واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: فرهنگ > رسانه - محمدرضا مانیفر برنامهریزان و برنامهسازان، و جمله دستاندرکاران و علاقهمندان به رسانه رادیو در سرتاسر جهان، نیک میدانند که تمامی تلاشهای پیوسته، فعالیتهای تعطیلناپذیر و کوششهای شبانهروزی گاه سخت و طاقتفرسای آنها در عرصههای برنامهریزی و برنامهسازی، آنگاه به ثمری نیکو مینشیند و سببساز رضایت و لذت درونی میشود که بتواند به دیدهشدن بیش از پیش ایستگاههای رادیویی در جامعه و به شنیدهشدن بیش از پیش صدای آنها در نزد مخاطبان هدف بینجامد تا در رقابتی نفسگیر، گوی سبقت از دیگر رقیبان ریز و درشت رسانهای ربوده و به آن منجر شود. درک «منطق» برنامهریزی و برنامهسازی در رادیو که بتواند به دستاندرکاران برنامهریز و برنامهساز چنان توان و مهارتی ببخشد تا در بازار پررقابت رسانهای، توانا به طراحی و ساخت کالایی متمایز به نام «برنامه» و مسلط به تدوین و عرضه ساختاری متفاوت به نام «ایستگاه» شوند؛ از جمله الزامات و ضرورتهایی است که تأمل و توجه روزافزون به آن میتواند رمزی شایسته در عبور هماره مؤثر از گرداب تهدیدها و دستیابی همواره پرثمر به ساحل فرصتها، بهشمار آید؛ چرا که منطق مستقر در پس هر برنامه و ایستگاه، سببساز تمایز و تفاوت عملکردها و کارکردها، و جلوهگری و توجه افزونتر به آنها از سوی مخاطبان و در نزد رقیبان میشود و پیشیگرفتن و سبقتی پیشبینیپذیر را برای دستاندرکاران برنامهریز و برنامهساز به ارمغان میآورد. آشنایی با استعدادها و ظرفیتهای پیدا و پنهان در انتخاب و بهکارگیری قالبهای برنامهسازی در رادیو، از جمله گامهای آغازین در تحقق چنین آرمان و هدفی است که بسته به درک و شناخت هرچه افزونتر برنامهریزان و بهویژه برنامهسازان میتواند دربردارنده تضمینهایی مناسب در دستیابی به آنچه باید، باشد. «گفتوگو» از جمله قالبهای برنامهسازی در رادیوست که میتواند مصداقی شایسته بر درستی چنین سخنی به شمار میآید. گفتوگوی استودیویی با زمانهای محدود و معین؛ گفتوگوهای باز و غیرزمانمند؛ گفتوگو با عموم مردم و مخاطبان بهعنوان بحث عمومی در استودیو؛ و گفتوگو با حضور تلفنی مخاطبان در استودیو؛ از جمله شکلهای بروز و ظهور این قالب برنامهسازی در ایستگاههای رادیویی مختلف است؛ گرچه تا آن زمان که «منطق» گزینش و استفاده از چنین قالبی بهدرستی درنظر نیاید و تنها به صورتی سطحی و ظاهری در افزایش صرف ساعتهای استفاده و نسبت بهرهگیری از آن در مقایسه با دیگر قالبهای برنامهسازی، بدان پرداخته شود، نمیتواند چندان که باید، دستگیر و گرهگشا بهنظر آید و در تحقق شعاری اساسی چون: «حفظ مخاطب فعلی و جذب مخاطب جدید»، دستاوردی چشمگیر و رهآوردی شایسته اعتنا برای ایستگاههای رادیویی مختلف در رقابتی تنگاتنگ با دیگر ایستگاه ها و رسانههای رقیب به ارمغان آورد. موضوع گفتوگو همواره باید دارای «مخالف» و «موافق» باشد. تنها زمانی