واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: دانش > طبیعت - دانشمندان با تحلیل اطلاعات 3 زمینلرزه در دو سوی زمین، امواج لرزهای عبوری از هسته زمین را با دقت مطالعه و وجود لایهای 300 کیلومتری از اکسیژن و گوگرد را در مرز هسته داخلی و خارجی آشکار کردند. محمود حاجزمان: زلزلهشناسان با استفاده از امواج فراصوت به شواهدی دست پیدا کردهاند که نشان میدهد عناصر سبکی مانند اکسیژن و گوگرد در لبه هسته زمین جمع شدهاند. اگر این یافته تایید شود، میتواند توضیحی برای پابرجا ماندن میدان مغناطیسی زمین ارائه دهد. این یافته همچنین میتواند به افزایش دانش دانشمندان در خصوص نحوه شکلگیری زمین در میلیاردها سال قبل کمک کند. به گزارش نیچر، بسیاری از زمینشناسان عقیده دارند که هسته زمین یک هسته درونی جامد دارد که توسط یک هسته خارجی مایع به ضخامت 7 هزار کیلومتر احاطه شده است. این نظریه با مطالعه امواج لرزهای زمینلرزههایی که از نزدیک هسته زمین عبور میکنند، تایید میشود. با اندازهگیری سرعت امواج در حین عبور آنها از هسته، محققان تخمین زدهاند که چگالی این هسته مشابه چگالی آهن است. اما جرج هلفریش، زلزلهشناس دانشگاه بریستول انگلستان میگوید: «مشابه است، اما دقیقا یکی نیست. از گذشته این شک وجود داشت که حضور یک عنصر سبکتر علاوه بر آهن، باعث شده که هسته کمی سبکتر باشد.» بسیاری از محققان عقیده دارند که این عنصر یا عناصر، ممکن است از شکلگیری زمین در حدود 4.5 میلیارد سال قبل باقی مانده باشند. هلفریش برای اینکه بتواند نگاه دقیقتری به هسته زمین داشته باشد، به همراه همکارش ساتوشی کانشیما، متخصص علوم سیارهای در دانشگاه کیوشو ژاپن، دادههای مربوط به سه زمینلرزه را که توسط آشکارسازهایی در دو طرف مخالف زمین ثبت شده بودند، بررسی کرد. با بررسی زمینلرزهای در آمریکای جنوبی با استفاده از اطلاعات صدها آشکارساز در ژاپن، و بررسی دو زمینلرزه دیگر در فیجی در اقیانوس اطلس جنوبی از روی اطلاعات آشکارسازهای اروپا، گروه توانست نحوه عبور امواج لرزهای را از میان هسته زمین با جزئیات دقیق مطالعه کند. با اندازهگیری بازتاب مضاعف امواج هنگام عبور انعکاس آنها از مرزهای بین هسته و گوشته -لایهای از صخرههای مذاب در اطراف هسته- گروه نشان داد که 300 کیلومتر خارجی هسته به طرز معناداری سبکتر از باقی قسمتهای آن است. این تفاوت ظاهری به گفته هلفریش، ترکیبی از 3 تا 5 درصد گوگرد و اکسیژن در لبه هسته است. ژنراتور سیارهایهلفریش میگوید هنگامیکه هسته داخلی جامد میشد، عناصر سبکتر شروع به متمرکز شدن در هسته خارجی کردند. علاوه بر آن، وی گمان میکند که وقتی عناصر سبکتر شروع به حرکت به سطح هسته کردند، حرکت آنها ژنراتوری را به راه انداخت که نیروی لازم برای میدان مغناطیسی محافظ زمین را فراهم کرد. محققان در گذشته همواره به دنبال یافتن پاسخ این سوال بودهاند که چه عاملی این مولد را پابرجا نگه میدارد. اما آن طور که هلفریش میگوید، بالا آمدن عناصر سبک مقدار عظیمی از انرژی پتانسیل گرانشی را آزاد میکند. بروس بافرت متخصص علوم زمین دانشگاه برکلی میگوید: «این مشاهدات واقعا هیجانانگیز هستند. اما من به سختی میتوانم نحوه شکلگیری لایهای را که آنها از آن صحبت میکنند، تصور کنم. اگر اکسیژن و گوگرد در اثر فشرده شدن هسته داخلی زمین به بیرون فرستاده شدهاند، انتظار میرود که این مواد به جای اینکه در 300 کیلومتر خارجی آن تجمع کنند، مجددا در هسته خارجی مایع حل شوند». دیوید استیونسون، متخصص علوم زمین در موسسه فناوری کالیفرنیا در پاسادانا نیز عقیده دارد که اندرکنش بین هسته و گوشته میتواند این تجمع ظاهری را توضیح دهد. البته وی نیز تصدیق میکند که محققان اطلاعات کافی در اختیار ندارند تا بتوانند به یک نتیجهگیری قطعی برسند. بافت میگوید شاید مدلهای مربوط به هسته زمین نیاز به اصلاح داشته باشند. مشاهدات بیشتر میتواند به توضیح نتایج هلفریش کمک کند. وی میگوید: «این حقیقت که شما نمیتوانید بلافاصله توضیحی برای این مساله پیدا کنید، به این معنا نیست که این نتیجهگیری درست نیست.»50
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 349]