واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: تشريح عقلگرايي ايرانيان و شيعيان در گفتوگو با پاپ و واتيكان
دكتر علمي، عضو هيأت اعزامي ايران به واتيكان گفت: در اين نشستها، اشاره شد كه ما مسلمانان به رغم اينكه دين خود را برحق ميدانيم، از نظر تئوري قدرت اين را داريم كه در حكومت اسلامي براي پيروان ديگر مذاهب هم حقوق اجتماعي قايل باشيم.
حجتالاسلام دكتر علمي، عضو هيأت اعزامي ايران به واتيكان در گفتوگو با «تابناك» به تشريح جزييات رايزنيهاي اين هيأت با شوراي پاپي گفتوگوي اديان واتيكان پرداخت.
معاون پژوهشي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در اين باره توضيح داد: يكي از وظايف اصلي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، حضور فعال در عرصه گفتوگوي اديان است تا از اين طريق، ديدگاههاي اسلام درباره مسائل و موضوعاتي كه در سرنوشت جهان به طور مستقيم مؤثر است، براي رهبران اديان توضيح داده شود. از آنجا كه آموزههاي دين اسلام بر پايه فطرت انساني است، به شرط آنكه اين آموزهها درست و معقول تبيين شود، قطعا مورد استقبال ديگران نيز قرار خواهد گرفت.
وي در اين باره توضيح داد: هرچند اسلام دين معنويت و عدالت و منادي عقلانيت است، اما به دليل غرضورزيهاي دشمنان و نابخرديهاي برخي مؤمنان، اين ابعاد براي پيروان ديگران اديان، به خوبي معلوم نيست. براي همين، ضرورت دارد در اين عرصه به طور گستردهاي به فعاليت پرداخت، چراكه بنا بر وجوه مشتركي چون عدالت و عقلانيت و معنويت، ميتوان جبهه متحدي را از پيروان اديان الهي و انسانهاي حقجو در برابر روند رو به گسترش ظلم در عرصه جهان تشكيل داد.
دكتر محمدجعفر علمي درباره دور اخير گفتوگو با واتيكان اظهار داشت: اين نشست در ادامه نشستهاي پيشين مركز گفتوگوي اديان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و شوراي گفتوگوي اديان واتيكان، به موضوع ايمان و عقل اختصاص داشت. اين گفتوگوها از سال 1373 رسما بين دو مركز برگزار شده كه در اين سال درباره پديده تجدد بحث شده و در دومين دور، در سال 1378 درباره مواجهه با كثرتگرايي ديني؛ در سال 1380 درباره جوانان و تعليم و تربيت؛ در سال 1382 درباره اركان صلح؛ و در سال 1384 به بحث اخلاق زيستي در اسلام و مسيحيت پرداخته شده است.
وي افزود: دليل انتخاب اين موضوع، ارتباط مستقيم آن با سخنان پاپ بنديكت در دانشگاه «ريزنبرگ» در سال 2006 بود كه با نقل قولي از «ابن حزم»، مسلمانان را به پيروي نكردن از عقل متهم ساخته بود، وي در اين باره گفت: در اين گفتوگوها، طرفين در چند جلسه به بيان ديدگاهها خود در رابطه با موضوع عقل و ايمان پرداختند و در اين جلسات به روشني توضيح داده شده كه از نظر پيروان اهل بيت ـ عليهمالسلام ـ كه ايرانيان نيز در زمره آنانند، در كنار قرآن حكيم و روايات، عقل نيز به عنوان يكي از منابع اصلي دين قرار ميگيرد و با عقل است كه ما خدا را ميشناسيم، ايمان ميآوريم و به اثبات رسالت انبيا ميپردازيم. به هر تقدير، با بازخواني تاريخچه تعقل در مذهب شيعه، واتيكان را متوجه ساختيم كه تلاش براي جدايي تعقل از دين در حكومت بنياميه انجام گرفت.
معاون پژوهشي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در ادامه افزود: در اين نشستها، اشاره شد كه ما مسلمانان به رغم اينكه دين خود را بر حق ميدانيم، از نظر تئوري قدرت اين را داريم كه در حكومت اسلامي براي پيروان ديگر مذاهب هم حقوق اجتماعي قايل باشيم و با وجود آنكه اعتقاد داريم اسلام كاملترين دين است، اما اگر پيروان ديگر اديان، نتوانند به اين موضوع برسند، به حكم عقل و با رجوع به احاديث ائمه اطهار (ع) اين افراد در پيش خداوند معذور خواهند بود. البته اين بر خلاف عقايد رسمي مسيحيت است كه ميگويد: اگر كسي مسيحي نباشد، به رستگاري دست پيدا نخواهد كرد.
