واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: امروز كودكان كار؛ فردا كودكان بزهكار
حقوق- گروه اجتماعي:
اين روزها ديدن التماس بچهها پشت چراغ قرمزها دوباره به پديده شوم اين شهر شلوغ تبديل شده است
شما هرچقدر هم خودتان را به آن راه بزنيد ولي نميتوانيد به حال آنها تأسف نخوريد. در اين مواقع تنها جملهاي كه زير لب تكرار ميشود اين است كه «پس كي قرار است اين بچهها جمع شوند؟» اما آيا با جمع شدن اين بچهها همه چيز تمام است؟ شايد به همين خاطر باشد كه رئيس سازمان بهزيستي كشور، در مورد ساماندهى كودكان كار و بازگشت مجدد آنها به خيابان گفته است كه هزينه جمعآورى متكديان و كودكانِ كار بسيار كمتر از هزينههاى ساماندهى آنهاست.
به گفته ابوالحسن فقيه، پس از ارجاع كودكان به بهزيستي، والدين با دادن تعهد آنها را تحويل ميگيرند و بهزيستي هم طبق قانون نميتواند آنها را نگه دارد، مگر اينكه قاضي پرونده به نداشتن صلاحيت والدين حكم دهد، اما با اين وجود، بسياري از اين كودكان با اصرار والدين به خيابانها برميگردند. وي چرخه جمعآوري و ساماندهي كودكان كار و خيابان را به دليل نبود قانون مناسب، معيوب و پيچيده ميداند و ميگويد:«سازمان بهزيستي براي جلوگيري از ورود مجدد كودكان به خيابان، اقدام به ساماندهي همزمان كودكان در كنار حمايت مالي از خانوادههايشان كرده است.»
فقيه با بيان اين كه چرخه ساماندهي كودكان كار و خيابان ناقص است و چندين دستگاه به شكل موازي در اين زمينه فعال هستند، ادامه ميدهد: «اين ناهماهنگي را در همه شهرهاي كشور نداريم و به دليل نبود قانون همه چيز به تعامل مديران بستگي دارد.» پديده كودكان خياباني يكي از آسيبهاي اجتماعي است كه نهتنها بخش قابلتوجهي از كودكان و نوجوانان را كه سرمايههاي آينده جامعه هستند در معرض انواع آسيبهاي قرار داده، بلكه جامعه را نيز با زيانهاي فراواني روبهرو ساخته است.
اين كودكان بهدليل مشكلات مالي و اقتصادي، نداشتن سرپرست، ازكارافتادگي پدر، نداشتن سرپناه و كافي نبودن حقوق نهادهاي حمايتي ناچارند بهترين دوران عمر خود را براي گذران زندگي با پرداختن بهمشاغلي نظير آدامس و كيسهفروشي يا تكديگري به بطالت سپري كنند. كودكان خياباني از نظر كارشناسان به 3دسته تقسيم ميشوند، گروهي كه در خيابانها كار ميكنند و در پايان روز به خانه برميگردند، گروه دوم آنهايي هستند كه خانواده را محيط مناسبي براي زندگي نميدانند و بهخاطر مشكلات و وضعيت معيشتي از كانون گرم خانواده متواري شده و شبانهروز در خيابانها بهسر ميبرند.
دسته سوم نيز كودكان مطرودي هستند كه والدين و خانواده مشخصي ندارند و براي بقا و تامين معاش خود بهخيابانها متكي هستند. پديده خيابانگردي، هم در كشورهاي در حال توسعه و هم در جوامع توسعه يافته يافت ميشود؛ بهطوري كه شمار چنين افرادي به 145 ميليون نفر ميرسد. بيشتر اين كودكان در ميدانهاي بزرگ پايانههاي مسافربري، پاركها و بوستانها زندگي ميكنند.
مسئله كودكان خياباني به واسطه عدمانسجام خانوادهها، فقر و مرگ والدين در كشمكشهاي مسلحانه، جدي و جديتر ميشود. كودكان به بخش كمتر مستقل جامعه بدل شده و به ذخيره جرايم سازمانيافته، مشاركت در كشمكشهاي مسلحانه، ابزار كسب پول از طريق قاچاق انسان و استثمار جنسي تبديل ميشوند. طبق پيماننامه حقوق كودك كه ايران نيز در سال 1373 به عضويت آن درآمده است، كودكان و نوجوانان علاوه بر حقوق ديگر، حق زندگي، بقا و رشد دارند و نيز حق زندگي در كانون خانواده از حقوقي است كه براي كودكان و نوجوانان طبيعي شمرده شده و دولتهاي عضو پيماننامه را ملزم به رعايت و تحقق آن دانسته است.
