واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: دانش > فناوری اطلاعات - مدتی است کتابخانه انگلستان بخشی را برای محافظت از دستنوشتههای الکترونیکی راهاندازی کرده تا محققان بتوانند از آثار افراد مشهور و غیر مشهور استفاده کرده و تحقیقاتشان را به سرانجام برسانند. سامیت پل چاژوری، نیوساینتیست: در نگاه اول، نکته قابل توجهی روی میز کار (Desktop) رایانهای که جلوی روی من است، وجود ندارد. روی صفحه با آیکنهایی استاندارد که شاید کمی قدیمی شده باشند، پوشیده شده است. خیلیهایشان مربوط به تحلیلهای ژنتیکی است و اشاره به تخصص کاربرشان دارند و بعضیهایشان هم مهمترند و شاید به مسائل شخصیتر مربوط باشند. همچنان که به پوشههای باز، مطالب و برنامهها نگاه میکردم، احساس میکنم مزاحم شدهام! البته این میز کار متعلق به هرکسی نیست؛ متعلق به زیستشناس تکاملی مرحوم، بیل همیلتون است. وقتی او فوت کرد، خانوادهاش نمیدانست که با آرشیو دیجیتالی او چه باید کند، بنابراین آن را در اختیار دوستان و دانشجوی سابقش، جرمی لیتون جان، متصدی نگهداری از دستنوشتههای الکترونیکی (eMSS) در کتابخانه انگلستان در لندن قرار دادند. بایگانی همیلتون یکی از دوجین میراث دیجیتالی است که توسط جان نگهداری میشود. حالا او تلاش دارد تا مواضع تکنیکی و اخلاقی مربوط به حفظ چنین مطالبی برای آیندگان را در راس امور کتابخانه قرار دهد. این موضوع روز به روز بیشتر از پیش مطرح میشود: ماه گذشته، وقتی این کتابخانه بابت ایمیلها و آرشیو دیجیتالی «وندی کوپ»، شاعر، 32 هزار پوند پرداخت، به تیتر یک روزنامهها تبدیل شد. رایانه کپی شدهچیزی که جان در آزمایشگاه eMMS کتابخانه به من نشان داد، نمونه واقعی شبیهسازیشده رایانه همیلتون است. این دستگاه در انبار بسیار وسیعی 8 طبقه پایینتر، در امنیت کامل است و شاید در زمان مناسبی به خانواده همیلتون بازگردد یا تحویل موسسه دیگری شود. محققانی که میخواهند سر از کار همیلتون در بیاورند، میتوانند از این نمونه شبیهسازی شده برای کنکاش در اسناد و پروندههای او استفاده کنند و حتی بدون اینکه نزدیک دستگاه بروند، آنالیزهای او را به نمایش درمیآورند. به گفته جان، این روش و ترتیب پرزحمت و ماهرانه کاملا ضروری است چراکه در غیر اینصورت ممکن است نسخه اصلی مطالب، آلوده یا خراب شوند. او میگوید: «وقتی شما رایانهای را روشن میکنید، در واقع همه تاریخگذاریها را عوض میکنید و این میتواند منجر به از بین رفتن سرنخهایی شود که محققان آینده برای بهم پیوستن به آن نیاز دارند، مثل نسخه اصلی یک تکه از کارهای یک شخص برجسته و مهم.» از آنجا که هنوز نرمافزار چندانی برای تحلیل آرشیوهای دیجیتالی تولید نشده، جان شیوههای زیادی را از قوانین دیجیتال قرض گرفته که هدف مشابهی دارند: «اطلاعات را تغییر ندهید؛ آنها را بدون عوض کردن، تحلیل کنید و بعد نشان دهید که تغییرشان ندادهاید.» ابزار قانونی، بر خلاف موضوع استاندارد حفاظت از رایانه یا نرمافزار تحلیل دیسک، با چنین اصولی در ذهن ساخته شدهاند و میتوانید ایستادگی آنها را در دادگاه، برای دفاع از یافتههایشان تماشا کنید. غیر قابل لمساما حفظ تمام این موضوعات، مشکلات خودش را زیاد میکند: چرا باید دو از دسترس محققان باشد؟ جان میگوید گرایشها متفاوت است. فقط بعضی از مردم هستند که تمام اسناد و مدارکشان را در معرض نگاههای موشکافانه قرار میدهد، بعضیها خوشحال میشوند که اجازه دستیابی و وارسی دادههای دیجیتالیشان را به محققان بدهند. اما هستند کسانی که دوست دارند محدوده شخصیشان کاملا محافظتشده باشد. مشکل اینجاست که فقط تعداد کمی از ما، هنگام ذخیره و برچسبزدن به فایلها، خصوصی و عمومی بودنشان را مشخص و وسعت اموال دیجیتالمان را معین میکنیم؛ بعید است که وارثان ما فرصت کافی برای دستهبندی و مرتب کردنشان داشته باشند! شاید اصلا توانایی انجام این کار را نداشته باشند: جان خانوادهای را