واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: فرهنگ عروسکها
کتاب «فرهنگ عروسکها و نمایشهای عروسکی آیینی و سنتی ایران» نوشته پوپک عظیمپور روانه بازار کتاب شد. این کتاب حاصل 12 سال تحقیق نویسنده است.به گزارش ایبنا، عظیمپور درباره این کتاب گفت: «فرهنگ عروسکها و نمایشهای عروسکی آیینی و سنتی ایران» حاصل 12سال پژوهش و تحقیق درباره فرهنگ تئاتر عروسکی است، هرچند فکر میکنم هنوز کمبودها و نواقصی در آن به چشم میخورد که برخی به توان محدود من، برخی به ضعف مستندات مکتوب، منابع محدود مالی و کم شدن تعداد مجریان نمایشهای سنتی و آیینی و فراموشی اجرای این نمایشها بازمیگردد.وی حفظ اسناد و گزارش منابع نمایش عروسکی را لازم و ضروری دانست و افزود: برای نخستین بار است که کتابی در حوزه مطالعات نمایشی در ایران به این شکل منتشر میشود که تمام گونههای نمایشی عروسکی سنتی، شبه نمایشی و پیکرهای نمادین را به طریقهای مختلف مورد بررسی قرار داده است.عظیمپور توضیح داد: جمعآوری منابع این کتاب به شکل کتابخانهای و میدانی بود و امیدوارم این تحقیقات توسط علاقهمندان دیگر ادامه پیدا کند.بسیاری از پیکرکها در شکلگیری عروسکها نقش داشتهاند به گونهای که در متون قدیم پیکرکها، تمثالها، صورتکها و عروسکها معانی و مفاهیم مشترک بسیاری یافت میشودبه گفته وی، محتویات این کتاب از مستندات، مکتوبات، مطلعان و مجریان نمایشها و نیز رجوع به اجراهای نمایش عروسکی آیینی و سنتی فراهم آمده است.کتاب «فرهنگ عروسکها و نمایشهای عروسکی آیینی و سنتی ایران» درباره نمایشهای آیینی سنتی، نمایشهای سنتی، پیکرکهای نمادین، عروسک بازیچههای اقوام، اصطلاحات و نمایشگران سخن میگوید و در ادامه بیوگرافی مولف، معادلهای آوانگاری فارسی و لاتین، پینوشتها، فهرست تصاویر، فهرست الفبایی، منابع و چکیده انگلیسی ارایه شده است.در فصل نخست کتاب درباره آیینهای عروسکی با باورهای مردم و اجرای آن برای منظور معین، باور به نیروهای متافیزیکی و تاثیر آن به عنوان جزیی جدایی ناپذیر از آیینهای عروسکی، انجام آیین در زمان یا مکانی معین در سال و تکرار آن در سال بعد، انجام و اجرای آیین با حضور مردم و یاری آنها در تهیه و تدارک آن، صورت و محتوای یکسان آیینهای عروسکی در اجراهای مختلف، منشا جمعی تکوین آیینهای عروسکی، نسبت آیینهای عروسکی با نیازهای عینی و ذهنی در زندگی مردم، انتقال روش اجرای آیین به گونهای شفاهی و سینه به سینه و اجرای میدانی توضیح داده شده است.علاوه بر ویژگیهای یاد شده به مواردی از قبیل جنبه فرحبخشی و همدلی آیینها، کاربرد و به هنگام نبودن چیزی مانند باران یا آفتاب در سوگ، ستایش خالق، طبیعت یا قهرمان، برکتخواهی، دفع شر، سعی در کشف امور راز آمیز، ارتباط با عالم ماورا و غیره به مثابه محتوای آیینها نیز در این فصل توجه شده است.موضوع فصل دوم، نمایشهای عروسکی سنتی است. این نمایش معرف بخشی از سنتهای نمایشی مدون هستند که توسط نمایشگران حرفهای و اغلب در شهرهای کوچک و بزرگ به اجرا درمیآیند که مهمترین ویژگی این نمایشها نمایش به عنوان حرفهای برای کسب درآمد، تخصصی شدن کار در اجرای فنون نمایشهای سنتی عروسکی، برخورداری از اسلوب معین در اجرای نمایش، برخورداری عموم نمایشگران در بهرهگیری از متون، ابزار نمایش و موسیقی آن هم با ماهیت مشترک و نحوه آموزش سینه به سینه است.تعاریف جدید از عروسک در دوره نوین سبب این امر نمیشود تا پیکرکها را از جمله خانواده عروسکها و نمایشهای عروسکی به حساب نیاوریم به ویژه آنکه بسیاری از آنها احجام و اشکال معناداری هستند که در آیینهای نمایشی نیز به کار میروندفصل سوم کتاب به بررسی ارتباط میان عروسکها و پیکرکها میپردازد. بسیاری از پیکرکها در شکلگیری عروسکها نقش داشتهاند به گونهای که در متون قدیم پیکرکها، تمثالها، صورتکها و عروسکها معانی و مفاهیم مشترک بسیاری یافت میشود. به گفته مولف، تعاریف جدید از عروسک در دوره نوین سبب این امر نمیشود تا پیکرکها را از جمله خانواده عروسکها و نمایشهای عروسکی به حساب نیاوریم به ویژه آنکه بسیاری از آنها احجام و اشکال معناداری هستند که در آیینهای نمایشی نیز به کار میروند. مهمترین نمونه آنها پیکرکهای نمادین علمهای آیین تعزیه ایران است.در فصل چهارم این اثر، «عروسک-بازیچههای» اقوام ایرانی معرفی شدهاند. اگرچه به طور کلی از عروسک-بازیچههای سرزمین ایران در متون کهن اشاراتی شده است، ولی هرگز مجموعهای نسبتا کامل از آنها با عنوان، نام و نشانی مشخص به چاپ نرسیده است. این بازیچهها صرفا کاربردی نمایشی ندارند بلکه مملو از نشانههای فرهنگی، هنری، اجتماعی و معیشتی اقوام ایرانی هستند. لفظ بازی در اینجا با آنچه در دوره معاصر و در مراکز علمی و آموزشی از آن استنباط میشود، یکسان نیست بلکه در اینجا بازی ادامه حیات اجتماعی و آیینی فرهنگ اقوام ایرانی است و تفریح و سرگرمی بخش کوچکی را به خود اختصاص میدهد.در فصل پنج اصطلاحات رایج در کلیه نمایشهای عروسکی، پیکرکها، زبان و مکان نمایش، موقعیت یا القاب اشخاص و غیره تعریف شده است. در فصل ششم مجریان و نمایشگران نمایشهای سنتی معرفی شدهاند. این فصل تنها به نمایشگران و مجریانی اختصاص یافته که نمایش حرفهشان بوده است.«فرهنگ عروسکها و نمایشهای عروسکی آیینی و سنتی ایران» نوشته پوپک عظیمپور در شمارگان 2000 نسخه و با قیمت 45000 تومان از سوی انتشارات نمایش منتشر شده است.تهیه و تنظیم: گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 213]