واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نخستین هدیه به فرزندم
كودكان، بركت زندگی و سرمایههای آینده جامعه به شمار میآیند. آنان برای رشد و بالندگی خود، نیازها و در مفهوم دقیقتر حقوقی دارند كه باید به درستی به آن پرداخت. با توجه به نقش بیبدیل خانواده در بالندگی شخصیت كودك، پیش از همه، خانواده و سپس جامعه باید این حقوق را به خوبی بشناسند و خود را مكلف به پاسداشت آن بدانند. این حقوق در روایات اسلامی به زیبایی تبیین شده است. در این مجال، به جنبههای گوناگون تربیتی كودك از نگاه روایات و توصیههای دینی میپردازیم و در كنار آن به مشكلات كنونی كودكان، از جمله كودكآزاری و بزهكاری كودكان اشاره میكنیم. پیماننامه جهانی حقوق كودك مجمع عمومی سازمان ملل، بر پایه نظر صندوق كودكان سازمان ملل متحد (یونیسف)، پیماننامه حقوق كودك را در سال 1989 تصویب كرد و بیشتر كشورهای جهان نیز بدان پیوستند. در این پیماننامه، وضعیت حقوقی ایدهآلی برای كودكان پیشبینی شده است و كشورهایی كه به آن میپیوندند، باید بكوشند وضعیت رفاهی، حقوقی، آموزشی و پرورشی كودكان را تا سطح مورد نظر پیماننامه بالا برند. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در سال 1372 به این پیماننامه پیوست، در این پیماننامه، از حقوق متعدد و متفاوتی برای كودكان صحبت شده است؛ از جمله حق حیات و كسب هویت، حق زیستن با والدین، حق ابراز عقیده و آزادی تفكر و مذهب و حق تفریح و بازی. توصیه رهبری به مسئولان رسانههای گروهی مقام معظم رهبری، كودك را ذخیره ارزشمند جامعه معرفی میكند و در مورد اهمیت وظیفه مسئولان رسانههای گروهی در تربیت كودك میفرماید: «رادیو، تلویزیون، رسانههای گروهی و غیره، بایستی بدانند و بفهمند كه چه كاری با مغز، دل و احساس لطیف كودك انجام میگیرد. وقتی كودك برنامههای تلویزیونی را میبیند، اثر آن امروز و فردا مشخص نخواهد شد، بلكه اثرش در جذبها، دفعها، احساسات، خداجوییها، خداخواهیها یا خدانخواهیها نشان داده خواهد شد. ایشان همچنین مسئولان را به بازتاب دادن سیره اولیای دین توجه میدهد. تا مشاهده گردد كه مثلاً پیامبر گرانقدر اسلام و پیروان وی، چگونه كوچكترین نكات تربیتی را از نظر دور نمیداشتند و با داشتن مسئولیت اجتماعی در تاریخ، از گفتوگوهای صمیمانه با كودكان غافل نمیشدند». نتیجه افراط در محبت، پرتوقع بار آمدن كودك، جوانه زدن ریشههای خودپسندی و سركشی كردن كودكان در برابر حقیقت است.در میان نامهای نیك از جمله حقوق كودك، انتخاب نام نیكو برای اوست. نام نیك، بهترین هدیهای است كه هر نوزاد در روزهای نخست زندگی از پدر و مادر میگیرد. پیامبر اسلام میفرماید: «نخستین هدیهای كه هر یك از شما به فرزندش میبخشد، نام خوب است. پس بهترین نام را برای فرزند خود انتخاب كنید. در دامنه گسترده نامهای نیكوی جهان، برخی نامها، یادآور انسانهای شایسته و مقرب درگاه الهیاند. و بسیاری از مردم از سر محبت و ارادتی كه به آن بزرگواران دارند، این نامها را برای فرزندان خویش برمیگزینند تا بذر محبت دوستان خدا را در دل فرزندانشان بكارند و راه درست زندگی را به آنان بنمایانند. وجود این نامهای زیبا، مایه بركت اهل خانواده است. پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله میفرماید: «خانهای كه نام محمد در آن باشد، خداوند روزی آن را گسترده گرداند. پس اگر فرزندتان را محمد نام گذاشتید، او را مزنید و دشنامش ندهید». مقدس اردبیلی و تربیت مادر مقدس اردبیلی، فقیه وارسته و محققی فرزانه و اسوه درایت و قداست بود. آن روز كه مقدس اردبیلی از نجف به اردبیل سفر كرده بود، مردم از گوشه و كنار به دیدار او آمده بودند. وقتی مادر مقدس در مجلس حضور یافت، همگی به آن بانوی بزرگوار تبریك گفتند و از او پرسیدند كه راز پیشرفت و مقامات عالی و معنوی فرزندش چه بود؟ مادر مقدس پس از حمد الهی در مورد تربیت او گفت: من هرگز لقمه شبههناك نخوردهام و قبل از شیر دادن او، وضو میگرفتم و ابدا به نامحرم نظر نمیانداختم و در تربیت كودك، بعد از باز گرفتنش از شیر میكوشیدم و نظافت و طهارت او را رعایت میكردم و با بچههای خوب او را مینشاندم. «نگاه كردن پدر و مادر به فرزند از روی مهر و محبت، عبادت است». والدین، همبازی كودكان یكی از راههای شخصیت دادن به كودكان، بازی كردن والدین با آنهاست. این كار اندكی از وقت والدین را میگیرد، ولی آثار بسیار نیكویی دارد. بازی با كودك میتواند به شكل محبت كردن و شعر خواندن برای او باشد. نقل است كه حضرت زهرا علیهاالسلام ، امام حسن علیهالسلام را در كودكی بالا و پایین میانداخت و با او بازی میكرد و با زبان شعر میفرمود: «حسن جان! مانند پدرت باش و حق را از بند اسارت به درآور. همچنین سیره زندگانی پیامبر اسلام، از همبازی شدن ایشان با كودكان خبر میدهد. در تاریخ آمده است كه روزی حسین علیهالسلام در كوچه سرگرم بازی بود كه پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله و یاران از آنجا میگذشتند. حضرت از ایشان جدا شد و در حالی كه به سوی فرزندش گام برمیداشت، دستانش را گشود تا او را در آغوش بگیرد. كودك خندهكنان این سو و آن سو میگریخت و رسولاللّه نیز خندان از پی او میدوید. سرانجام ایشان، حسین علیهالسلام را گرفت و بوسید.
