر سينما به عنوان يكي از كارآمدترين، رساترين و اثرگذارترين هنرها براي توليد پيامها بهره ببريم و خاصه پاك دروني خود را به مخاطب خود انتقال دهيم و سينماي ديني را يك ژانر نبينيم. دين همه چيز ماست و سينماي ديني فرا ژانري است كه ميتواند محتواي همه ژانرهاي سينمايي باشد. چه فرقي بين سينماي ديني و سينماي اسلامي است؟ يك مسلمان ممكن است چند فيلم توليد كند ولي آن فيلم حاوي پيامهاي منطبق با اسلام نباشد، يك نفر ميتواند غيرمسلمان باشد ولي پيام فيلمش منطبق با آميزههاي اسلام باشد، اين يك نگاه باز به دين است. اين يعني تطبيق همه خوبيها با اسلام يعني عنصر سازندهاي از انديشه اسلام در آن فيلم وجود داشته باشد. حالا با اين تعاريف گفته شده وقتي از مقوله فيلم كوتاه ديني حرف ميزنيم خيلي مبحث غامض و پيچيده نيست و جاي خالي خيلي توليدات تصويري حس ميشود و ما در روش بهدنبال توسعه اين مفهوم هستيم. يعني محتواي ديني كافي است؟ نميشود به مضمون محتوا به تنهايي در هنر سينما تكيه كرد. يك فيلم اگر مهمترين مضمون و محتوا را داشته باشد ولي فاقد تكنيك و فن لازم باشد در انتقال پيام خود دچار نقض است و در نگاه ما اگر بهترين تكنيك را هم استفاده كند ولي فاقد محتوا و مضمون انساني و اسلامي باشد باز آن فيلم ديني نيست. من به دوستانم در هيات انتخاب و داوري براي برگزيدن آثار رويش همواره به سه عنصر تاكيد كردهام: مثلث مضمون – تكنيك – مخاطب.اگر بهترين مضمون با بهترين تكنيك استفاده شود ولي اثرگذاري روي مخاطب كم باشد، باز توليد اين پيام تا مرحله رسيدن به مخاطب و انتقال معنا دچار مشكل است بنابراين به مخاطب و جذب مخاطب نيز بايد اهميت دهيم. به رويش برگرديم. چرا دبيرخانه دائمي؟ خوب قدري هم وارد فضاي جشنواره بشويم. در كشور ما و در دنيا جشنوارهها زياد هستند و همه آنها هدفهاي خاص خود را دارند ولي آنچه باعث تفاوت رويش با ساير جشنوارههاست: اولا پيروي از يك نظام برنامهريزي است كه در آن افق، سياستها و اهداف و برنامهها مشخص است. آدمها ميآيند و ميروند، برنامه نبايد عوض شود اگر لازم است بايد اصلاح شود. هدف جشنواره رويش چيست؟ جشنواره رويش اهداف بسيار خوبي دارد مانند: - تقويت جريان فيلمسازي كوتاه در داخل كشور آن هم با موضوعات ديني. - فراهم آوردن يك فضاي رقابتي سالم براي فيلمسازان كوتاه ديني در كشور. - شناسايي و جذب و تقويت استعدادهاي سينمايي در اين زمينه. - ايجاد فضاي پژوهشي براي مقوله سينمايي ديني و توليد اين پروژهها به جامعه فيلمساز. و قاعدتا حوزه هنري در سالهاي پس از انقلاب اسلامي بهطور خاص محمل پويايي براي ارائه و انعكاس اين مباحث بوده و هست. ما در دبيرخانه دائمي يك سامانه رويش داريم كه با تمام كساني كه با رويش همكاري داشتهاند و فيلم فرستادهاند ارتباط دارد و توليدات مكتوب مثل كتابي به عنوان «چگونه فيلم كوتاه ديجيتال بسازيم» بود يا توليدات تصويري كه در مورد رويش ششم مجموعه DVD برگزيدگان شش دوره قبل را شامل ميشد در اختيار اعضاي اين باشگاه قرار ميگيرد و تبادل اطلاعات انجام ميگيرد. همچنين در مورد حمايتهاي مالي بايد بگويم، ما در رويش ششم از برگزيدگان دورههاي چهارم و پنجم هم دعوت كرديم در زمان برگزاري جشنواره مهمان جشنواره در مشهد باشند و در واقع مهمان حضرت ثامنالحجج(ع) بودند و از همه برگزيدگان دورههاي چهارم، پنجم و ششم جهت توليد براي جشنواره هفتم البته با پيامهاي منطبق با موضوع جشنواره حمايت مالي داريم و در مورد قولهاي سال گذشته هم انجام وظيفه كرديم كه اينها شايد خودش تفاوت رويش باشد با ساير جشنوارههاي ويتريني. طي شش دوره گذشته چه دستاوردهايي داشتهايد؟ در مورد پژوهشهاي رويش طي شش دوره گذشته فقط اسامي آنها اعلام ميشود، اين پژوهشها ولي بسيار كمك ميكنند كه ما تهديدات و فرصتها را شناسايي كنيم و براي برنامهريزي بهتر تلاش كنيم. پژوهش اول: تحليل نگاه فيلمساز به مقوله سينماي ديني؛در دوره اول و دوم رويش كه در واقع نتيجه اين پژوهش نشان ميداد فيلمساز ما پرداختن به نمادها و مناسك ظاهري دين را فيلم ديني ميپنداشت و بايد اين نگاه با ارائه مصاديق در داوري اصلاح شود و گاهي فيلمهايي اين نمادها را داشتند ولي پيام آن، خرافه يا غيرديني بود. پژوهش دوم: تحليل نگاه مخاطب به سينماي ديني است كه در دوره سوم و چهارم كه در واقع نتيجه اين پژوهش نشان ميداد مخاطب ما هم از سينماي ديني منظورش نمادها و مناسك ظاهري دين است. بنابراين ذائقه مخاطب را نيز بايد عوض ميكرديم و توسعه نگاه درست به مقوله سينماي ديني را مد نظر قرار ميداديم. پژوهش سوم: عناصر اثرگذار در ميدان توليد فيلم در سينماي كشور مورد بررسي قرار گرفت كه اين پژوهش بيشتر به درد سياستگذاران سينماي كشور ميخورد. درباره بخشهاي جنبي توضيح دهيد. بحث كارگاههاي رويش به عنوان يكي ديگر از مصاديق تفاوت اين جشنواره با ساير جشنوارههاست. ما به دنبال گسترش توسعه اين فضا از تهران به جغرافياي ساير استانهاي كشور هستيم. به اين منظور استانهاي كشور را به چهار منطقه تقسيم و از فيلمسازان دعوت كرديم با توجه به نزديكي با استان انتخاب شده براي منطقه جغرافيايي ايران با حضور اساتيد و فيلمسازان علاقهمند به رويش و مجرب هم آموزش در زمينه داستاني، مستند و پويانمايي داشتيم. امسال براي اولين بار قبل از ارسال فيلم به رويش كارهاي آنها با حضور فيلمسازان ديگر و اساتيدي مثل جناب آقاي مجتبي راعي و مهرداد اسكويي نقد و بررسي شد و اگر لازم بود اصلاحي انجام شود اين اصلاحات صورت گرفته و بعد به رويش ارسال شود. حاصل اين كارگاهها دو نكته از زبان اساتيد بود كه من عرض ميكنم؛ اولا اكثر فيلمسازان كوتاه ايده خوبي دارند ولي فيلمها فاقد پژوهشي جدي در موضوع و ايده انتخابي آنها هستند كه خود اين مطلب خيلي كار را در پرداخت فيلم دچار مشكل ميكند. ثانيا اصرار فيلمساز و كارگردان به اينكه ايده خود را خودش فيلمنامه كند باز گاهي منجر به اين ميشود كه كار خوب توليد نميشود و بايد اين موضوع فرهنگ شود كه مقوله فيلمنامهنويسي تخصصي است و اجازه بدهيم ايدههاي خوب را متخصصان فيلمنامهنويسي قلم بزنند. البته در اين كارگاهها بركات ديگري هم هست مثل اينكه كارگردانها با هم آشنا ميشوند، تبادل اطلاعات ميكند، گاهي تصويربردار خوب و تدوينگر خوب به هم معرفي ميشوند و حاصل كار در آينده مطلوبتر ميشود و نكته سوم اينكه امروز يك مجموعه مولتي مديا براي معرفي، نقد و بررسي و نمايش 20 سال برگزيدگان جشنواره اين كشور براي در اختيار قرار دادن به فيلمسازان خالي است. اميدواريم ما هم به سهم خودمان بتوانيم به بخشي از اين مطالبات فيلمسازان كشور عزيزمان، پاسخ مناسبي بدهيم. و سخن پاياني؟ اميدوارم رويش كه همواره خود را در سايهسار آقا عليابنموسيالرضا(ع) تعريف كرده و برگزاري مراسم اختتاميه ما هميشه در مشهد مقدس است از بركات زيارت و عنايت اين امام عزيز بهرهمند باشد و همه رويشي از حلاوت و شيريني زيارت امام رضا(ع)، تلخي نقصان و كاستي را در جريان برگزاري رويش به فراموشي بسپارند. عباس كريمي / تهران امروز تنظيم براي تبيان : مسعودعجمي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 211]