واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: می خواهید دوباره مسلمان شوید؟(قسمت دوم)در این غوغای پرهیاهو و پر از تضاد کتابهای تاریخی چگونه می توان به آگاهی هایی رسید که راه گشای ذهن جستجوگر انسان در دستیابی به حقیقت باشند؟
قسمت اول این مطلب را در اینجا ببینید. تجدید مسلمانی با نگاهی تاریخیبرخی تصمیم به تجدید مسلمانی را با روی آوردن به مطالعات تاریخی درباره اسلام پی می گیرند. مطالعاتی که می تواند از تاریخچه اولین ادیان توحیدی جهان تا دین خاتم را در بر گیرد. پژوهشگران بسیاری در جهان از زاویه های مختلفی به این موضوع پرداخته و کتابها و مقالات مختلفی را پدید آورده اند. اینکه در این غوغای پرهیاهو و پر از تضاد کتابهای تاریخی چگونه می توان به آگاهی هایی رسید که راه گشای ذهن جستجوگر انسان در دستیابی به حقیقت باشند، اصلی ترین و ابتدایی ترین پرسش برای پویشگر چنین مسیری خواهد بود. آیا همین که گزاره ای تاریخی به صورت مکتوب منتشر شد، به صورت یک گزاره عینی و حقیقی قابل استناد خواهد بود؟ آیا استنادات متن مورد مطالعه سندیت قطعی دارند؟ آیا فقط ارجاع به کتابی دیگر در پانوشت یک متن، به معنای علمی بودن و صحت مطلب ادعا شده خواهد بود؟آیا فرد محقق و جستجوگر صلاحیت مطالعات علمی تاریخی را دارد؟ آیا توانایی تشخیص میزان سندیت و علمی بودن کتابهای مختلف تاریخی را دارد؟ آیا می تواند از منابع دست اول و متقن به درستی استفاده کند و بهره جوید؟آیا فرد محقق از زندگی نامه مولف کتاب تاریخی، دیدگاه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نویسنده و میزان تاثیر آن بر اثر، غرض ورزی یا عدم غرض ورزی او، نقدهای کتاب یا نظرات مخالف نظریه مطالعه شده و نکات روشنگر دیگری از این دست آگاهی دارد؟ مسیر اول یا مسیر دوم؟ مساله این است!پرسش های بسیار دیگری از این گونه، مسیر چنین تحقیق و جستجویی را بسیار مبهم، سخت و پیچیده می نمایاند اما این سختی و پیچیدگی دور از ذهن نیست. وقتی فرد محقق بر آن است تا درباره تار و پود نگرشش به عالم تحقیق کند بدیهی است که این مهم تلاشی در خور و جستجویی عمیق و عالمانه را طلب می کند.یک جستجوی تاریخی عالمانه و کارآمد برای دستیابی به حقیقت از دو راه می تواند پیموده شود. ذکر مثالی در این باره می تواند روشنگر این راه باشد. پزشکی را در نظر بگیرید که قصد دارد ساختمانی را به منظور راه اندازی مطب خود بنا کند. او می تواند این خواسته را از دو مسیر پیگیری نماید. اول اینکه خود به صورت غیر رسمی یا رسمی مبانی ساختمان سازی و معماری را تحصیل کرده و پس از مدتی خود ساختمان مطبوعش را طراحی و بهترین معماری متناسب با نیازهای یک مطب را مطابق با سلیقه خود ایجاد کند. گر چه این راه طولانی و مستلزم زحمت بسیار است، اما اثر پدید آمده با در نظر داشتن مساوی بودن علم مورد نظر در پزشک و معمار، بسیار بهتر از اثری خواهد بود که یک معمار تنها بر اساس برخی گفته های پزشک بنا می کند.
طی این مرحله بی همرهی خضر مکن!دین پژوهی که مطالعات خود را در حوزه های تاریخی دنبال می کند نیز ناگزیر از انتخاب یکی از دو مسیر است. مسیر اول و بهتر که یقین بیشتری را موجب می شود کسب دانش تاریخ به عنوان یک علم از یک سو و شناخت علوم اسلامی از سوی دیگر است. یعنی همچنان که بهترین بیمارستان را مهندسی خواهد ساخت که خود پزشک نیز بوده باشد و از تمام نیازهای پزشک و بیمار به صورت عینی و تجربی نیز آگاه باشد، مطالعه تاریخی دین اسلام هم نیازمند آشنایی کامل به علم تاریخ و دانش های اسلامی است. در غیر اینصورت، فرد پژوهشگر نیازمند هدایت یک یا چند نفر محقق آشنا به هر دو زمینه است. یعنی این پژوهش و کاوش باید تحت هدایت مربیانی خبره در زمینه تاریخ دین و تاریخ اسلام انجام شود تا در آسیب هایی که به آسانی این تلاش مقدس را رهزنی می کنند گرفتار نشود. اما این آسیب ها چیست؟ چه چیزهایی مطالعه تاریخی درباره یک دین و به ویژه مطالعه تاریخی درباره دین مبین اسلام را رهزنی می کنند؟ چه چیزی باعث می شود که حتی در یکی از منابع بسیار مهم تاریخ ادیان در جهان، کتاب نگاشته شده توسط جان.بی.ناس، این همه تحریف نسبت به اعتقادات اسلام صورت گیرد و گزاره های این کتاب چنین دوری و فاصله ای با آن اسلام که مسلمین می شناسند داشته باشد؟ ادامه دارد...نویسنده: محمدعلی روزبهانی، گروه حوزه علمیه تبیانتنظیم برای تبیان: رهنما، گروه حوزه علمیه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1010]