كودك و برنامههای تلویزیونی كودكان خیلی بیشتر از بزرگترها تحت تأثیر فیلمها و برنامههای تلویزیونی قرار میگیرند. پیامی كه از راه برنامه تلویزیونی به كودك ارائه میشود، در فكر و روح آنها به خوبی نقش میبندد. این نقش بسته به ویژگی برنامههای تلویزیونی، میتواند مثبت یا منفی باشد. از یك طرف، خشكترین مفاهیم در قالب برنامههای جذاب برای بچهها قابل فهم و پذیرش میشود و از سوی دیگر، برنامههایی كه مانع آشنایی كودك با دنیای واقعیتها شود و مانند كارتونهای تخیلی، با قهرمانهای افسانهای و قدرتهای جادویی، او را در دنیای غیرواقعی غرق كند، برای كودك زیانبار است. خشونت، ماجراجویی و هیجانهای كاذب اگر صورت افراطی و پرحجمی در برنامههای تلویزیونی داشته باشد، در تكوین شخصیت كودك، اثر منفی میگذارد و در دوران پس از بلوغ، ناهنجاریهای روانی خطرناك در وی ایجاد میكند. بنابراین، بزرگترین محبت پدر و مادر در حق فرزندانشان این است كه بر كودكان هنگام تماشای تلویزیون نظارت داشته باشند. میانهروی در محبت در حالی كه زیادهروی در محبت همانند محبت كم، برای كودك ضرر دارد و ریشه امید و نشاط و حیات را در وجود او میخشكاند. تعادل و توازن در مهرورزی، عامل بالندگی و رشد است. آنچه در دین سفارش شده، رعایت میانهروی است. امام باقر علیهالسلام میفرماید: «بدترین پدران كسی است كه در نیكی به فرزند خود زیادهروی میكند. (تاریخ یعقوبی، ج 2) آزاد گذاشتن فرزند به این معنا كه هر كاری دلش میخواهد بتواند انجام دهد، این تصور را در ذهن كودك ایجاد میكند كه جهان، تحت فرماندهی اوست و به كودكی نامسئول، خودخواه و پرخاشگر تبدیل میشود. از این رو، به والدین سفارش میشود رفتار منطقی و معقولی با فرزند خود داشته باشند و از افراط و تفریط در محبت بپرهیزند. كودكآزاری متأسفانه در هر جامعه، كودكانی هستند كه از سوی والدین یا دیگر افراد بالغی كه مسئولیت آنان را به عهده دارند، آزار ببینند. این آزارها یا به صورت شكنجه فیزیكی است یا به صورت روانی مثل محرومیت از محبت، تحقیر و سرزنش یا تبعیض و توهین. آزار فیزیكی و روانی كودك، آثاری مخرب بر روح، روان و شخصیت كودك بر جای میگذارد. در این میان، آموزههای روحبخش و انسانساز اسلام، به محبت به كودكان، سفارش میكند و بزرگسالان را از آزار كودك بر حذر میدارد. پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله میفرماید: «كسی كه به خردسالان رحم نكند، از ما نیست». نبود محبت، ارتباطات صمیمی و تفاهم متقابل از عوامل مؤثر در بزهكاری كودكان و نوجوانان است. كودكی كه از محبت پدر و مادر محروم مانده یا درست اشباع نشده است، در خود احساس حقارت، كمبود و محرومیت میكند و برای هر گونه انحرافی آمادگی دارد. «سلام كردن به كودكان را تا لحظه مرگ ترك نمیكنم تا این رفتار پس از من در میان مسلمانان سنت شود». مستدرك الوسائل 2/96، نویسنده: ملیحه آقاجانی منبع: ماهنامه - گلبرگ - شماره 91 تنظیم و تلخیص: کهتریاگر می خواهید مباحثی را در باب تربیت فرزندان از نگاه استاد دهنوی دنبال نمایید، کلیک کنید. پشت پرده چاپلوسی فرزند دلخواه من اشباع غریزه در اسرع وقت؟! آرزوهای والدینی کودک را مسلح تربیت کنید والدینی که ما می خواهیم باشیم! بده بستانهای نخستین کودکی و پادشاهی آغوش تو سرزمین آرامش به فرزندتان بگویید:دوستت دارم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 523]