واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: شان نزول آیه بقیة الله
پرسش: شأن نزول آیه 86 سوره هود: «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» حضرت مهدی(عج) است، مگر ایشان در زمان رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم وجود داشتند و شناختی از آن حضرت بوده كه چنین آیهای نازل شده است. پاسخ:منظور از شأن نزول واقعه خاص، فرد معین یا سؤال بخصوصی است كه آیه در مورد آن نازل شده است و اصطلاح شأن نزول درباره آیه فوق نسبت به حضرت مهدی (عج) صحیح نیست؛ چرا كه این آیه از فرمایشات حضرت شعیبعلیه السلام خطاب به قوم خود است. اما آن چه درباره نسبت آیه با امام مهدی (عج) وجود دارد و باعث شهرت آن در محافل و منابر نسبت به آن حضرت شده است، بحث انطباق مفهومی آیه و تطبیق یكی از مصادیق آیه بر فردی است كه با تفسیر آیه سازگار است.زیرا «بقیه» به معنای باقی مانده است و مراد از آن سودی است كه به فروشنده میرسد، یعنی آن چه بعد از پایان معامله برایش باقی می ماند و آن را در راه حوائج خود خرج میكند. و مراد آیه این است كه سودی كه از طرف خدا برای شما باقی مانده و خدا از طریق فطرت خودتان شما را بدان راهنمایی كرده؟ اگر مؤمن باشید، برای شما بهتر از مالی است كه از راه كم فروشی و كم كردن پیمانه و ترازو تصاحب میكنید.تفسیر نمونه، با عبارت گویاتری «بقیه اللَّه» را چنین معنا كرده است: هر موجود نافعی از طرف خداوند كه برای بشر باقی مانده و مایه خیرو سعادت او گردد، «بقیة اللَّه» محسوب میشود1 از این رو، امام زمان علیه السلام كه وجود شریفشان مایه بیشترین خیر و بركت برای جامعه بشری است، یكی از بهترین مصادیق آیه مباركه است. به قول یكی از قرآن پژوهان معاصر، آیههای قرآن دارای مفاهیم جامع هستند و در عصرهای بعد میتوانند بر مصداقهای كلیتر و وسیعتر تطابق داشته باشند.برای كاملتر شدن پاسخ، خوب است به نظر یكی از دانشمندان اهل سنت نیز توجه نمایید:شبلنجی دانشمند شافعی، روایتی را نقل كرده كه هنگامی كه (مهدی) قیام كند، بر كعبه تكیه زند و 313 تن از پیروانش نزد او گرد آیند. پس اولین چیزی كه میگوید، این آیه است: «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ». سپس میفرماید: منم «بقیة اللَّه» و خلیفه او و حجت خدا بر شما. پس از آن، كسی بر آن حضرت سلام نمیكند، مگر این كه میگوید: «السلام علیك یا بقیةاللَّه فی ارضه»؛ سلام بر تو ای باقی گذارده خدا در زمینش.2بنابراین، گرچه مفاد این آیه، از سخنان حضرت شعیبعلیه السلام خطاب به قوم خود است، امّا مصداق اكمل آن وجود شریف حضرت صاحب الامر (عج) است. شکوری - گروه دین و اندیشه تبیان1.تفسیر نمونه، ج 9 ص 204.2.ملامحسن فیض كاشانی، تفسیر صافی، ج 2، ص 468.تنظیم: جهرمی زاده_دین و اندیشه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 465]