وي در ادامه گفت: هر چند در غرب نقش دين در زندگي روزمره مردم، روز به روز كمرنگ ميشود، اما هنوز در بسياري از كشورها با توجه به سنتها و سوابق تاريخي آنها، رهبران مذهبي، تأثير قاطعي در فرآيند تصميمگيري آن كشورها دارند و از اينجا ميتوان به مؤلفه جديدي در ديپلماسي به نام «ديپلماسي ديني» رسيد. اين رهبران مذهبي همه بر پايه آموزههاي اديان الهي، طرفدار عدالت و حقند و اگر چالشي هست، از تطبيق نابجاي اين مباحث بر مصاديق پديد ميآيد. از همين روي، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، تماس با رهبران اديان را در دستور كار خود قرار داده تا از اين راه، مواضع خود را در عرصههاي ديني، كلامي و اجتماعي مطرح كنيم و با اين شيوه مسلما ميتوانيم با دفاع از منافع ديني و ملي، از برخي برداشتهاي نادرست كه از سوي افراد مغرض انجام ميشود، جلوگيري كنيم.
دكتر علمي در پاسخ به اين كه آيا راجع به سخنان پاپ كه مدعي چهره خشن از اسلام شده بود، صحبت شد يا خير، گفت: پيرو گفتوگوها در اين نشست، بيانيهاي هفت مادهاي منتشر شد كه در بند ششم آن، تصريح شده است: «در قضاوت درباره اديان ديگر، همواره بايد از تعميمهاي ناروا پرهيز كرد»؛ اين جمله به خوبي بيان ميكند، اگر از يك مسلمان يا يك مسيحي، عملي ناشايست سر زد، نبايد آن را به همه مسلمانان يا مسيحيان تسري دهيم؛ اين عملي بود كه پاپ انجام داده بود و خوشبختانه واتيكان پذيرفت كه از تعميمهاي ناروا خودداري كند.
وي در ادامه افزود: بند هفتم اين بيانيه نيز اعلام ميكند: «هرگز نبايد با استناد به يك آيه يا يك حرف يا يك عبارت خاص از متون مقدس ديني، به قضاوت نشست. براي شناخت درست يك سنت ديني، بايد از نگاه جامع و كلي و شايسته و مناسب استفاده كرد» كه اين بند كاملا نشانگر عقبنشيني واتيكان از سخنان پاپ است. هرچند پاپ هم پس از روبهرو شدن با واكنش مسلمانان در همان زمان نيز از مواضع خود عقبنشيني كرد.
وي در بيان مواضع اين نشست به حملات نظامي كه دهه اخير توسط كشورهاي غربي به كشورهاي مسلمان انجام شده، به بند ديگري از بيانيه نهايي اشاره نمود كه اعلام كرده است: «ايمان و عقل ذاتا خشونتبردار نيستند، نه عقل و نه ايمان، نبايد براي اين مقاصد مورد بهرهبرداري قرار گيرند» كه اين خود تأييدي بر اين مطلب است كه نبايد دين را دستاويز تجاوز به حقوق ديگر كشورها قرار داد. البته بايد توجه كرد كه خشونت همهجا نكوهيده نيست. اگر كشوري به كشور شما حمله كرد، دفاع مشروع از كشور مورد حمله را نميتوان عملي ناشايست معرفي كرد؛ هرچند مستلزم بهكارگيري خشونت باشد، بلكه به حكم عقل و دين، دفاع امري ضروري و مشروع است.
با اين تفاسير، هر دو طرف پذيرفتند كه نبايد از ايمان و عقل در توجيه رفتار ظالمانه استفاده كرد و اين وظيفه علماي ديني است كه اجازه بهرهبرداري از دين را به حاكمان براي ظلم و كشتار ديگر ملتها ندهند و به تدريج بتوانند جلوي اين سوءاستفادهها را بگيرند.
وي گفت: خالي كردن عرصه ديپلماسي ديني به سود مسلمانان نيست و بايد در روشنگري اسلامي تلاش كرد. اگر مسلمانان در اين نشستها شركت نكنند، اسلامشناسان مغرض صهيونيست و يا تبشيريها و ملحدين به معرفي اسلام با اهداف نكوهيده خويش خواهند پرداخت؛ اضافه بر اينكه حدود يك و نيم ميليارد نفر از جمعيت جهان را مسيحيان تشكيل ميدهند؛ بنابراين، بيان تعاليم اسلام در واتيكان به حقيقتجويان و انسانهاي آزاديخواه اين امكان را ميدهد كه با چهره واقعي اسلام آشنا شوند.
متأسفانه در اين زمينه، فشارهايي نيز وارد ميشود تا اين ميدان از طرف مسلمانان خالي شود. بايد گفت كمترين اثر اين نشستها، اين است كه ديگر فرد يا افراد، نميتوانند چهرهاي واژگون از اسلام را به نمايش بگذارند.
وي در ادامه بر استمرار و گسترش اين ارتباطات به عنوان بخشي از وظايف اصلي سازمان فرهنگ و ارتباطات سازمان در عرصه ديپلماسي ديني تأكيد كرد و افزود: در آيندهاي نزديك، نشستهاي مشابهي با كليساي ارتدوكس و نيز شوراي جهاني كليساها كه نمايندگي بخش اصلي كليساهاي پروتستان را بر عهده دارد و نيز با ديگر اديان آسيايي و شرقي در دستور مركز گفتوگوي اديان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي قرار داشته، انجام خواهد شد.
چهارشنبه 25 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 367]