میتوان گفتوگو را به حقیقت گفتوگو دانست که اندیشهها و نظرهای گوناگون درباره موضوع آن بیان شود. گردهم آمدن اندیشمندان، صاحبنظران و کارشناسانی که درباره موضوع گفتوگو دارای اندیشهها و نظرهایی بهشدت مشابه هستند، تنها میتواند به تأیید متقابل موضوع گفتوگو بینجامد و نمیتواند فضای بحث را به معنای حقیقی آن، پدید آورد و محیط گفتوگوی رسانهای و رادیویی را به معنای حقیقی آن، فراهم سازد. موضوع گفتوگو باید «محدود» و دارای مرزهایی «مشخص» باشد. دستاندرکاران برنامه ساز؛ بهویژه تهیهکنندگان و سردبیران دستاندرکار باید پیش از آغاز برنامه درباره هسته اصلی گفتوگو و محدودههای طرح و پرداخت آن با شرکتکنندگان در بحث، گفتوگو و هماهنگی کنند. البته گفتوگوی آغازین باید تنها برای تقسیمبندی بحث باشد و نباید به گونهای صورت گیرد که گفتوگو به حالتی پیشبینیپذیر و تصنعی دچار و از شاخص «جذابیت» در جلب توجه و نظر مخاطبان، تهی شود. مجری برنامه همواره باید دارای «آمادگی»های لازم در درک و دریافت مناسب سخنان شرکتکنندگان و بررسی و طرح پرسشهای متناسب از آنها باشد و مراقبت کند تا مبادا گفتوگو از مسیر اصلی خود، منحرف و از بستر درست روشنگری خود، خارج شود. مجری باید به تمامی ابعاد و جنبههای مبهم موضوع از دیدگاه مخاطبان بپردازد و با طرح پرسشهای مناسب، شرکتکنندگان را به پاسخگویی شفاف و صریح درباره آنها وادارد و هرجا که آنها از ارایه پاسخهای درست طفره رفتند، دوباره پرسش یا پرسش های موردنظر را به بیانی دیگر مطرح سازد. مجری همچنین باید بهخوبی بتواند اطلاعات پیچیده و تخصصی ارایه شده از سوی برخی از شرکتکنندگان را بهاختصار و با بیانی عوامفهم برای مخاطبان، تحلیل و عرضه دارد و بدون آنکه از سطح علمی بحث و گفتوگو بکاهد، به هدایت آن به صورتی قابل درک و دریافت برای عامه مخاطبان بپردازد. ضمن اینکه مجری برنامه باید مدام متوجه این نکته هشدارگونه باشد که به میان صحبتهای شرکتکنندگان به شیوهای زننده و سماجتگونه وارد نشود و گفتوگو را به جلسه طرح پرسشهای سطحی با آنها تبدیل نسازد. ارایه خلاصه و نتیجهگیری پایانی؛ بهویژه در بحثهای پیچیده و دشوار، فعالیتی ظریف و هنرمندانه است؛ چرا که در بحث و گفتوگویی چندجانبه بسیار دشوار است که بتوان اندیشهها و نظرهای شرکتکنندگان را در بیانی کوتاه و مؤثر خلاصه کرد. مجری برنامه باید بحث را به گونهای هدایت کند که در پایان آن، به مهمترین پرسشها پاسخ داده شود. مجری برنامه جزء شرکتکنندگان در گفتوگو نیست و نباید عقیده و موضع شخصی خود را درباره موضوع برنامه بیان دارد. مجری برنامه به منزله گرداننده، باید به رعایت اصول و قواعد ظاهری انجام گفتوگو با شرکت کنندگان، پایبند و ملتزم باشد. توازن میان «روشنی» و «وضوح» در طرح مطالب بحث و محدودیتهای زمانی در «چگونگی» طرح آن، باید مورد توجه جدی دستاندرکاران برنامهساز قرار گیرد. باید دانست که افزایش شمار شرکتکنندگان