بهیاد میآورد که حدود 15 سانتیمتر فلاپیدیسک را روی هم چیده و به کتابخانه اهدا کرده بودند؛ بدون اینکه واقعا بدانند محتویاتشان چیست! جان میگوید: «بایگانها تمایل دارند که در وهله اول به عنوان واسط، بین افراد خلاق- بنیانگذار آرشیو- و محققان فعالیت کنند. بنابراین بایگانها سعی میکنند ضمن اینکه به حفظ اعتبار و صحت اطلاعات- به نیابت از محققان- کمک کنند، از محدوده شخصی افراد نیز محافظت کنند. مواردی مثل پاک کردن شماره تلفن یا شماره کارت اعتباری، پیش از انتشار فایلها، یکی از همین کارهاست؛ برای پیدا کردن چنین اطلاعات حساسی میتوان از نرمافزارهای قانونی استفاده کرد. در بعضی موارد، ممکن است خالق یا اهداکننده آرشیو، ترجیح دهد برخی اطلاعات به طور کاملا حذف شوند که این کار پیچیدگیهای خودش را دارد. جان پیشنهاد داده که سازمانهایی مثل کتابخانه انگلیس، بهتر است به هر دلیلی، از اهداکنندگان بخواهند که پیش از پاک کردن نسخه کپی اهداشده، یک کپی از تمام آرشیو دیجیتالشان تهیه کنند. به این ترتیب کتابخانه میتواند هر مطلب نامربوط یا شخصی را بدون از بین بردن نسخه کپی موجود، پاک کند: «ما نمیخواهیم به خاطر پاک کردن آخرین کپی یکی از ایمیلهای انیشتین- البته اگر وجود داشت- با هر توجیهی که داشته، سرزنش شویم.» ابزار کاربه عقیده جان، بخشی از راهحل این ماجرا تکنیکی است: «همینطور که به سمت جلو پیش میرویم، به ابزار بهتری برای حفاظت از دادههای خودمان نیاز داریم. شگفتآور است که شرکتهای تولیدکننده نرمافزار هنوز به برنامهای برای مدیریت اطلاعات شخصی دست نیافتهاند.» سیستم فایلها و پوشهها که بیشتر ما از آن استفاده میکنیم، حتی وقتی امکانات جستجوی قدرتمندی را همراهشان کنیم، باز هم کم و کاستیهای عمیقی دارد: یک سوم شرکتکنندگان در تحقیقی که اخیرا توسط کتابخانه انگلستان و کالج دانشگاهی لندن انجام شد، از گمشدن حجم وسیعی از دادههایشان در خانه خبر دادند. دو سوم از این افراد، فایلها را در جاهای اشتباه ذخیره کرده و به این ترتیب گمشان میکردند؛ کمتر از یک دهمشان نیز با اتفاق ترسناکتری روبرو میشدند: از کار افتادن هارددیسک! ابزاری که به ما اجازه دهد دادههایمان را به صورت مستقیمتر و قابل لمستری سازماندهی کنیم، نه تنها مانع از چنین مواردی میشود، بلکه کار بایگانها را نیز راحتتر میکند. جان هم مثل خیلی از بایگانهای دیگر، امیدوار است که استانداردی ایجاد شود که هدایت، حفاظت و نگهداری از میراث دیجیتالی را نسبتا راحتتر کند. در طول دو سال گذشته- که این موضوع از یک دغدغه نظری و فرضی به یک مشکل عملی تبدیل شده- آزمایشگاه eMMS جان و تیم حفاظت از اسناد دیجیتال کتابخانه انگلستان و بنیاد اوپنپلانتس (Open Planets Foundation)- موسسهای بدون چشمداشت مالی تاسیس کردهاند که خود را برای تولید ابزار بایگانی و آرشیو وقف کرده است. به گفته جان، این گروه قرار است هدفی دوسویه را به سرانجام برسانند که با تولید نرمافزار و بهبود قالببندی فایلها، نیازهای موجود در زمینه آرشیو و حفاظت مطالب را برطرف کند که این برنامهها بر روی «دستگاههای مجازی جامع» قابل اجرا خواهند بود. این امکان، به تصاویر (Images) دیسکهای دیجیتالی- مثل مکینتاشی که متعلق به همیلتون بود- اجازه میدهد تا بدون اتصال به پایگاهی خاص، به صورت خودکار راهاندازی شوند. این دستگاه مجازی میتواند به صورت مکرر، به دستگاههای جدیدتر وارد شود؛ به این ترتیب فایلها، حتی در صورت فرسوده شدن یا غیرقابل استفاده شدن نسخه اصلی سختافزار، همچنان قابل استفاده و در دسترس خواهند بود. اگر همه این کارها خوب پیش برود و شدنی باشد، شاید مدتها بعد از مرگ من، روزی یکی از محققان کتابخانه انگلستان، شبحوار دور و بر دسکتاپ من بچرخد و آرشیو دیجیتالم را وارسی کند؛ البته شما هم از این قاعده مستثنی نیستید! ترجمه: ستاره سمائی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 450]