عوامل مؤثر روي آوردن به بزهكاري
بررسي وضعيت خانوادگي كودكان و نوجوانان بزهكار نگهداري شده در كانون اصلاح و تربيت نشان ميدهد والدين يا يكي از نزديكان 25 درصد از نوجوانان بزهكار سابقه زندان دارند و اين امر يكي از عوامل تاثيرگذار در روي آوردن آنان به سوي اعمال خلاف شده است. منصوره مقارهعابد، مديركل فرهنگي و تربيتي سازمان زندانها ميگويد:«بسياري از والدين كودكان و نوجوانان بزهكار، كمسواد يا بيسواد بوده و توجه چنداني به تربيت، دوستان و معاشرت فرزندان خود نكرده و اين امر عاملي شده تا كودكان و نوجوانان آنان بهآساني درگير اعمال خلاف شوند و بهطور حتم روي آوردن به اعمال خلاف از سوي نوجواناني كه در خانوادهاي سابقه دار و خلافكار رشد كردهاند، چندان عجيب نيست و اين امر در تمامي كشورها مشاهده ميشود.» وي عمدهترين دلايل رواني ارتكاب جرم را ناكاميها، تعارض در زندگي، احساس حقارت، ترديد در لياقت، فقدان امنيت، احساس ناتواني و... ميداند كه به اين ترتيب بهرهمندي از تفريحات سالم و ورزش با افزايش سلامت روان ميتواند به پيشگيري از جرايم كمك فراواني كند.
انواع بزه
آمارهاي منتشر شده حاكي از آن است كه با وجود بهبود وضع زندگي معيشتي و خدمات بهداشتي، در جهان ميزان جرايم با سرعت بيشتري رو به افزايش است. در ايران حدود 30 نوع بزه رايج است كه برخي از آنها عبارتند از: غيبت از مدرسه، دروغگويي مداوم، خيانت در امانت، فرار از خانه، مزاحمت، ولگردي و گدايي، تصادف منجر به جرح، شركت در پارتي و عياشي، ايجاد حريق، تخريب، توزيع نوارهاي مبتذل ويدئويي، كاست و عكسهاي مستهجن، ايجاد ضربوجرح، اعمال منافيعفت، رانندگي بدون گواهينامه، سرقت، حمل موادمخدر، مصرف مشروبات الكلي، قتل عمد و... . در ميان كودكان بزهكار، علائم دزدي، نافرماني، گريز از مدرسه، ولگردي و معاشرت با افراد مجرم ديده ميشود و خانوادههاي آنها بيشتر دچار از هم پاشيدگي، الكليسم، لاقيدي نسبت به مذهب و فقدان نظم و انضباط هستند. همچنين تحقيقات نشان ميدهد كه 70 درصد آنها دچار ناراحتيهاي رواني هستند.
نقش تفريح سالم در كاهش بزه
يكي از راههاي جلوگيري از بزهكاري، تشويق جوانان به حركتها و رفتارهاي جمعي است. اين رفتارها در فضاي عمومي يعني تفريح سالم، افراد را هنجارپذير ميكند و از ميزان بروز جرايم ميكاهد چون بين ميزان جرم و تفريحات سالم رابطه معكوس وجود دارد؛ يعني هرچه تفريحات سالم بيشتر باشند، ميزان وقوع جرم كاهش مييابد.
اين در شرايطي است كه از مجموع 2 هزار و 966 واحد تفريحي سطح كشور، 86 درصد پارك عمومي، 9 درصد پاركجنگلي، 5/3 درصد شهربازي و 5/1 درصد ديگر شامل واحدهايي نظير باغ وحش، باغ گياهشناسي و باغ سنتي است. اين آمارها در حالي ارائه شدهاند كه همه به خوبي ميدانيم پاركهاي عمومي و جنگلي گهگاه محل تجمع كساني است كه يا خود بزهكارند يا به راحتي ميتوانند زمينه بزهكاري ديگران را فراهم كنند.
با اين اوصاف بهنظر ميرسد كه اگر شهرداريها و ديگر سازمانهاي متولي به اين موضوع توجه بيشتري كنند، ميتوان اميدوار بود كه طراحي شهري مناسب بتواند به كاهش جرم كمك كند.
همچنين در اين رابطه ظاهر رستمي، مديركل بهزيستي استان تهران معتقد است:«حذف كودكان كار از صحنه اجتماع، پاككردن صورت مسئله است. اين كودكان براي گذران زندگي مجبور به كار كردن هستند، بنابراين برنامهريزي اصولي و دقيق براي برپايي دورههاي آموزشي جهت ارتقاي سطح تواناييهاي اين گروه سني ميتواند هم به گذران زندگي از سوي آنها كمك كند و هم آسيبهاي ناشي از وجود چنين ناهنجاريهايي را كاهش دهد.»
تاريخ درج: 23 ارديبهشت 1387 ساعت 14:41 تاريخ تاييد: 23 ارديبهشت 1387 ساعت 19:27 تاريخ به روز رساني: 23 ارديبهشت 1387 ساعت 19:20
چهارشنبه 25 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 376]