در بحث و گفتوگو نباید هیچگاه به روشنی و وضوح مطالب مطرح در آن، لطمهای اساسی وارد سازد و برای مخاطبان حالتی گنگ و نامفهوم بیابد. «کیفیت» انجام گفتوگو همواره باید مبتنی بر بهکارگیری زبان انتقادی، انگیزه و روحیه پرنشاط در طرح و پیگیری مباحث، و مستندبودن در ارایه ادعاها و شواهد مورد بحث باشد. گفتوگو باید به ایجاد و گسترش فرصت مواجهه میان متولیان و مسئولان جامعه و مخاطبان بینجامد و انجام گفتوگویی انتقادی و منطقی میان آنها را به میانجیگری رسانه رادیو امکانپذیر سازد. ... چه بجا و مناسب است که بیاییم و دگربار بر گزارههای بالا نظر افکنیم و با مروری هرچند گذرا بر روشها و شیوههای بهکارگیری قالبهای برنامهسازی؛ بهویژه قالب برنامهسازی «گفتوگو»، در ایستگاههای رادیویی عمومی، اختصاصی و تخصصی صدای جمهوری اسلامی از خود پرسش کنیم که ما در جایگاه برنامه ریزان و برنامهسازان: تا چه اندازه به «منطق» بهکارگیری قالبهای برنامهسازی متفاوت؛ از جمله «گفتوگو» در ایستگاه های رادیویی مختلف، آگاه و به الزامات و ضرورتهای آن، متعهد هستیم؟ آیا میتوانیم در مجموعه ایستگاههای رادیویی صدای جمهوری اسلامی که نام ایستگاهی با عنوان «گفتوگو» در میان آنها خودنمایی میکند، از ایجاد نسبی فضا و نمایی بهظاهر گفتوگومحور از «صدا» در نزد مخاطبان سخن گوییم؟ آیا توانا به آن هستیم که همپای ارایه آمار و ارقام «کمی»، که میتواند در جای خود شایسته تأمل و توجه فراوان باشد، از چگونگی تحقق تأثیرگذاری «کیفی» در بهکارگیری قالبهای برنامهسازی؛ به ویژه قالب برنامهسازی «گفتوگو» در افزایش نسبی استفاده و رضامندی مخاطبان از رسانه «صدا» و هدایت فکری آنها از سوی این رسانه، ادعایی مستند به میان آوریم؟ تا چه اندازه میتوانیم در آرایش رسانهای و فرهنگی رادیوهای خود در برابر رادیوها و رسانههای رقیب داخلی و خارجی؛ بهویژه رادیوها و رسانههای بیگانه فارسیزبان، به بهرهگیری شایسته برنامه ریزان و برنامهسازان از استعدادها و ظرفیتهای پیدا و پنهان قالبهای برنامهسازی رادیو، امیدوار و خوشبین باشیم تا بتوانیم به جسارت بیان چنین ادعایی دست یابیم که در رقابتهای تنگاتنگ و نبردگونه رسانهای، منطقی «پیشبرنده»، «متفاوت» و «متمایز» بر رفتار رسانهای برنامهریزان و برنامه سازان در ایستگاههای مختلف رادیویی و برنامههای متفاوت رادیوهای ما حاکم است؟ آیا شنیدن و گوشدادن به ایستگاههای رادیویی مختلف با برنامههای متفاوت در قالب برنامهسازی «گفتوگو» میتواند ما را به آنجا برساند که بگوییم آنچه بهعنوان «گفتوگو» در ایستگاههای رادیویی مختلف صدای جمهوری اسلامی از جمله رادیو گفتوگو میشنویم و به آن گوش میدهیم به حقیقت، یک گفتوگوی رادیویی است؟ آیا میتوانیم با اعتمادبهنفس بر این ادعا تأکید ورزیم و شجاعانه بگوییم: این یک گفتوگوی رادیویی است؟! کارشناس ارشد رسانهت
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 371]